Charas conburgaisas e chars conburgais

L'onn passà ha manà tras in club da ballape da la pli auta liga in gieu d'impurtanza naziunala il di da la Rogaziun federala. Quai ha dà irritaziuns. Las discussinus èn sa culminadas cun la dumonda, sch'i na fiss betg pli confurm al temp d'abolir la Rogaziun federala e far dad ella ina dumengia sco tut tschellas; numnadamain in di liber, nua che mintgin po far tge ch'el vul. Las opiniuns eran controversas. Ins ha rinfatschà in a l'auter da nun ir cun il temp e da pretender faussas chaussas.

Abolir, pretendan ils ins. I na saja betg la chaussa da la baselgia e dal stadi da dictar co che la populaziun haja da sa depurtar la terza dumengia da settember. Quietezza e reflecziun na possia betg vegnir prescritta. Sa referind a las pretensiuns dal temp modern giavischian els pli gugent in di liber.

Gist quai na saja betg il cas, è l'opiniun dals auters, ed els han er els motivà quella cun las pretensiuns d'ozendi. L'allianza dal scleriment e da la tecnica hajan accelerà e varià las pussaivladads d'eleger en vista a la quala blers umans sajan pers. Uschia daventia il mintgadi adina pli malruassaivel; insumma regia dapertut ina mobilisaziun senza paus, a la quala nagut e nagin na possia guntgir. E gist per quest motiv saja quai il duair dal stadi e da la baselgia da metter cun il mandat da la Rogaziun federala in accent per, sche betg cumandar, almain pussibilitar quietezza e reflecziun.

Firà u dumengia?
L'istorgia sco er las observaziuns da la vita da mintgadi mussan che nus duvrain tant ina tscherta inquietezza sco er in minimum da quietezza. Noss bainstar individual e communabel dependa er da las pausas. Ellas èn ina part essenziala da la vita. Las pausas tutgan tar il caracter da la natira. Ellas èn in element da l'organisaziun soziala e culturala.

I vegn adina pli grev da sa distatgar da la lavur da mintgadi e da chattar spazis nua ch'i na valan betg las reglas da la spertadad e da l'effizienza. La dumengia è bain per regla in di ch'ins na sto betg lavurar, ma ins organisescha ella sumegliant a la furma dal mintgadi, be cun auters meds. Ma la Rogaziun federala n'è betg quai. Ella è pausa. Ella interrumpa cleramain il trot da mintgadi, ella structurescha l'onn e separa il mintgadi dal firà. Quai che las atgnas paraids èn per il spazi, è la Rogaziun federala per il temp. Ella creescha la quietezza e la segirezza che nus duvrain per pudair far exact quellas dumondas a las qualas nus na survegnin betg resposta en la hectica dal mingadi e sia logica.

I na sa tracta betg da respostas a las dumondas che nus pudain respunder cun infurmaziuns e cumpetenza dal fatg. I sa tracta da respostas che cumpiglian l'entir uman e tar las qualas nus ans sentin mal gia sch'ellas sa fan valair be levamain en nossa schientscha: tema da sperditas, dubis a l'avegnir u crisas existenzialas. Sche nus vulain chattar seriusamain resposta a quellas dumondas è la distanza al mintgadi indispensabla. Pir cun "sortir" dals cumandaments da pli bler, pli spert e pli aut avain nus la pussaivladad da dar aria a l'orizont e d'avair in sguard liber per il senn da noss far da mintgadi. La Rogaziun federala ans duai esser ina chaschun er per far quai.

La Rogaziun federala pretenda discurs e scuntradas. Ella è in appel al dialog tranter la baselgia e las confessiuns e porscha er la discussiun tranter tut quels ch'emportan la diversitad e la contradicziun da nossa societad. Uschia è quest firà ina contribuziun a la solidaritad da nossa cuminanza.

Abolir la Rogaziun federala a favur d'ina dumengia sco tut tschellas fiss la faussa reposta a las pretensiuns dal temp modern.

Pli paucas pausas che noss mintgadi ha e pli impurtantas che las pausas èn. La Rogaziun federala è ina pausa dal mintgadi. Nus As envidain d'enconuscher e da profitar dal potenzial da quest di per furmar noss avegnir.

Cun quests patratgs recumandain nus Vus, charas conburgaisas e chars conburgais e tut noss conumans ed er nus en ils mauns dal Tutpussent.

Cuira, settember 2002

En num da la regenza
Il president: Claudio Lardi
Il chancelier: Claudio Riesen

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal grischun