Ils effectivs da vulps ch'èn creschids dapi che la frenesia è svanida dal tuttafatg e ch'èn actualmain fitg gronds sveglian pli e pli la tema dal pitschen verm plat da vulp - in parasit da la vulp che po chaschunar tar l'uman ina greva malsogna dal gnirom, l'echinococcosa alveolara. L'institut per parasitologia da l'universitad da Turitg perscrutescha ussa en collavuraziun cun l'uffizi chantunal da veterinari, l'uffizi da chatscha e pestga dal chantun Grischun e cun l'agid dals chatschaders grischuns la derasaziun e la frequenza da quest parasit en Grischun.

Il pitschen verm plat da vulp (echinococcus multiocularis) è in parasit da la beglia tar la vulp. Cun ils excrements da la vulp vegnan derasads ils ovs dal verm plat da vulp en la natira. Sch'ils ovs vegnan magliads da mieurs, sa sviluppa en il gnirom da la mieur il stadi da larva dal verm plat da vulp. Vulps s'infecteschan puspè cun magliar mieurs infectadas. Darar pon s'infectar umans cun traguttar ils ovs dal verm plat da vulp e survegnir uschia in'echinococcosa alveolara, ina greva malsogna dal gnirom. L'echinococcosa alveolara è fitg rara ed en Svizra sa chatta il dumber che vegn diagnostitgà da questa malsogna tar in fin dus umans sin in milliun abitantas ed abitants. Malgrà quai sa tracti dentant d'ina malsogna che sto vegnir prendida serius, gia ch'il parasit crescha en il gnirom sco in tumor e ch'il tractament è fitg custaivel.

Lavurs scientificas cumplessivas
Ils ultims onns è creschida fermamain la populaziun da la vulp cotschna en Svizra. Cun quest augment da l'effectiv è er il verm plat da vulp daventà pli frequent. Perquai sa tschenta la dumonda, sch'ins sto far quint cun in augment da la malsogna tar l'uman. Perquai è vegnì inizià in studi cumplessiv davart la derasaziun e la frequenza dal pitschen verm plat da vulp en l'artg alpin.
En stretga cooperaziun cun l'uffizi chantunal da veterinari (veterinari chantunal dr. Kaspar Jörger) e l'uffizi da chatscha e pestga dal chantun Grischun (schef dr. Georg Brosi) examinescha l'institut per parasitologia da l'universitad da Turitg sut la direcziun da prof. Peter Deplazes dapi l'onn passà vulps grischunas sin il pitschen verm plat da vulp. En il rom da quest project realisescha la veterinaria da Maiavilla, Flurina Tanner, sia dissertaziun veterinar-medicinala.

En Grischun ha la malsogna ina frequenza normala
L'examinaziun da 569 vulps che han pudì vegnir rimnadas dals chatschaders grischuns e dals organs da surveglianza da chatscha dal Grischun ha mussà che cun var sis pertschient da las vulps han bler main vulps il pitschen verm plat da vulp ch'en la Svizra bassa. Tuttina datti cleras differenzas regiunalas. Las quotas d'infecziun las pli autas cun passa diesch pertschient èn vegnidas constatadas en ils territoris dal Signuradi - Tschintg Vitgs - Partenz / Tavau, Val Müstair e Val Lumnezia. Ina quota d'infecziun media d'in fin diesch pertschient è vegnida eruida en ils territoris dal Grischun central, da l'Engiadina auta e bassa e dal Scanvetg. En las valladas da la Bregaglia, dal Mesauc, dal Puschlav, da la Valragn e dal rest da la Surselva (senza Val Lumnezia) n'han pudì vegnir cumprovadas naginas vulps infectadas.
Malgrà la quota d'infecziun bassa tar las vulps sa chatta en il Grischun il dumber dals cas diagnostitgads tar l'uman en la media svizra. Emprimas analisas inditgan che en territoris cun dapli vulps infectadas daventan malsauns er pli savens ils umans. Las lavurs currentas dal studi che dura fin l'onn 2005 vegnan a gidar ad encleger meglier l'ecologia da quest parasit ed a pussibilitar meglras prognosas davart la derasaziun e la frequenza dal parasit en l'artg alpin.

Mesiras da precauziun
L'uman po s'infectar cun il verm plat da vulp p.ex. cun traguttar ils ovs da quest parasit sin vivondas contaminadas e tras ils mauns contaminads. In pèr reglas elementaras pon minimisar il ristg pitschen anc pli fitg:
- Lavai bain verdura e fritgs avant la consumaziun.
- Tar vivondas cotgas na datti pli nagin privel da s'infectar.
- Schelentar tar -20° C na mortifitgescha betg ils ovs dal verm plat da vulp!
- Svermai chauns che van a chatscha da mieurs ina giada al mais da verms solitaris. Dumandai Vossa veterinaria/Voss veterinari davart in medicament effectiv.
- Infecziuns da chauns pon vegnir diagnostitgadas cun analisas dals excrements.
Persunas che crain d'esser stadas expostas ad in ristg d'infecziun pli grond pon laschar far ina controlla dal sang da la media/dal medi da chasa.

Ulteriuras infurmaziuns e material illustrativ
- Fegls d'infurmaziun davart il verm plat da vulp pon vegnir retratgs da la homepage da l'institut per parasitologia (http://www.unizh.ch/paras/). Sin questa website vegn er messa a disposiziun ina illustraziun dal verm plat da vulp per la publicaziun en il rom da questa infurmaziun da las medias (vesair la rubrica "aktuelle Meldungen und News").
- Ulteriuras infurmaziuns davart vulps pon vegnir clamadas da la pagina da medias dal "project da vulp integrà" (http://www.beam.to/infox). Quest link è pensà unicamain sco background per persunas da las medias e na duai betg vegnir publitgà en contribuziuns da las medias. Da questa pagina pon ins er retrair differents maletgs da colur d'ina auta qualitad da vulps. Faschai stim p. pl. da las disposiziuns concernent il copyright ed ils onuraris per las illustraziuns.

Gremi: uffizi da veterinari ed uffizi da chatscha e pestga dal chantun Grischun, institut per parasitologia da l'universitad da Turitg
funtauna: rg uffizi da veterinari ed uffizi da chatscha e pestga dal chantun Grischun, institut per parasitologia da l'universitad da Turitg