La chatscha auta da quest onn ha gì in vaira bun resultat. Il bun effectiv da tschiervs en il chantun Grischun dumonda ina stabilisaziun annuala. Cun la regulaziun fina tras la chatscha d'atun vegn intenziunà da gulivar ils animals feminins ed ils animals giuvens mancants sco er il success da chatscha ch'è different da regiun a regiun. Uschia po la finamira vegnir cuntanschida d'adattar ils effectivs da selvaschina als quartiers d'enviern. L'introducziun da la procedura da multas disciplinaras per simpels surpassaments dal dretg da chatscha è sa cumprovada en la pratica.
L'introducziun d'ina procedura da multas disciplinaras tar simpels surpassaments dal dretg da chatscha, spezialmain en connex cun schluppettadas fallidas, è sa cumprovada. La "perdita da controlla dal det-mussader", sco ch'ella vegniva temida d'intgins, n'ha betg pudì vegnir constatada. Il cuntrari, la pli gronda part da las chatschaduras grischunas e dals chatschadurs grischuns surpiglia in fitg grond senn da responsabladad.
Resultats
5'408 (onn precedent 5'406) chatschaduras e chatschadurs han prendì part a la chatscha auta ed han sajettà 8'316 (onn precedent 9'087) selvaschinas d'ungla. 78,6% (81,5%) da las chatschaduras grischunas e dals chatschadurs grischuns han gì success quest onn. Il resultat da la chatscha auta po vegnir caracterisà en general sco vaira bun.
|
total |
masculin |
feminin |
relaziun tranter las
schlattainas |
tschierv |
2'739 (2'853) |
1'615 (1'539) |
1'124 (1'314) |
1 : 0.70 (0.85) |
chavriel |
1'964 (2'261) |
1'066 (1'198) |
898 (1'063) |
1 : 0.84 (0.89) |
chamutsch |
3'611 (3'973) |
1'766 (1'832) |
1'845 (2'141) |
1 : 1.04 (1.17) |
portg selvadi |
2 (0) |
|
|
|
total selvaschina d'ungla: |
8'316 (9'087) |
|
|
|
In bun effectiv da tschiervs pretenda in'adattaziun cun la chatscha d'atun Las relaziuns da pasculaziun fitg bunas, las pastgiras verdas ch'han durà fin sur la mesadad da settember or, han procurà - ensemen cun la savens bella aura d'atun e cun in cumenzament tardiv dal temp da chalur - ch'ils effectivs da tschiervs èn restads en lur quartiers da stad enfin la fin da la chatscha auta. Quai ha per regla per consequenza che la chatscha ha in resultat plitost moderà en il conturn da las grondas zonas da protecziun sco il parc naziunal svizzer, ils asils federals da selvaschina, ils asils da selvaschina pli gronds sco er per lung dal cunfin chantunal. La preda da tschiervs è stada buna durant l'emprima mesadad da la chatscha, la cuntinuaziun da la chatscha, suenter la rogaziun federala, è stada in pau stentusa. En la chatscha sin tschiervs cun curuna da domaduas varts ch'ha gì lieu durant dus dis e ch'ins ha spetgà cun tensiun, èn vegnids sajettads bunamain 20 taurs chapitals. Entant che la preda ha gì in resultat medi tar ils taurs-tschierv, sa chatta quella da las vatgas-tschierv in pau sut la media da plirs onns.
Per stabilisar l'effectiv da tschiervs ch'è s'augmentà anc ina giada levamain en cumparegliaziun cun ils onns precedents daventa necessaria ina prelevaziun da 4'310 tschiervs. I na sa tracta quia betg mo d'ademplir unicamain en cifras (quantitativamain) ils plans da prelevaziun. Igl è bler pli impurtant ch'i vegnia sajettà in dumber suffizient d'animals feminins e ch'i succedia ina intervenziun en la classa d'animals giuvens (criteris qualitativs). La finamira d'avair il proxim enviern effectivs da selvaschina assimilads a lur spazis vitals ed equilibrads duai vegnir cuntanschida cun ina chatscha d'atun cumplementara. La cumposiziun natirala d'ina populaziun da selvaschina che vegn prendida en mira chaschuna ch'i dat damain malsognas e damain parasits e che er envierns dirs pon vegnir supportads cun bler pli paucas perditas. Tar il tschierv mancan totalmain anc 1'419 (1'022) animals per accumplir ils plans da prelevaziun. Auter ch'en la regiun da la val Bergiaglia è ina chatscha d'atun sin tschiervs necessaria en tut il chantun.
Per la chatscha d'atun èn s'annunziad(a)s 2'265 (2'178) chatschaduras e chatschadurs. Las chatschaduras ed ils chatschadurs che prendan part a la chatscha d'atun adempleschan ina incumbensa impurtanta che regulescha l'adattaziun dals effectivs da selvaschina a lur quartiers d'enviern. Quai maina al fatg ch'ils quartiers d'enviern na vegnan betg surexplotads, e quai gida ad evitar grondas perditas durant l'enviern e reducescha uschia la quota da selvaschina disgraziada. Uschia vegnan però er impedids resp. sminuids donns vi dal guaud e vi da culturas agriculas.
Chatscha sin chavriels pli difficila - preda da chavriels moderada - ina modesta chatscha d'atun sin chavriels
Cun stgars 2'000 chavriels sajettads è vegnida cuntanschida la preda da chavriels la pli bassa dapi l'onn 1987. Ils effectivs da chavriels èn pli bass che la mesadad dals onns 90 en vastas parts dal chantun. Plinavant devi en blers lieus ina purschida plitost magra da ferms bucs da chavriel. Quai sa mussa er en ina preda da chavriels plitost moderada.
Engrevgiant è er il fatg, che la chatscha pli e pli intensiva ha rendì ils chavriels precauts e dascus. Uschia è la chatscha sin chavriels daventada bainquant pli difficila.
Il plan per la chatscha d'atun sin chavriels mussa tut in auter maletg. Il concept per ils chavriels ch'è variabel da regiun a regiun cumpareglia la prelevaziun actuala da bucs da chavriel cun la cifra la pli auta dals ultims tredesch onns. Uschia vegn integrada la basa biologica dals effectivs da chavriels, che sa midan fitg, en la planisaziun da la chatscha. Effectivs flaivels vegnan schanegiads, effectivs ferms vegnan uschia chatschads pli intensivamain. Impurtant è er qua ina intervenziun equilibrada tar domaduas schlattainas. Sch'ina tala manca ha quai or d'experientscha per consequenza ch'i dat dapli selvaschina disgraziada. Perquai po vegnir desistì quest onn d'ina chatscha d'atun en la gronda part dal chantun. Mo en Surselva, en il Puschlav ed en la regiun dad Igis-Furna-Fideris èsi necessari da far ina chatscha d'atun sin chavriels.
Preda da chamutschs buna e quasi equilibrada
En tut pon ins caracterisar la chatscha sin chamutschs sco buna. Cun differentas midadas en las prescripziuns da chatscha è vegnì reducì in pau il squitsch da sajettar chauras e rinforzà in pau quel da sajettar bucs. Quai ha chaschunà ina proporziun quasi equilibrada tranter las chauras-chamutsch sajettadas ed ils bucs-chamutsch sajettads. La controlla obligatoria da l'emprima chaura-chamutsch sajettada ch'è vegnida fatga quest onn per l'emprima giada dat in bun attestat als chatschadurs da chamutschs. La quota d'animals che tezzan sajettads resta bassa er cun la controlla obligatoria.
Dus portgs selvadis èn vegnids sajettads
A Roveredo ed a Domat è vegnì sajettà mintgamai in ver selvadi. En la Val Mesauc fan ils portgs selvadis gia prest part dal maletg usità. Auter èsi en il Grischun dal nord. En il decurs da l'ultim semester è vegnida constatada la preschientscha da singuls portgs selvadis en il Signuradi / Partenz davant ed en la regiun Tumleastga davant / Domat / Razén. Tuttina è stada la prelevaziun d'in ver selvadi sin ils culms da Domat ina novitad per la chatscha grischuna.
Gremi: Uffizi da chatscha e pesta
Funtauna: rg Uffizi da chatscha e pesta