La regenza approva il project da vias ch'è vegnì exponì publicamain
l'atun 1999 per la colliaziun parziala dal sviament da Saas a Saas vest.
Cun questa decisiun po vegnir inoltrà il project cumplessiv per il
sviament da Saas uss sco project singul a la confederaziun per dar
l'approvaziun e conceder las contribuziuns.
Il sviament da Saas è ina part dal project cumplessiv da la via dal
Partenz tranter Küblis e Claustra. Per motivs finanzials na po quest
project da vias enconuschentamain betg vegnir realisà en sia totalitad
previsa a l'origin, mabain en pliras etappas. Per pudair realisar il
sviament da Saas en furma d'in project da vias independent, è necessaria
ina colliaziun dal vitg da Saas cun il nov sviament a l'ur vest dal
vitg. Il project correspundent è vegnì exponì publicamain il tard atun
1999.
Las ulteriuras lavurs da projectaziun per il sviament da Saas sa
splegan correspundentamain a las prescripziuns da termin che la regenza
ha fixà il december 1999. Cun las emprimas lavurs da construcziun
preparativas per il sviament da Saas duai vegnir entschavì l'onn 2002.
Rumantsch a las scolas professiunalas artisanalas da Cuira e Glion
Il proxim onn da scola 2000/2001 duai vegnir instruì rumantsch sco
rom da la furmaziun generala tenor l'uschenumnà model da splitting a las
scolas professiunalas artisanalas da Cuira e Glion.
Fin ch'il nov plan d'instrucziun general per l'instrucziun da
furmaziun generala (instrucziun FG) a las scolas professiunalas
artisanalas è ì en vigur l'onn 1996, vegnivi instruì als emprendists da
lingua materna rumantscha a la scola professiunala artisanala da Cuira
(SPAC) enstagl da tudestg, rumantsch. Perquai ch'en il nov plan
d'instrucziun general vegn purschì be anc in bloc general societad,
lingua e communicaziun, n'han ins betg pudì mantegnair la veglia
regulaziun per l'instrucziun da rumantsch. Sin l'onn da scola 2000/01
èsi da tschertgar ina nova soluziun per il rumantsch en l'instrucziun FG
a las scolas professiunalas artisanalas da Cuira e Glion. Proponì vegn
l'uschenumnà model da splitting. Qua duai star a disposiziun als
giuvenils da lingua rumantscha a Glion ina purschida cun linguas
maschadadas (in terz rumantsch/dus terzs tudestg). L'instrucziun dals
roms vegn dada sco fin uss en la scola professiunala cumpetenta tenor la
repartiziun en circuls da scola. Perquai ch'igl n'è betg pussaivel da
pretender da tut ils giuvenils ch'els giaian fin a Glion, vegn realisada
ina purschida da roms facultativs a Cuira per scolaras e scolars
rumantschs. Ins vul cuntanscher ina soluziun cun linguas maschadadas en
il bloc da roms societad, lingua e communicaziun, uschia ch'in terz da
l'instrucziun vegn offerì en lingua rumantscha e dus terzs en lingua
tudestga. La regenza autorisescha las scolas professiunalas artisanalas
da Cuira e Glion d'introducir il model da splitting l'emprim per ina
fasa d'emprova da trais onns. A la scola professiunala artisanala da
Samedan vegn manà in model parzial da curs en bloc per l'instrucziun da
rumantsch. Quest model sa basa sin il fatg, che durant tschertas
periodas da l'onn tut ils giuvenils obtegnan l'instrucziun da FG en lur
lingua materna. A Samedan datti avunda persunas d'instrucziun che san
instruir en las linguas tudestg, rumantsch e talian. Per Cuira na pon
ins betg imaginar in tal model, perquai che la gronda part da las
persunas d'instrucziun sa intstruir be per tudestg.
Contribuziuns culturalas
I vegnan prestadas contribuziuns d'in import total da 175'500 francs
a las suandantas ovras, occurrenzas ed instituziuns:
- atgnas producziuns da la Klibühni "Die Unterrichtsstunde" da
Ionesco ed "Offene Zweierbeziehung" da Dario Fo l'avrigl e zercladur
2000,
- program d'occurrenzas da la Klibühni da l'avrig fin il december
2000,
- film documentar "Die Oper in drei Akten" (titel da lavur) da
Robert Ralston jr.,
- ediziun d'in catalog tar in'exposiziun da sculpturas da Not Bott
(1927-1998) la stad 2000 en il Palazzo Besta a Teglio/Vuclina,
-
dis da cultura Engiadina a Zuoz 2000 (dals 14 fin ils 18 d'avust),
- ediziun d'in cudesch regiunal "Valle Mesolcina e Valle Calanca"
tras la chasa editura Paul Haupt,
- represchentaziun al liber dal toc "Geschichte eines Pferdes" il
zercladur 2000 tras la gruppa da teater da Jenins,
- exposiziun "Spuren-Transformationen" cun ovras d'artisas e
d'artists da Son Gagl dals 9 da zercladur fin ils 8 da fanadur 2000 en
la galaria Luciano Fasciati a Cuira,
- exosiziun da Rémy Markowitsch la stad 2000 en la Galleria Edizioni
Periferia a Puschlav,
- exposiziun "15 onns art giuvna svizra" dals 13 da matg fin ils 10
da fanadur 2000 en la galaria Studio 10 a Cuira a chaschun dal 25avel
giubileum da la galaria,
- concerts dal chor da baselgia San Martin a Cuira dals 27/28 da
matg 2000 ("König David" dad A. Honegger),
- societad dals picturs, sculpturs ed architects svizzers (GSMBA),
secziun Grischun, en favur dals stipendis dals utilisaders da l'atelier
Fernando et Jean-Luc Lardelli a Paris,
- concerts da stad 2000 dal Trio Calamus en otg lieus en il chantun,
- occurrenza da musica e da teater "Sentupada a Vals & Vrin" dals 30
da zercladur/1. da fanadur 2000,
- concerts en il Casti Aspermont a Sagogn durant l'onn 2000,
- concert dal chor da chombra da Cuira dals 2 da december 2000 a
chaschun dal 90avel anniversari dal cumponist da Cuira Meinrad Schütter,
- exposiziun ed ediziun d'ina registraziun sonora dals concerts dal
chor engiadinais "Proget 2000" dals 24/25 da zercladur 2000 a Müstair e
Zernez,
- ediziun d'in DC cun ovras da Gion Antoni Derungs tras il
clarinettist Josias Just e musicants accumpagnants,
- concerts dal Pass-Chor da Planeiras dals 23/25 da november 2000 a
Cuira e Lai (ovras da Jan E. Kypta e Mozart), e
- novas unifurmas da la societad da musica Arosa.
30 da zercladur/1. da fanadur 2000: Cursa aval e maraton sin
rullettas en Engiadina
En Engiadin'ota èsi previs d'organisar per la tschintgavla giada il
maraton da stad per skates inline. La regenza dat la permissiun
necessaria. L'occurrenza da dus dis cumpiglia venderdi, ils 30 da
zercladur 2000, ina inline downhill (cursa aval) a San Murezzan sco er
sonda, il 1. da fanadur 2000, il maraton inline, che maina sco il
maraton da passlung en Engiadina, da Malögia a S-chanf. La cursa
downhill da venderdi entschaiva a las 19.30 tar la chasa da scola a San
Murezzan Vitg. Il traject maina sin la Via dal Bagn giu San Murezzan
Bagn. La partenza per il maraton inline ha lieu sonda, a las 16.45, tar
l'hotel Malögia Palace a Malögia, l'arriv sa chatta sin il sviament da
S-chanf.
Consultaziuns a la confederaziun
Envers la confederaziun piglia la regenza posiziun pertutgant la
revisiun previsa da l'ordinaziun davart la navigaziun interna e da
l'ordinaziun davart l'examinaziun dals tips da bartgas. Cun las
novaziuns vegn il dretg svizzer adattà a quel da la UE. La regenza
beneventa spezialmain che per las proprietarias ed ils proprietaris e
per las possessuras ed ils possessurs cun domicil en Svizra, i vegn
creada la pussaivladad da pudair immatricular en il chantun da domicil
lur bartgas staziunadas a l'exteriur. Uschia po vegnir eliminà er en il
chantun Grischun in dretg problem d'execuziun.
Las midadas planisadas da l'ordinaziun davart l'assicuranza da
malsauns e da l'ordinaziun davart la reducziun da las premias en
l'assicuranza da malsauns resguarda la regenza sco basa adattada per
reglar las pretaisas che vegnan fatgas en connex cun la cunvegna davart
la libra circulaziun tranter la Svizra e la UE. En vista a las propostas
da midadas che mancan anc per il sectur da la reducziun da las premias
per persunas che na vivan betg en Svizra, vegni intimà d'eleger in
sistem simpel, per pudair mantegnair la lavur administrativa en ina
limita raschunaivla.
Da las vischnancas
La revisiun parziala da la constituziun communala da Puschlav vegn
approvada.
Per differents projects da construcziun forestala vegnan empermessas
contribuziuns d'in import total da ca. 1.6 milliuns francs (mir da
fermada Val Giandains, Puntraschigna, e rempar da lavinas Val Zordas,
Vrin).
Per differents projects da construcziun da vias en il chantun vegnan
dads libers credits d'in import total da var 5.6 milliuns francs
(construcziuns artifizialas Ponti Cebbia tranter Mesauc e Pian San
Giacomo sin la ruta dal San Bernardin, amplificaziun da la via taliana
tranter Cabbiolo e Lostallo, amplificaziun Tornanti sud Soazza,
renovaziun da la via dal Schin entaifer il vitg da Seglias e tranter las
punts a spunda, punt Val Motnaida sin la via da Samignun, amplificaziun
da la via dal Bernina entaifer il vitg da Raviscè, sanaziun da la via
d'Alpsu tranter La Punt e Tavanasa).
Persunal
La fin da mars 2000 èn ids en pensiun ils suandants collavuraturs e
las suandantas collavuraturas:
- Stefania Alig, Cuira, secretaria tar la chanzlia chantunala,
- Silvia Beer, Domat, secretaria tar la chanzlia chantunala,
- Lilian Zuber, Cuira, emploiada da chasa en il convict da la scola
chantunala grischuna,
- Walter Brenn, Cuira, manader da l'ufficina / scrinari en la
praschun dal Sennhof, Cuira,
- Ugo Fontana, Mesauc, vier tar l'uffizi districtual da construcziun
bassa 2, Mesauc,
- Fridolin Raguth, Domat, polizist chantunal,
- Gianmauro Scaramella, Mesauc, maister vier tar l'uffizi
districtual da construcziun bassa 2, Mesauc, e
- Reto Tschurr, Scharans, vier tar l'uffizi districtual da
construcziun bassa 7, Tusaun.
La regenza als engrazia per ils servetschs ch'els han prestà per il
chantun.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun