Il program da distgargia 2004 da la confederaziun è inevitabel e
vegn sustegnì per gronda part dal chantun Grischun. La regenza grischuna
insista però sin adattaziuns sistematicas. Problematic, gea betg
acceptabel è il program da distgargia là, nua ch'el maina ad
indossaments da las grevezzas als chantuns: en il sectur d'asil e da
fugitivs, tar l'eliminaziun da la part extraordinaria dal chantun a la
taglia sin il petroli e tar la reducziun individuala da las premias. La
regenza grischuna na vul betg acceptar questas reducziuns, perquai
ch'ellas succedan per part en secturs ch'èn effectivamain incumbensas
federalas e perquai ch'ils chantuns ston pajar ils custs che resultan
supplementarmain, sco en il sectur d'asil e da fugitivs. Las reducziuns
pertutgan ultra da quai secturs, en ils quals ils chantuns n'han
praticamain nagina libertad d'agir, uschia en il traffic regiunal
public.
Plinavant constatescha la regenza che la situaziun da partenza dals
chantuns per la refurma da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun
da las incumbensas tranter la confederaziun ed ils chantuns RFI vegn
pegiurada tras il program da distgargia 04. La finala tutga il program
da distgargia 04 surtut era secturs ch'èn gia vegnids tangads fermamain
tras il program da distgargia 03.
Problematic è main il volumen dal program da distgargia 04 en tut
che la moda da las mesiras e da lur effect da repartiziun sin ils
chantuns. Ils chantuns vegnan tutgads en moda fitg differenta dal il
program da distgargia, il pli ferm vegnan tutgads ils chantuns perifers
ed ils chantuns da muntogna, scriva la regenza en sia posiziun al
cusseglier federal Hans-Rudolf Merz.
Il program da distgargia 04 quinta principalmain cun reducziuns da
las expensas da 1,5 milliardas francs. En tut duai il budget federal
vegnir distgargià fin 2008 per duas milliardas francs.
L'inscripziun dal "code 178" en il document dal vehichel daventa
taxabla
Firmas e persunas privatas pon ordinar cun ina inscripziun en il
document dal vehichel ch'el na po betg vegnir annulà u transferì ad in
auter possessur - danor sch'ellas permettan quai. L'inscripziun dal
"code 178" en il document dal vehichel daventa adina pli populara.
Correspundentamain auts èn daventads ils custs administrativs da
l'uffizi per il traffic sin via per l'examinaziun e per l'archivaziun
dallas dumondas, tranter il 2002 ed il 2003 èn quellas s'augmentadas per
100 pertschient a 1500.
Questa prestaziun da servetsch daventa perquai da nov taxabla e
custa 50 francs. La regenza ha decidì la revisiun correspundenta da la
"ordinaziun per incassar taxas e custs dals possessurs da vehichels a
motor e da velos en il chantun Grischun". Questa midada entra en vigur
il schaner 2005.
La regenza fixescha las contribuziuns da gestiun 2005 dal chantun a
las instituziuns da persunas impedidas
Decisiva per l'autezza maximala da las contribuziuns da gestiun dal
chantun a las instituziuns renconuschidas per l'integraziun
professiunala e sociala da creschids impedids è er sco gia l'onn 2004 la
media dals deficits da gestiun dals onns 2001 e 2002 plus trais
pertschient da la chareschia. Perquai ch'i n'è da registrar praticamain
nagina chareschia, resguarda la regenza quai sco giustifitgabel da
laschar la contribuziun dal chantun sin il medem nivel sco il 2004. En
tut importan las contribuziuns chantunalas a las instituziuns da
persunas impedidas per l'onn 2005 var 3,7 milliuns francs.
Cun il program da distgargia 2003 ha la confederaziun scursanì las
contribuziuns ad instituziuns da persunas impedidas. Quellas na pon betg
vegnir cumpensadas cumplettamain dal chantun. La confederaziun prevesa
da limitar las contribuziuns federalas 2005 sin la basa da las
contribuziuns 2000 plus in supplement da chareschia da 4,5 pertschient.
Ulteriuras consultaziuns
- Conferenza dals directurs chantunals da finanzas dal martgà da
lottaria e da la lescha da lottaria - cunvegna interchantunala davart la
surveglianza sco er davart la permissiun e l'utilisaziun dal retgav da
lottarias e scumessas che vegnan manadas tras interchantunalmain u
naziunalmain. La regenza grischuna era s'exprimida criticamain tar il
sboz da la confederaziun davart la lescha da lottaria, la proposta da la
conferenza dals directurs chantunals da finanzas chatta en vista a quest
fatg en general buna accoglientscha. In pau nivlusas èn restadas tar
quest sboz la realisaziun concreta e l'autezza dals custs e dals retgavs
da las taxas. En general di la regenza grischuna dentant gea a las
finamiras da fixar ina tariffa da la taglia a la funtauna standardisada
e che vala per tut ils chantuns.
- Departament federal da giustia e polizia - Revisiun parziala dal
cudesch civil svizzer (dretg real immobigliar e dretg dal register
funsil): Questa revisiun parziala cumpiglia ca. 100 artitgels ed è la
pli gronda dapi l'entrada en vigur dal cudesch civil svizzer. La
novaziun la pli impurtanta è l'introducziun da la brev ipotecara
registrada electronicamain empè da la brev ipotecara sin palpiri. La
brev ipotecara registrada resulta tar la registraziun en il cudesch
funsil. En quest connex na vegni betg pli emess in titel ipotecar; quai
sbassa ils custs administrativs. Sco ulteriura novaziun è prevesida
l'introducziun d'in uschenumnà "dretg da spazi" u "pitschna proprietad
d'abitar", quai sco cumplettaziun da la proprietad en condomini u
cumproprietad. Uschia vegniss stgaffida la pussaivladad d'utilisar e da
renovar a l'intern mo ina tscherta part da l'edifzi. La regenza
grischuna sustegna la proposta per l'introducziun da la brev ipotecara
registrada electronicamain, refusa dentant l'idea dal "dretg da spazi"
sco proposta pauc adattada per la pratica.
Da vischnancas e regiuns
- Maiavilla: La regenza ha approvà ils novs statuts da la vischnanca
burgaisa. Quels prevesan tranter auter da nov il dretg da la radunanza
da burgais d'approvar il preventiv resp. els prevesan l'incumbensa dal
cussegl dals burgais da preschentar in preventiv. Ultra da quai è il
"sustegn e la promoziun d'occurenzas culturalas, d'utilitad publica e
sportivas" vegnì acceptà sco nova incumbensa da la vischnanca burgaisa.
- Surses: Per meglierar la collavuraziun tranter la "uniun
d'interess turistic da las vischnancas dal Surses" e " Savognin turissem
" vegn instituziunalisada ina conferenza da las suprastanzas. Ultra da
quai vegn sbassda la contribuziun da las vischnancas per promover il
turissem per totalmain 100'000 francs. Quellas ed autras mesiras èn
cuntegnidas en il nov statut d'organisaziun da la "uniun d'interess
turistic da las vischnancas dal Surses". La regenza ha approvà il nov
statut d'organisaziun.
- Trimmis e Says: La regenza sustegna la fusiun da las duas
vischnancas cun ina contribuziun da promoziun da 2,8 milliuns francs or
dal fond da gulivaziun da finanzas, sche las duas vischnancas ed il
cussegl grond approveschan la fusiun. Ella è da l'opiniun che la fusiun
da Trimmis e Says è en l'interess dal chantun e da la refurma da las
vischnancas che quel ha en mira.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Almanacco Mesolcina-Calanca: La regenza ha approvà ina
contribuziun da 6000 francs per l'ediziun dal chalender 2005.
- Claustra Son Jon a Müstair: La regenza ha approvà ina contribuziun
da 10'000 francs per l'ediziun dal guid dal museum per il museum en la
tur da Planta.
- Teater da la citad da Cuira: La regenza ha approva ina
contribuziun chantunala da 190'000 francs per la stagiun 2004/2005.
Chaussas persunalas
- Hansjürg Bollhalder (1955), Cuira, è vegnì elegì sco schef da la
controlla da finanzas CFI. Bollhalder era il suppleant dal schef da la
CFI e dapi la stad 2004 il schef ad interim.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun