Cun il program da la confederaziun per promover il turissem per ils
onns 2003-2007 va la regenza da princip d'accord, sco ch'i resulta da la
posiziun per mauns dal secretariat da stadi da l'economia (seco). Cun
ils projects da lescha proponids sa chatta la promoziun dal turissem
tras la confederaziun sin la via gista. Quels pon dentant be esser
in'etappa intermediara en vista ad ina politica da turissem persistenta
ed efficazia. Ins sto ponderar che la promoziun dal turissem a
l'exteriur e surtut en la UE vegn probablamain a vegnir rinforzada
durant ils proxims onns e ch'il turissem svizzer sarà perquai suttamess
anc dapli als dischavantatgs da la concurrenza.
La regenza grischuna pretenda perquai a moda decidida che la
confederaziun relaschia il pli spert pussaivel ina lescha da turissem.
En questa lescha pudessan vegnir fixadas las premissas indispensablas e
la basa per la branscha da turissem e sia promoziun sistematica per
mantegnair la cumpetitivitad. Quest'incumbensa pudess per exempel er
vegnir ademplida en connex cun la nova orientaziun da la politica
regiunala.
Concernent la promoziun da l'hotellaria considerescha la regenza
grischuna per gist da dar ina nova direcziun a la societad svizra per
credits d'hotellaria ch'è da preschent pauc efficazia. Ella approvescha
il princip da l'orientaziun tenor il martgà da la nova promoziun
d'hotels. Ella va er d'accord cun la finamira da betg promover ils
megliers e da betg impedir ils pli flaivels da sortir dal martgà. Malgrà
tut ston ins er far remartgas criticas. Surtut è ella da l'avis che
l'emprest previs da 100 milliuns francs che duai vegnir mess a
disposiziun da la societad svizra per credits d'hotellaria na vegn betg
ad esser suffizient per cumbatter ils problems cun success, quai pervia
dal grond retard d'investiziun da l'hotellaria. I fiss inditgà da
redublar quests meds sin 200 milliuns francs en vista a l'impurtanza
dals problems da schliar e da l'effect d'enfin oz da la promoziun da
l'hotellaria.
Ulteriura consultaziun per mauns da la confederaziun
La lescha federala existenta davart las patentas d'invenziun (lescha
da patenta) duai vegnir adattada en ina revisiun a la directiva 98/44/EG
dal parlament europeic davart la protecziun legala d'invenziuns
biotecnologicas (directiva da biotecnologia). Ultra da quai cumpiglia il
project las adattaziuns necessarias da la lescha da patenta per ina
ratificaziun da la cunvegna europeica da patentas ch'è vegnida revedida.
La regenza accepta il project, perquai che la meglieraziun intenziunada
da la protecziun da la patenta ha in effect favuraivel sin la Svizra sco
lieu da perscrutaziun, svilup e producziun. Ella beneventa surtut
l'introducziun dal privilegi dals purs, reglà fin uss en la legislaziun
davart la protecziun da las spezias, ch'è fitg impurtanta per ils purs.
Els han tras quai il dretg da duvrar er en il futur products da raccolta
d'ina spezia protegida sco material da multiplicaziun per la
recultivaziun en l'agen manaschi sco er da duvrar resp. da multiplitgar
en l'agen manaschi animals protegids tras ina patenta e sias generaziuns
sequentas.
Contribuziuns culturalas e da sport
Per activitads culturalas (concerts, exposiziuns, cudeschs) vegnan
pajadas contribuziuns en la summa totala da circa 124'000 francs. Per
acquisiziuns d'uniuns da sport vegnan concedidas contribuziuns da
sport-toto en la summa totala da bunamain 36'000 francs.
Da las vischnancas e regiuns
Il project per renovaziuns sin il sectur plurivalent sco er l'annexa
d'in local d'urdains munì d'in tschaler per la halla da gimnastica vi da
l'edifizi plurivalent dal stabiliment da scola ad Ardez vegn approvà da
princip. A la vischnanca vegn concedida ina contribuziun da construcziun
da 17,5 pertschient vi dals custs imputabels da 154'000 francs.
Il project da construcziun, inclusiv la taxaziun dals custs, per la
renovaziun en il plaun da tetg sco er lavurs da renovaziun a l'intern da
la chasa da scola a Giuvaulta vegn approvada definitivamain.
Las revisiuns parzialas da las constituziuns communalas da Conters
en il Partenz e da Mulegns sco er la revisiun totala da la planisaziun
locala, inclusiv la lescha da construcziun dal circul da Tavau, vegnan
approvadas.
Il project da rempar da l'ual dal Geissloch dal circul da Tavau vegn
approvà, medemamain la segunda etappa dal project da rempar per il
Poschiavino a Brusio.
Sviament da Roveredo
Il project d'execuziun dal sviament da Roveredo (A13c) è stà exponì
publicamain durant il november/december da l'onn passà en las
vischnancas pertutgadas, quai sin basa da la legislaziun davart las vias
naziunalas. Circa 70 recurs èn vegnids inoltrads al departament federal
per ambient, traffic e communicaziun (DATEC) sco autoritad
d'approvaziun. En il rom da la procedura ha la regenza dal chantun
Grischun obtegnì la pussaivladad da prender posiziun davart quests
recurs.
Pli che la mesadad da las consultaziuns concernan dumondas da
l'acquist da terren e vegnan perquai tractadas pir pli tard en il rom da
la procedura d'acquist da terren. La pli gronda part da las ulteriuras
protestas concernan dumondas detagliadas e problems che pon vegnir
tractads e schliads en il rom da l'elavuraziun dal project da
submissiun. La vischnanca da Grono e singulas persunas privatas
pretendan in nov studi da variantas per il trassé da la via naziunala.
Perquai ch'il trassé è dentant gia vegnì fixà definitivamain dal cussegl
federal cun il project general approvà, na pon ins betg pli tractar
questas dumondas. In'ulteriura pretaisa da la vischnanca pertutga il
metter pli bass ils vials da la via naziunala per motivs da protecziun
cunter la canera e da protecziun da la cuntrada. La regenza sustegna
quest giavisch e recumonda in sbassament d'in fin dus meters en il rom
da las pussaivladads tecnicas, schebain che questa midada da project
chaschuna custs supplementars en la dimensiun da dus milliuns francs. Il
project po vegnir integrà considerablamain meglier en la cuntrada.
La regenza spera ch'il conclus davart ils recurs e cun quai
l'approvaziun dal DATEC davart il project dal sviament da Roveredo saja
avant maun fin la fin da l'onn current. Da preschent prepara l'uffizi da
construcziun bassa differentas submissiuns d'inschigners per ch'ins
possia propi observar l'entschatta da la construcziun ch'è previsa a
moda optimista per la primavaira 2004.
Ulteriurs projects da construcziun da vias
Il program da sanaziun concernent la canera per la via dal Güglia
sin il territori da la vischnanca da Lantsch vegn approvà. Sco mesiras
da sanaziun èn previsas: metter ina cuvrida ch'absorbescha la canera
(lunghezza totala 1100 m), sbassar la spertadad maximala da 80 km/h a 60
km/h en differents lieus sco er montar fanestras ch'isoleschan cunter la
canera vi da dus edifizis.
Per differents projects da construcziun da vias en il chantun vegn
dà liber in credit en la summa totala da bunamain 18 milliuns francs
(lavurs da cumplettaziun via d'Engiadina Vulpera-Pisoc, lavurs da
cuvrida via da colliaziun Valendau-Dutgen, construcziun punt Mungs
sviament da Filisur, lavurs da cuvrida via dal Bernina Le Prese entaifer
il vitg, lavurs d'impressari e da cuvrida via dal Bernina punt Val Teo,
lavurs d'impressari via da Dischma Träjen-Teufi, lavurs da spundas e da
cuvrida via da sviament Sched, lavurs da cuvrida chavorgia da l'En
Charnadüra, lavurs d'impressari via d'Engiadina correcziun da la via
Zernez-Ova Sparsa, lavurs da cuvrida Fläscherstrasse, Maiavilla-Fläsch,
lavurs da cuvrida via da Mantogna Urmein - deviaziun runals, lavurs
d'impressari via dal Güglia cuvrida Crap Sés, lavurs d'impressari e da
cuvrida via dal Güglia Burvagn-Cunter, lavurs da cuvrida via dal Fuorn
Las Votas - Tschierv, lavurs da construcziun e da cuvrida via dal
Partenz Fideris Au, stabiliments da ventilaziun en las centralas da
ventilaziun Drostobel e Selfranga en il tunnel Gotschna sviament da
Claustra, lavurs da cuvrida via da colliaziun Sevgein-Riein, lavurs
d'impressari e da cuvrida A13 via taliana cumplettaziun Rofla, lavurs da
cuvrida A13 via locala Suferserschmelze-Valragn, sanaziun
electromecanica A13 tunnel San Bernardin, lavurs d'impressari rundella
Untertor citad da Cuira, lavurs d'impressari fermada da bus, passape ed
insla da protecziun per ils peduns via taliana Panaduz entaifer il
vitg).
Projects da guaud
La realisaziun dal project da via da guaud "Cuolm Selvadi" sin il
territori da la vischnanca da Sevgein po vegnir fatga. I vegn concedida
ina contribuziun da construcziun en l'autezza da 30 pertschient vi dals
custs totals da 1'365'000 francs. Ils projects integrals da guaud
"Jenins 2002" ed "Ardez" vegnan approvads. I vegn garantida ina
contribuziun chantunala da 21 pertschient vi dals custs totals da 1.5
resp. 1.6 milliuns francs.
La regenza concluda da laschar far l'onn 2002 l'inventari da guaud
entaifer il perimeter dals plans da svilup dal guaud Stussavgia e
Schons-Avras-Valragn. Ella conceda per quest intent in credit da
totalmain circa 140'000 francs.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun