La cumissiun da constituziun ha proponì ina reorganisaziun extendida
dals dretgs dal pievel ed ina midada considerabla tar l'elecziun dal
cussegl grond. Ils singuls puncts fruntan en la consultaziun sin
differenta acceptanza. In ulteriur sguard en ils resultats da la
consultaziun.
Da cusseglier guvernativ dr. Peter Aliesch
Schef dal departament da giustia, polizia e sanitad dal Grischun
Las persunas cun dretg da votar duain pudair decider davart tut las
strategias impurtantas dal chantun e da las vischnancas. A medem temp
vegn pretendida ina reorganisaziun extendida dals dretgs dal pievel
(dretg da votar e d'eleger, iniziativa dal pievel, referendum). Latiers
ha ella resguardà ch'il sistem da la democrazia directa restia
equilibrà. Ina reducziun dals dretgs dal pievel na fiss ni giuridicamain
necessaria e raschunaivla ni politicamain realisabla. Ils midaments ils
pli marcants pertutgan la midada dal referendum obligatori al referendum
facultativ tar leschas, la reducziun dal dumber da suttascripziuns
necessari sco er l'introducziun dal referendum constructiv. En la
consultaziun fruntan ils princips per gronda part sin consentiment.
Differentas opiniuns existan cunzunt davart quantas suttascripziuns che
duajan esser necessarias per la reussida d'in referendum e sche quest
dretg duaja tutgar ad in tschert dumber da vischnancas. Las adattaziuns
areguard l'iniziativa dal pievel èn bunamain incontestadas. Quai vala
cunzunt per il med legal chantunal ch'è previs. Er tar l'iniziativa
procura cunzunt il dumber da suttascripziuns per discussiuns. Ina clera
maioritad da las posiziuns sustegna er la pussaivladad per las
vischnancas da dar ad estras ed ad esters il dretg da vuschar e d'eleger
en chaussas da la vischnanca.
In dals midaments ils pli impurtants ed er ils pli contestads en il
sboz da la cumissiun da constituziun pertutga l'elecziun dal cussegl
grond. La proposta da la cumissiun preveseva ch'ils commembers dal
parlament chantunal vegnissan da nov elegids cun la procedura d'elecziun
da proporz en ils indesch districts. Questa furma pura dal proporz sin
plaun districtual na chatta nagina maioritad en la consultaziun. Regiuns
pauc colonisadas e regiuns periferas duain er vinavant esser
represchentadas en il cussegl grond ed avair il dretg d'ina sedia.
Differentas posiziuns fan attent al fatg che la concepziun da la
procedura d'elecziun è era dependenta da la grondezza dal parlament
chantunal. Plirs chantuns han sminuì durant ils davos onns lur parlament
u lavuran da preschent londervi. Sch'il cussegl grond dal Grischun duai
medemamain vegnir sminuì vegn examinà e discutà en il rom da la refurma
currenta dal parlament.
Las lavurs vi da la revisiun totala da la constituziun chantunala sa
basan sin ina decisiun da princip da las persunas cun dretg da votar dal
settember 1997. La regenza ha nominà ina cumissiun da constituziun da 30
persunas per elavurar in sboz. Quest sboz cuntegna differentas
novaziuns. Ils resultats da la consultaziun che ha cuzzà enfin la fin da
mars 2001 èn uss avant maun. Il sboz da la cumissiun è da princip vegnì
giuditgà a moda positiva en la consultaziun.
Communicaziun als collavuraturs da medias:
Quai è la terza communicaziun d'ina seria da totalmain quatter
communicaziuns. Las emprimas communicaziuns cumpigliavan las reacziuns
davart dumondas generalas (lingua, stil, enclegentaivladad, volumen dal
sboz) resp. davart il dretg da linguas e davart la restructuraziun dal
chantun. En la davosa communicaziun vegn explitgà l'ulteriur agir.
Gremi: departament da giustia, polizia e sanitad dal Grischun
Funtauna: rg departament da giustia, polizia e sanitad dal Grischun