L'atun 1999 ha la regenza grischuna declerà insaquants projects da
svilup da scola per temas centrals dal perfecziunament dals magisters e
da las magistras. Dapi l'entschatta da l'onn 2000 elavuran differentas
gruppas da project concepts che s'orienteschan tenor la purschida
Las scolas duain obtegnair dal chantun in support optimal per
realisar ils projects da svilup da scola. Tgenins dals projects che
vegnan preschentads sequentamain a moda concisa e che duain vegnir
realisads, duain fixar communablamain ils participads a la scola locala,
pia las autoritads da scola e la magistraglia en in dialog vicendaivel.
"Refurma dal stgalim superiur dal Grischun"
Las scolas realas e secundaras pudessan collavurar in pulit zic pli
stretg ina cun l'autra. Al stgalim superiur da la scola populara dal
Grischun vegn fatg diever be anc a moda targlinanta da las pussaivladads
extendidas da furmaziun. Perquai ha ina gruppa chantunala da project
cumenzà ad elavurar agids concrets da realisaziun. La roda na duai betg
vegnir inventada da nov. Plitost duain las experientschas e las
materialias vegnir tratgas a niz en ina rait che duai sustegnair las
persunas d'instrucziun e las autoritads en quest project da structura.
Il mars 2000 vegn preschentà en tut ils districts d'inspecturat da scola
in DC-ROM davart la refurma dal stgalim superiur. D'ina vart duain
vegnir infurmadas detagliadamain las persunas d'instrucziun da la scola
primara e dal stgalim superiur davart la refurma e da l'autra vart vegn
mess a disposiziun cun il DC-ROM in bun med d'agid per realisar la
refurma en furma da process. En il decurs dals proxims trais onns duain
persunas d'instrucziun interessadas pudair s'approfundar en la tematica
cun agid da curs chantunals da cader. Primarmain vegnan purschidas a
questas persunas da cader moduls da scolaziun che vegnan a pussibilitar
ad ellas da realisar quests process da team e da svilup en lur scola.
"Promover e giuditgar a moda integrala"
Il departament d'educaziun vuless gidar che la promoziun ed il
giudicament integral da las scolaras e dals scolars vegnian applitgads
ils proxims onns en tut las classas e per tut ils stgalims da la scola
populara da noss chantun. La partenza per quest project da svilup da
scola fundamental e cumplessiv or da vista pedagogica succeda ensemen
cun ils novs attestats per la scola populara grischuna l'onn da scola
2000/01. Quests attestats pussibiliteschan ultra dal giudicament
tradiziunal per l'emprima giada da giuditgar las scolaras ed ils scolars
er a moda integrala.
In team chantunal per la direcziun dal project vegn ad elavurar ed
offerir ensemen cun il perfecziunament dals magisters purschidas da
sustegniment e da perfecziunament per las persunas d'instrucziun dal
Grischun e per las scolas. En tut ils districts d'inspecturat da scola
vegnan organisadas occurrenzas d'infurmaziun per declerar ils attestats
e las directivas da promoziun gist uschia sco las purschidas da
sustegniment. Gia ils proxims dis vegnan tut las chasas da scola ad
obtegnair ina publicaziun per curs da cader. Tschuncanta persunas
d'instrucziun ch'èn interessadas d'ina promoziun e d'in giudicament
integral, duain obtegnair la pussaivladad da sa laschar scolar a
manadras da curs. Il perfecziunament chantunal da magisters/tras po
offerir a questas persunas d'instrucziun ina spierta da curs che
garantescha ina scolaziun da basa fundada. Las persunas scoladas èn
ablas da diriger e d'accumpagnar ils process da svilup en la scola
locala.
"Assistenza per las persunas d'instrucziun giuvnas"
La cussegliaziun e l'assistenza da magistras giuvnas e da magisters
giuvens è in element impurtant da la lavur dals inspecturats da scola.
Duplicitads sin il sectur da l'assistenza da las persunas d'instrucziun
giuvnas dals inspecturats dal stgalim e dal rom e la speranza da trair a
niz sinergias e da distgargiar las singulas persunas d'instrucziun
giuvnas han intimà ils inspecturats d'elavurar communablamain in concept
concernent l'assistenza da questas persunas. Sin fundament da quest
concept e da la reorientaziun concernent il perfecziunament dals
magisters grischuns è naschì il project "ASPE". La denominaziun e
l'abreviaziun da ASsistenza da las PErsunas d'instrucziun giuvnas sin il
stgalim da scolina e da la scola populara durant l'emprim ed il segund
onn da servetsch. Ina gruppa da project che consista da trais persunas
emprova durant ina fasa d'emprova da dus onns da coordinar l'assistenza
da las persunas d'instrucziun giuvnas da las differentas instituziuns
dal servetsch da scola. Cun quai duai vegnir creà il fundament per
in'assistenza futura da las persunas d'instrucziun giuvnas en il rom da
la scol'auta professiunala da pedagogia. In'ulteriura finamira da la
ASPE è da sustegnair e da simplifitgar l'entrada en la professiun.
"Scolaziun per manaders/dras da scola"
La gruppa da project davart las scolaziun da manaders/dras da scola
ha l'incumbensa d'elavurar per il chantun Grischun in concept per la
scolaziun e per il perfecziunament da manaders e da manaders da scola.
Questa scolaziun duai esser modulara e prender en mira ina certificaziun
interchantunala. En ina emprima fasa duain las purschidas existentas da
scolaziun en Svizra vegnir analisadas e cumparegliadas. Da las
conclusiuns correspundentas vegn la gruppa da project a sviluppar in
concept da scolaziun grischun. Quel resguarda las experientschas da fin
uss cun las direcziuns da scola sco er las relaziuns spezialas en noss
chantun. Per garantir la certificaziun sto vegnir collavurà stretgamain
cun auters chantuns. Il medem mument vegn er stipulà in profil da las
pretaisas per las direcziuns da scola, al qual la scolaziun ha da
s'orientar. Fin il pli tard l'onn 2000 vegnan inoltrads al departament
d'educaziun eventuals models da scolaziun ensemen cun ina calculaziun
dals custs, ina proposta da finanziaziun sco er cun in concept
d'infurmaziun.
Facit
Il perfecziunament dals magisters e la cumissiun da curs speran
instantamain che questas purschidas d'infurmaziun e da curs vegnian a
sustegnair ils process da svilup en las singulas scolas a moda
nuncumplitgada e decisa.
Gremi: departament d'educaziun dal Grischun
Funtauna: rg departament d'educaziun dal Grischun