La chatscha da tschiervs e chavriels è terminada cun success
dumengia, ils 17 da december 2000. Totalmain èn vegnids sajettads 4'230
tschiervs e 3'009 chavriels.
Schebain che la chatscha d'atun ha provocà er quest atun discussiuns
en singulas regiuns, ella ha cuntanschì ina giada dapli l'adattaziun
dals effectivs da selvaschina al spazi da viver d'enviern.
L'introducziun da la planisaziun qualitativa da reducziun tar ils
tschiervs ha gì success. Ella vul cuntanscher ina structura da
l'effectiv pli naturala pussaivla.
Regulaziun tras la chatsch'auta e la chatscha cumplementara d'atun
Er quest onn han ins realisà la chatscha da tschiervs e chavriels en
ina procedura da dus stgalims. Il settember ha gì lieu la chatsch'auta
tradiziunala dal Grischun, en la quala èn ids a chatscha tut ils
chatschaders durant trais emnas sin l'entir territori chantunal. Da mez
november fin mez december ha gì lieu la regulaziun fina tras chatschas
d'atun regiunalas, e quai a moda pli effizienta pussaivla durant
maximalmain 10 mez dis.
Las chatschas d'atun permettan ina procedura differenziada ch'è
orientada tenor las relaziuns localas. Questas chatschas vegnan
organisadas regiunalmain, cun in dumber da chatschaders enconuschent, ed
il dretg mument, q.v.d. suenter che la selvaschina è arrivada en ses
quartier d'enviern. Ellas na concurrenzeschan betg la chatsch'auta,
mabain cumpletteschan quella a moda optimala.
Cun excepziun da las regiuns da Sur e Suot Funtauna Merla
(entschatta tempriva da l'enviern) en l'Engiadin'ota han ins pudì
realisar tut las chatschas. Ina giada dapli èsi sa mussà che per ina
chatscha efficazia è d'avantatg ina cuverta da naiv minimala.
Tschiervs
Per mantegnair in effectiv da tschiervs cun ina structura natirala e
per evitar donns da selvaschina, eri da sajettar quest onn en il chantun
Grischun 4'270 tschiervs. Cun questa prelevaziun (34 pertschient)
reusseschi da stabilisar l'effectiv da primavaira da bunamain 12'600
tschiervs.
A la chatsch'auta èn vegnids sajettads 3'054 ed a la chatscha d'atun
917 tschiervs. Quests butins èn vegnids cumplettads tras las reducziuns
da vadels daventads orfens, d'animals blessads e che fan donn. Il
resultat cumplessiv ha il suandant aspect:
Butin da tschiervs total / taurs / vatgas / vadels
chatsch'auta (incl. reducziun organs 3'171 / 1'769 / 1'273 / 129
da surveglianza da chatscha)
chatscha d'atun (incl. reducziuns 1'059 / 98 / 427 / 534
da surveglianza da chatscha)
total (plan = 4'270) 4'230 / 1'867 / 1'700 / 663
Il plan da reducziun è vegnì ademplì en cumparegliaziun cun il butin
total (quantitativ) a 99 pertschient, en cumparegliaziun cun il dumber
d'animals feminins sajettads (qualitativ) a 95 pertschient. Cun
excepziun da las regiuns Signuradi-Seewis, Partenz dadora ed
Engiadin'ota è il plan da reducziun vegnì cundanschì en tut las regiuns.
Sut las premissas da quest onn è quai tut en tut in bun resultat.
Chatschaders ch'èn ids a la chatscha d'atun han fatg quai cun quità
ed a moda confurma a las finamiras. Sin 917 tschiervs han els sajettà
452 vadels, 390 vatgas d'in onn e vatgas da tschierv sco er 75
lantschets e taurs. Ils chatschaders han medemamain pudì sajettar plirs
tschiervs cun veglias blessuras.
Chavriels
Durant la chatsch'auta èn vegnids sajettads 2'397 chavriels. Sin
fundament dal butin da bucs durant il settember han ins fatg in plan da
reducziun per mintga regiun, e quai per l'entira chatscha da chavriels.
Tenor quel impurtava il plan da reducziun totalmain 3'203 chavriels, per
la chatscha d'atun 779 chavriels. Ils resultats da las duas fasas da la
chatscha da chavriels han il suandant aspect:
Butin da chavriels
total / bucs / chauras / ansiels
chatsch'auta (incl. reducziuns organs 2'441 / 1'304 / 1'084 / 53
da surveglianza da chatscha)
chatscha d'atun (incl. reducziuns organs 568 / 30 / 205 / 333
da surveglianza da chatscha)
total (plan = 3'203) 3'009 / 1'334 / 1'289 / 386
Quest plan da reducziun è vegnì ademplì a 94 pertschient. Las
finamiras da la chatscha d'atun n'èn betg vegnidas cuntanschidas en las
regiuns Sur e Suot Funtauna Merla, Val Puschlav, Sent-Ftan,
Signuradi-Seewis, Partenz central e davos sco er en l'areal da Tavau.
Er questa chatscha è vegnida fatga generalmain cun quità, è tuttina
la quota d'ansiels dal butin (13 pertschient) - sco previs - augmentada
cleramain anc ina giada.
Chatscha - paschiun e plaschair, dentant er ina incumbensa
En pliras regiuns ha la chatscha d'atun en la naiv provocà animadas
discussiuns e chartas da lecturs. En il futur vegni a daventar ina lavur
impurtanta d'infurmar la populaziun ed ils chatschaders davart las
finamiras ed incumbensas sco er davart las pussaivladads correspundentas
da la chatscha.
Ils effectivs da tschiervs e chavriels han pudì vegnir regulads per
gronda part tras la chatscha grischuna da patenta. Uschia han ils
effectivs da questas spezias pudì entschaiver l'enviern en ina grondezza
adequata ed en ina buna structura da l'effectiv. Quai è dentant stà
pussaivel be grazia a las chatschas d'atun ch'han gì in effect
regulativ, a la prelevaziun consequenta era da selvaschina feminina e
giuvna sco er grazia a la protecziun parziala d'animals masculins
creschids.
La chatscha grischuna da patenta ha ademplì er quest onn sia
incumbensa en il servetsch da la publicitad. Quai è stà pussaivel be
tras l'engaschi effectiv dals chatschaders averts per novaziuns. Els
meritan engraziament e renconuschientscha.
Gremi: inspecturat da chatscha e pestga dal Grischun
Funtauna: rg inspecturat da chatscha e pestga dal Grischun