La chatscha 2002 sin tschiervs e chavriels è ida a fin mesemna, ils
18 da december 2002. Totalmain èn vegnids sajettads 4'047 tschiervs e
2'802 chavriels. La quota che la chatscha d'atun ha muntà per arrivar a
quest resultat è stada per il tschierv 18 pertschient e per il chavriel
12 pertschient.
Er durant l'onn da giubileum ha la chatscha grischuna da patenta
fatg bain ses pensums. Cun adattar ils effectivs da selvaschina a la
capacitad dal spazi da viver vegnan impedids conflicts sco per exempel
donns da selvaschina e l'effectiv da selvaschina sez resta saun, uschia
ch'en in enviern normal fissi da registrar mo pauca selvaschina
disgraziada.
La chatsch'auta e la chatscha d'atun cumplementara stabiliseschan
l'effectiv da selvaschina
L'adattaziun dals effectivs da tschiervs e da chavriels è vegnida
organisada puspè en duas chatschas. Il settember ha gì lieu la
chatsch'auta grischuna tradiziunala, en la quala han pudì ir a chatscha
5'400 chatschadras e chatschaders durant trais emnas en l'entir chantun.
Durant ils mais da november e december è succedida la regulaziun fina
cun chatschas d'atun regiunalas, a las qualas èn sa participadas 1'040
chatschadras e chatschaders. Questas chatschas èn vegnidas organisadas
regiunalmain durant maximal diesch mez dis.
Las chatschas d'atun han permess ina procedura differenziada ch'era
orientada tenor las relaziuns localas. Ellas vegnan realisadas
regiunalmain cun in dumber enconuschent da chatschaders al dretg mument,
q.v.d. tenor pussaivladad suenter l'arriv dals animals en lur quartiers
d'enviern. Las finamiras han per gronda part pudì vegnir cuntanschidas,
danor singulas excepziuns. Ellas n'èn tranter auter betg vegnidas
cuntanschidas en la Val Puschlav. Suenter ils appels da boicot da las
secziuns localas da chatschaders avevan mo pli paucs chatschaders piglià
part a la chatscha speziala. Tuttina èn quels sa dads bregia ed han pudì
gidar considerablamain a regular l'effectiv da tschiervs. En differentas
regiuns ha stuì vegnir interrutta la chatscha speziala pervia da las
malauras dal november.
Tschierv
Per stabilisar e mantegnair in effectiv da tschiervs saun e
structurà a moda natirala e per evitar ils donns da selvaschina eri da
sajettar quest onn en il chantun Grischun 4'175 taurs resp. 2'088
vatgas-tschierv. Cun quai vulevan ins cuntanscher ina stabilisaziun da
l'effectiv da primavaira sin bundant 12'600 tschiervs.
A la chatsch'auta èn vegnids sajettads 3'073 ed a la chatscha d'atun
741 tschiervs. Quests butins èn vegnids cumplettads cun las reducziuns
da vadels daventads orfens, d'animals blessads u donnegius. Il resultat
cumplessiv sa preschenta suandantamain:
Butins da tschiervs |
total |
taurs |
vatgas |
vadels |
chatsch’auta (incl. reducziuns organs da surveglianza) |
3‘154 |
1'687 |
1'331 |
136 |
chatscha d’atun (incl. reducziuns organs da surveglianza) |
896 |
72 |
361 |
463 |
total |
4'050 |
1'755 |
1'693 |
599 |
Il plan da reducziun è vegnì ademplì, tant areguard il butin total
(quantitativamain), sco er areguard il dumber da las vatgas sajettadas
(qualitativamain) a 97 pertschient. En 15 da 21 regiuns èn ils plans
vegnids ademplids. Igl è in fatg allegraivel che quest resultat vala
quest onn spezialmain er per las regiuns che stattan sut l'influenza dal
Parc naziunal. Per ademplir il plan da reducziun cumplessiv mancan anc
65 vatgas. Il plan da reducziun n'ha dentant betg pudì vegnir ademplì en
las regiuns Val Poschiavo, Hinterrhein e Sur Funtauna Merla
(interrupziun suenter ina entschatta da l'enviern tempriva) sco er en
las regiuns pli bassas Vorderprättigau, Untervaz e Heinzenberg.
Ils chatschaders ch'èn ids a la chatscha d'atun, han fatg quai per
ordinari cun quità ed a moda confurma a la finamira. Sin 741 tschiervs
han els sajettà 372 vadels, 324 sterlas e vatgas-tschierv sco er 45
sterls e taurs-tschierv.
Chavriel
Chavriels èn vegnids sajettads durants la chatsch'auta 2'334. A basa
dal butin da bucs da la chatsch'auta dal settember è vegnì fatg il plan
da reducziun per mintga regiun, e quai per l'entira reducziun da
chavriels. Qua è puspè vegnì applitgà il concept concernent ils
chavriels ch'è vegnì sviluppà vinavant. Il butin da bucs 2002 è vegnì
cumpareglià cun il butin maximal da bucs dapi l'onn 1991 e da quai è
vegnida deducida l'autezza da l'effectiv actual da chavriels. Da questa
cumparegliaziun è resultada la finamira da la chatscha en ina regiun:
stabilisar u augmantar l'effectiv. Il plan da reducziun cuntegneva
totalmain 2'922 chavriels, per la chatscha d'atun 551 chavriels. Ils
resultats per las duas fasas da la chatscha da chavriels han il sequent
aspect:
Butins da tschiervs |
total |
bucs |
chauras |
ansiels |
chatsch’auta (incl. reducziuns organs da surveglianza) |
2'365 |
1'393 |
936 |
36 |
chatscha d’atun (incl. reducziuns organs da surveglianza) |
437 |
21 |
176 |
240 |
total |
2'802 |
1'414 |
1'112 |
276 |
Quest plan da reducziun è vegnì ademplì a 96 pertschient. En 15
regiuns ha gì lieu ina chatscha d'atun. Generalmain èsi vegnì fatg ina
buna chatscha. Surprendentamain bain è passada la chatscha da chavriels
er en las duas regiuns Dreibündenstein e Schanfigg, en las qualas ins è
ì mo a chatscha da chavriels en la chatscha d'atun. Differenzas da passa
diesch pertschient hai dà a la fin mo en las regiuns Val Poschiavo,
Vorderprättigau, Mittel-/Hinterprättigau, sco er en l'areal Davos. Er en
questa chatscha èsi vegnì agì per ordinari cun quità, sco che la quota
d'ansiels da 56 pertschient cumprova.
Chatschaders e chatschadras en il servetsch da la publicitad
Schebain cha la chatscha speziala ha dà chaschun a discussiuns er
quest'atun en intginas regiuns, è ella plitost stada pli ruassaivla che
l'onn precedent. La chatscha grischuna da patenta ha ademplì er quest
onn per gronda part sias incumbensas en il servetsch da la publicitad.
Ils effectivs da tschiervs e da chavriels han pudì vegnir regulads a
moda ch'els pon retrair lur quartiers d'enviern cun ina grondezza
adequata, ina buna structura e cun ina fitg buna distribuziun. Ma quai è
pussaivel mo grazia ad in bun butin da chatsch'auta ed a la regulaziun
fina regiunala cun las chatschas d'atun. D'agiuntar è la prelevaziun
consequenta d'animals feminins e giuvens sco er la protecziun parziala
d'animals masculins madirs socialmain.
Tut las chatschadras ed ils chatschaders ch'han gidà ad exequir a
moda cumpetenta ina chatscha correcta, saja quai il settember u il
november/december, meritan engraziament e renconuschientscha.
Gremi: uffizi da chatscha e pestga dal Grischun
Funtauna: rg uffizi da chatscha e pestga dal Grischun