Grazia a l'aura favuraivla han las lavurs da rumida e da reparaziun
pudì vegnir fatgas tenor plan en las regiuns da malaura. Las lavurs
ch'èn vegnidas resguardadas sco urgentas han pudì vegnir terminadas
avant il cumenzament da l'enviern. Il rest da las lavurs vegn fatg l'onn
che vegn. La summa totala dals donns da var 150 milliuns francs, stimada
paucas emnas suenter las malauras, è sa cumprovada. Als custs restants
per las vischnancas da 80 milliuns francs sa participeschan la
confederaziun ed il chantun cun var 60 milliuns francs. Entradas da
donnaziuns da var 6 milliuns francs duain minimisar ils custs restants
ch'èn anc avant maun. Per il chantun resultan custs da 17 milliuns
francs per reparar ils donns vi da la rait da vias chantunalas.
Ils maletgs èn anc en buna memoria: precipitaziuns extraordinarias
durant trais dis, nundumbraivlas sbuvadas e bovas grondas, acziuns da
salvament dramaticas, donns da gronda surfatscha vi dal terren e vi da
las infrastructuras, ina vasta clamada en servetsch da pumpiers, da
l'armada e da la protecziun civila, ina buna superaziun dals eveniments
en las vischnancas e ... blera fortuna! Quai èn in pèr datas
caracteristicas da las malauras da la mesadad dal november 2002.
Bilantscha dals donns
Da devastaziuns e destrucziuns èn vegnidas pertutgadas totalmain 164
da las 208 vischnancas en moda e dimensiun differenta. Da las
vischnancas èn vegnids rapportads en tut 395 cas da donns. Quels han
pertutgà terren da cultira devastà, sendas ed ovras da protecziun
ruinadas sco er scarpas glischnadas e valluns emplenids cun material.
Tar l'assicuranza d'edifizis èn vegnidas inoltradas ultra da quai 640
annunzias da donns. La summa totala dals donns chaschunads da las
malauras importa var 150 milliuns francs.
Rumida e reparaziun
Appartegnents da la protecziun civila e da l'armada han prestà en
ina emprima fasa lavurs preziusas e bainvisas da rumida e da reparatura.
Suenter èn vegnidas fatgas da las vischnancas las lavurs da reparaziun
tenor prioritad. Latiers èn stadas en il center sco mesiras immediatas
da reconstruir ina protecziun commensurada cunter aua gronda, far liber
letgs d'uals e segirar scarpas instabilas. La rumida svelta da terren da
cultira avess gì da reducir las perditas da racolta. L'aura favuraivla
ha pussibilità che las lavurs ch'eran vegnidas resguardadas sco urgentas
han pudì vegnir terminadas quest onn. L'assicuranza d'edifizis da sia
vart ha pudì reglar ed indemnisar quest onn la pli gronda part dals
donns annunziads.
Finanziaziun
Las assicuranzas han pajà contribuziuns da 30 milliuns francs
(cumpriu la cassa per donns elementars) a la summa totala dals donns da
var 150 milliuns francs, e quai oravant tut a possessurs d'edifizis sco
er a la viafier retica. Als custs da var 80 milliuns francs che resultan
per las vischnancas han la confederaziun ed il chantun pajà
contribuziuns da 60 milliuns francs, 40 milliuns francs da quels mo la
confederaziun. Latiers èn vegnids 20 milliuns francs da la confederaziun
per ils donns da la viafier retica. Uschia dastgassan restar a las
vischnancas custs restants da var 20 milliuns francs. Cun il retgav da
diversas acziuns da collecta da var 6 milliuns francs pon quests custs
restants vegnir minimisads vinavant. Numerus projects èn gia cumpensads.
Ils custs dal chantun importan totalmain 37 milliuns francs, da
quels èn 20 milliuns francs contribuziuns a las vischnancas. La regenza
ha drizzà al cussegl federal ina dumonda per agid spezial en la
dimensiun da cas cumparegliabels en autras regiuns da la Svizra.
Sco agid immediat, agid transitori ed agid subsidiar è ultra da quai
gia vegnida pajada a persunas privatas la summa da var 250'000 francs
per cas da direzza.
Tant las vischnancas sco er ils uffizis chantunals han prestà lavur
extraordinaria. Las lavurs da reconstrucziun, planisadas ed exequidas
tenor prioritad, han uschia pudì vegnir terminadas per gronda part
entaifer in onn.
Davart la bilantscha dals donns, la reparaziun dals donns ed ils
criteris per l'attribuziun da meds finanzials (incl. las donaziuns)
vegnan las vischnancas infurmadas proximamain en moda directa e
detagliada d'ina cumissiun "donns da malaura" ch'è vegnida installada
aposta per quai.
Gremi: Cummissiun donns da malaura
Funtauna: rg Cummissiun donns da malaura