Malgrà la situaziun da chatscha difficila è il resultat da la
chatscha auta da quest onn remartgablamain bun. Cun la regulaziun da
precisiun tras la chatscha d'atun reusseschi da gulivar ils differents
resultats regiunals da chatscha. Uschia è cuntanschida la finamira
d'entschaiver l'enviern cun effectivs da selvaschina equilibrads en
vista als quartiers d'enviern.
La chatscha auta dal Grischun 2001 è stada sut l'influenza da l'aura
fraida ed umida e d'ina ritga vegetaziun. Pervia da quests dus facturs è
vegnida sajettada damain selvaschina d'unglas (tschierv, chavriel e
chamutsch) en cumparegliaziun cun ils dus onns precedents. 5'438
chatschaduras e chatschadurs (l'onn precedent 5'527) èn sa participads a
la chatscha auta ed han tschiffà 8'865 (9'799) tocs da selvaschina
d'unglas. 79% dals chatschadurs han gì success quest onn.
Damain preda da tschierv, preda da chavriel sco ils dus onns precedents,
preda pli pitschna da chamutsch
Malgrà che la preda da selvaschina d'unglas è quest onn pli pitschna
ch'ils dus onns precedents po il resultat da la chatscha auta vegnir
taxà sco bun.
Tar la preda da tschierv dat en egl il grond dumber d'animals
feminins. Igl èn vegnidas sajettadas tuttina bleras u schizun in pau
dapli vatgas-tschierv ch'ils dus onns precedents. Il dumber da taurs
sajettads è insatge pli bass, quai che ha en mintga cas in effect
positiv sin la proporziun da las schlattainas.
Il dumber da chavriels sajettads è marcà da grondas differenzas
regiunalas. Durant ch'il dumber da chavriels è sa revegnì dal criv
enviern 98/99 en il nord da las Alps ha l'enviern passà diminuì il
dumber da chavriels en il sid da las Alps. Il dumber dals chavriels
sajettads è lu er correspundent.
Pervi da la mal'aura ha la chatscha da chamutschs patì il pli fitg.
Plievgia, tschajera e naiv fin en regiuns bassas e las relaziuns
disfavuraivlas dal vent han influenzà il resultat da la chatscha da
chamutschs. Surprendentamain èn tuttina vegnids sajettads 3'766
chamutschs.
Er la preda pli pitschna tar las muntanellas da 3'568 (4'906)
animals cumprova che las cundiziuns da chatscha èn stadas pli
difficilas.
Chatscha d'atun sin tschiervs e chavriels
La finamira principala da la chatscha, numnadamain d'entschaiver
l'enviern proxim cun effectivs da selvaschina equilibrads ch'èn
s'adattads a moda quantitativa e qualitativa a lur ambient da viver, po
vegnir cuntanschida tar ils tschiervs e tar ils chavriels en grondas
parts da noss chantun be cun la chatscha d'atun. I na va betg be per
accumplir numericamain ils plans da reducziun mabain er per cuntanscher
ina buna proporziun da las schlattainas e per intervegnir correspundentamain en las
classas dals animals giuvens. In svilup
natiral da la populaziun dals animals selvadis chaschuna damain
malsognas e damain parasits e procura ch'ils animals possian er surviver
ils envierns crivs cun pli pitschnas perditas.
Tar ils tschiervs mancan en tut 1'121 (1'133) animals per ademplir a
moda qualitativa ils plans da reducziun. La chatscha d'atun s'extenda
cun excepziun da la regiun da Favugn sin l'entir territori dal chantun.
Il plan per la chatscha d'atun sin chavriels mussa in auter maletg.
Il concept da chavriels sviluppà e variabel tenor las regiuns
cumpareglia ils bucs sajettads cun il dumber il pli aut da bucs
sajettads dals davos diesch onns. Uschia s'integrescha la basa biologica
dals dumbers fitg differents da bucs-chavriel en la planisaziun annuala.
Ils effectivs flaivels vegnan schurmegiads, ils effectivs gronds
pretendan ina chatscha pli intensiva. Ch'igl è uschia mussan ils plans
da reducziun per la chatscha d'atun 2001. L'ultim enviern ch'è cunzunt
stà fitg criv en il sid da las Alps ha laschà enavos fastizs tar il
dumber da chavriels. Quai vegn resguardà en il concept variabel da
chavriels. En quests territoris na vegn betg organisada ina chatscha
d'atun sin ils chavriels. Totalmain èn anc da sajettar 460 (779)
chavriels sin la chatscha d'atun.
Per la chatscha d'atun èn s'annunziads 2'149 (2'293) chatschaduras e
chatschadurs. Ils chatschadurs che sa participeschan a la chatscha
d'atun adempleschan in pensum da regularisaziun cun adattar il dumber da
selvaschinas confurm a lur quartiers d'enviern. Quai ha la consequenza
ch'ils quartiers d'enviern na vegnan betg surgiudids ed evitescha
grondas perditas d'animals durant l'enviern; tras quai vegn er reducì il
dumber da selvaschina disgraziada. Uschia pon vegnir evitads u sminuids
ils donns vi da culturas agriculas e vi dal guaud.
Agiunta en il document "Word"
- Plan da schluppetta, tschierv e chavriel 2001
Gremi: Inspecturat da chatscha e pestga dal Grischun
Funtauna: rg Inspecturat da chatscha e pestga dal Grischun