La mobilitad en il chantun Grischun crescha ad in crescher. Il motiv
è quel che pli e pli paucas Grischunas e pli e pli paucs Grischuns
lavuran e passentan lur temp liber là, nua ch'els abitan. Mintga di èn
els en media sin viadi durant 93 minutas (senza viadis a l'exteriur) e
fan 39 kilometers.
Calculà per in entir onn èn las Grischunas ed ils Grischuns en media
566 uras sin viadi. Sch'ins includa er ils viadis a l'exteriur, èn quai
schizunt 600 uras, quai che correspunda a 25 dis. Il med da traffic
lunschor il pli impurtant è il traffic motorisà individual cun 64
pertschient da la prestaziun da traffic. Quai na fa betg smirvegliar,
pertge che 83 pertschient da tut las chasadas grischunas han almain in
auto. 18 pertschient van a quint dal traffic public, il rest sa reparta
sin il traffic betg motorisà (7 %) e sin auters meds da transport.
Mintga Grischuna e Grischun fa mintga onn 20'300 kilometers. Quai è
cleramain sur la media svizra (17'400 km); en quest connex sto la gronda
part da la differenza vegnir attribuida als viadis a l'exteriur. Quai
stat en cuntradicziun cun la plipart dals ulteriurs resultats, tar ils
quals la populaziun grischuna sa differenziescha mo minimalmain dal
cumportament en media dal rest da la Svizra.
Il traffic dal temp liber ed il traffic pendular s'augmentan
Grondas tendenzas d'augment mussan vinavant il traffic dal temp
liber ed il traffic pendular. Cunquai ch'il lieu d'abitadi ed il lieu da
lavur van adina pli fitg in or da l'auter, chaschuna quai in augment
sproporziunà da la mobilitad pendulara. Entant che la quota da las
pendularias e dals pendularis dal lieu (part da las pendularias e dals
pendularis vi dal total da las persunas cun activitad da gudogn)
importava mo 20 pertschient l'onn 1980, è quella s'augmentada a 32
pertschient fin l'onn 2000. Bunamain in terz da tut las persunas cun
activitad da gudogn pendulescha pia.
Lunschor la pli gronda part dal traffic grischun chaschuna dentant
il traffic dal temp liber. En cas dal traffic motorisà individual tutga
bunamain la mesadad da tut ils viadis al traffic dal temp liber, in
stgars terz al traffic da cumpra ed al traffic commerzial e ca. in quart
al traffic pendular.
Rapport sco instrument da planisaziun
Questas indicaziuns derivan dal rapport "mobilitad en il Grischun"
ch'è vegnì publitgà oz. Quest rapport è vegnì inizià ed accumpagnà da
l'uffizi da planisaziun, da l'uffizi per la natira e l'ambient sco er da
la regiun da l'Engiadin'ota. Il studi sa basa en emprima lingia sin
in'evaluaziun da las datas da la dumbraziun dal pievel 2000 (abitantas
ed abitants, pendularias e pendularis e.u.v.) sco er dal microcensiment
2000 (cumportament en il traffic).
Questas enconuschientschas davart la dimensiun, ils connexs ed ils
svilups dal traffic d'ina vart e davart la correlaziun tranter il
traffic e la structura d'abitadi da l'autra vart furman ina basa
impurtanta per la planisaziun directiva e per la planisaziun
d'utilisaziun sco er per fixar strategias e mesiras per influenzar e
diriger la mobilitad. En spezial furnescha il rapport ina basa
impurtanta per elavurar e giuditgar il plan secturial "traffic", mo er
per las dumondas las pli differentas da la politica da traffic.
Gremi: uffizi da planisaziun, uffizi per la natira e l'ambient,
servetsch per il traffic public
Funtauna: rg uffizi da planisaziun, uffizi per la natira e
l'ambient, servetsch per il traffic public