Dunnas che suffran da violenza en lur lètg ed en lur partenadi,
teman savens da far diever da la purschida d'agid existenta.
La violenza cunter dunnas entaifer la famiglia u il partenadi ha
blers aspects ed è er en noss pajais ina trista realitad. Ella succeda
savens dadens las "atgnas quatter paraids" e na sa manifestescha betg
anoravers. Tenor in studi daventa mintga tschintgavla dunna ina victima
da la violenza en la lètg u en il partenadi, passa 40% da las dunnas
suffran d'ina violenza psichica. Tuttina han bleras dunnas pertutgadas,
dentant er lur ambient, tema da discurrer surlonder resp. da far ina
denunzia.
Cuntrari a tut ils ideals e clischés n'è la famiglia ed il dachasa
betg senz'auter in lieu segir e protegì. "La violenza en famiglia po
pertutgar mintga dunna. Dunnas da tut las vegliadetgnas, da tut las
classas socialas e da tut las culturas, en las pli differentas
situaziuns da vita èn pertutgadas da quai," di Susanna Mazzetta dal post
da stab per dumondas d'egualitad dal chantun Grischun. "Il motiv che mo
paucs da quests delicts daventan publics resp. arrivan avant dretgira è
la tabuisaziun dal tema e per part er la bagatellisaziun da quests
acts."
La campagna dat sustegn e sensibilisescha
Il chantun Grischun, la chasa da dunnas dal Grischun sco er il
Liechtenstein ed il Vorarlberg lantschan ils 4 da schaner 2003 ina
campagna d'infurmaziun e da sensibilisaziun transcunfinala. En il rom
dal project d'Interreg "surpassar cunfins - metter cunfins" vegni dà
surtut sustegn e cussegliaziun a las dunnas pertutgadas. Il medem mument
duain vegnir sensibilisads umens e dunnas per quest tema.
Zuppentar impedescha l'agid
Ils motivs, pertge che las dunnas pertutgadas han tema da discurrer
davart ils acts da violenza da lur partenaris, èn variads: vargugna,
dependenza finanziala, tema d'anc dapli violenza, perdita da la
permissiun da dimora èn mo intgins da quels. La campagna "la violenza
n'ha nagin dachasa" duai gidar a rumper il glatsch fatal. Detabuisar
signifitga dentant era ch'ils delinquents na pon betg pli sa zuppar
davos la discreziun da las victimas.
Nagina giustificaziun da violenza
Sche nus discurrin da violenza cunter dunnas entaifer la famiglia u
il partenadi, na manegiain nus betg mo la violenza fisica. Er
cumportaments ch'han la finamira da supprimer, da dominar e da
controllar las persunas pertutgads èn furmas da violenza. Furmas da la
"violenza en famiglia" pon esser: violenza fisica, smanatschas e sforzs,
violenza sexuala, privaziun da la libertad, violenza economica u
destrucziuns materialas. Tut quests cumportaments èn acts chastiabels e
na dastgan en scadin cas betg vegnir tolerads. I dat er models da
violenza en la relaziun che vegnan resguardads sco cumportaments
acceptads. P.ex. sche, ord schigliusia vegnan surpassads cunfins sut il
pretext da l'amur. En mintga cas vegni appellà er a l'ambient social da
svegliar sia attenziun a temp.
Infurmaziun ed agid
Dunnas ch'èn pertutgadas da la "violenza en famiglia" na san savens
betg, nua ch'ellas pon sa drizzar e n'han er betg infurmaziuns davart
lur dretgs e las pussaivladads da dumandar sustegn. La pagina d'internet
www.gewalthatkeinzuhause.org infurmescha davart tut las purschidas da
cussegliaziun e d'agid en il chantun Grischun, il Vorarlberg ed il
Liechtenstein. Il medem mument vegnan distribuids placats e broschuras
d'infurmaziun ad organisaziuns ed autoritads involvidas, medias e medis,
ospitals, lieus da scuntrada ed organisaziuns da dunnas. Ils placats e
las broschuras èn avant maun per tudestg, rumantsch e talian e pon
vegnir empustads tar il post da stab per dumondas d'egualitad (tel. 081
257 35 70).
funtauna: rg