Grischunas e Grischuns pon votar il matg davart la nova constituziun
dal chantun Grischun. L'onn 1997 avevan las votantas ed ils votants
decidì da reveder totalmain la constituziun chantunala. Ils 18 da matg
vegnan las votantas ed ils votants ad avair la pussaivladad da
s'exprimer davart il project revisiun totala da la constituziun
chantunala cun votaziun da variantas pertutgant la procedura electorala
dal cussegl grond. La medema dumengia vegn ord puntg da vista dal
chantun er suttamessa a la votaziun la lescha davart la promoziun da la
tgira d'uffants cumplementara a la famiglia.
Ultra da quai ha la regenza prendì enconuschientscha dals nov
projects federalas che van en votaziun ils 18 da matg, numnadamain:
- midada dals 4 d'october 2002 da la lescha federala davart l'armada
e l'administraziun militara (Armada XXI)
- lescha federala dals 4 d'october 2002 davart la protecziun da la
populaziun e la protecziun civila
- iniziativa dal pievel «Gea a locaziuns gistas»
- iniziativa dal pievel "per ina dumengia senz'autos per mintga
stagiun - in'emprova limitada a quatter onns (iniziativa per las
dumengias)"
- iniziativa dal pievel "La sanadad ad in pretsch supportabel
(iniziativa da sanadad)"
- iniziativa dal pievel "Medems dretgs per impedids"
- iniziativa dal pievel "Electricitad senza implants nuclears - per
ina midada sin il sectur da l'energia e per la serrada progressiva dals
implants nuclears (Electricitad senza implants nuclears)"
- iniziativa dal pievel "Moratori plus - per prolungar il moratori
da construcziun d'implants nuclears e limitar la ristga nucleara
(Moratori plus)"
- iniziativa dal pievel "per ina purschida suffizienta da furmaziun
professiunala (Iniziativa da plazzas d'emprendissadi)"
Stadairas publicas cun novas tariffas da taxas
La regenza ha approvà la revisiun parziala da "tariffas da taxas per
la mesiraziun", l'uschenumnà reglament da tariffa. En quest connex èn
las taxas d'utilisaziun per las stadairas publicas vegnidas auzadas e
cumplettadas cun ina nova categoria da pasar. Da nov vegnan er
inditgadas las taxas d'utilisaziun per vehichels pesants e martganzias
sur 40 tonnas. Ultra da quai èn las tariffas per categoria da pais
vegnidas auzadas en media per 15 pertschient. Ellas èn ussa tranter 10 e
35 francs per pasar ina giada e tranter 12 e 49 francs per pasar duas
giadas. La davosa adattaziun da las tariffas è ussa diesch onns enavos.
Las stadairas publicas vegnan construidas e mantegnidas dal chantun, da
las vischnancas u da privats. Las taxas d'utilisaziun vegnan fixadas da
la regenza. Tenor ordinaziun davart duairs e cumpetenzas dals chantuns
en la mesiraziun (l'ordinaziun dals uffizis da paisas e mesiras) procura
il chantun ultra da quai per avunda stadairas publicas.
Las cassas surpiglian tractaments cun "diaphin" per malsognas da
dependenza da drogas
Ils servetschs psichiatrics dal Grischun e las cassas svizras da
malsauns (santésuisse) han suttascrit ina nova cunvegna. En quest connex
vegnan reglads ils custs per ils tractaments ambulants e renconuschids
da la cassa da malsauns da las pazientas / dals pazients ch'èn
dependents da drogas. La nova cunvegna è vegnida necessaria perquai che
l'uffizi federal d'assicuranzas socialas ha ordinà l'admissiun dal
preparat "diaphin" en la glista da spezialisaziun. Tractaments per
malsognas da dependenza da drogas cun diaphin vegnan uschia surpigliads
en il rom da l'assicuranza da malsauns obligatoria e da las cassas. La
regenza ha approvà la nova cunvegna.
a vischnancas e regiuns
- A Flem vitg, a Casa d'Uaul ed a Fidaz vegn introducida ina zona
cun limitaziun da sveltezza a 30 km/h. La segirezza dal traffic e la
qualitad da viver duain uschia vegnir meglieradas en il territori
d'abitadi. La regenza ha approvà quest'intenziun da la vischnanca da
Flem.
- Ultra da quai ha la regenza approvà divers projects da
vischnancas:
- las novas constituziuns communalas da Rueun e d'Alvagni.
- ils statuts da la vischnanca burgaisa da Vaz.
- il statut d'organisaziun dal "Consorzi da scola per las scolas
primaras e scolettas dallas vischnauncas da Vuorz ed Andiast". Las duas
vischnancas han fusiunà ad ina corporaziun da vischnancas cun dretg
public per manar la scola primara, la scolina e las classas pitschnas
integradas.
- la planisaziun locala d'Andeer ch'è vegnida revidida parzialmain
(midada plan da zonas e plan general da furmaziun territori chasa da
scola e Tranter Flimma) e da Suraua (midada plan da zonas e plan general
da furmaziun).
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Il project internaziunal "reintroducziun dal tschess barbet en las
Alps" vegn 25 onns vegl. Il chantun Grischun ha giugà da l'entschatta
davent ina rolla impurtanta. Dapi l'onn 1991 èn vegnids laschads libers
en la Val Stabelchod en il parc naziunal 23 utsches giuvens, ils quals
cuan ussa a Livigno ed a Bormio. Mez 2003 cumpara il cudesch da Klaus
Robin, Jürg Paul Müller e Thomas Pachlatko "Der Bartgeier". La regenza
sustegna quest project da cudesch cun ina contribuziun da 10'000 francs.
- La midada da construcziun e la sanaziun energetica da la chasa da
persunal e dal stabiliment d'internat da la scola-dimora Masans èn
calculadas cun 2,4 milliuns francs. La regenza ha approvà il project
preliminar da la fundaziun scola-dimora Cuira e mess en vista ina
contribuziun chantunala. Il chantun surpiglia 80 pertschient dals custs
imputabels che na pon betg vegnir cuvrids cun contribuziuns federalas.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun