da Claudio Lardi, cusseglier guvernativ

L'edifizi existent da la scola chantunala ch'è vegnì construì per ca. 800 scolaras e scolars ha permess en in'emprima fasa d'instruir las partiziuns da la scola media - senza seminari da magisters - en in unic lieu! Pir il dumber fermamain creschent da scolaras e scolars - fin sin 1'500 giuvenils - ha gì per consequenza ch'il manaschi da scola ha stuì vegnir repartì en plirs lieus a Cuira.

Las scolaras ed ils scolars - l'intschess primar cumpiglia la Val dal Rain grischuna, il Scanvetg, il Grischun central, la Mantogna / Tumleastga, Valragn e las vals talianas - frequentan in edifizi da scola chantunala che sa chatta en in fitg nausch stadi da construcziun. Las stanzas da scola na satisfan betg pli a las metodas d'instrucziun d'ozendi e pon vegnir stgaudadas l'enviern per part sin pauc dapli che 15 grads. L'edifizi è umid e contaminà cun il tissi ecologic PCB. El n'è er betg construì tenor ils basegns da las persunas impedidas. Ultra da quai ston ils giuvenils far detg gronds transferiments tranter las singulas lecziuns, e quai betg mo per frequentar las uras da gimnastica. Quests transferiments als exponan als privels dal traffic sin via. La regenza ed il cussegl grond na vulan betg pli tolerar questa situaziun. Els van en quel senn d'accord ch'igl exista in urgent basegn d'agir areguard la construcziun e ch'in engrondiment da la purschida da locals da scola è necessari.

Il project da votaziun chantunal dals 16 da matg 2004 vul en emprima lingia metter a disposiziun a nossas scolaras ed a noss scolars che frequentan la scola chantunala suffizientamain locals da scola adequats e sche pussaivel na vul el betg exponer ils giuvenils als privels dal traffic sin via. Er giuvenils cun impediments u blessuras duain pudair frequentar la scola. Il bainstar, la segirezza e la sanadad dals 1'200 fin 1'300 giuvenils che frequentan la scola chantunala, dastga e duai avair ina gronda valur.
Natiralmain ch'ils 98 milliuns francs dumandads e necessaris per realisar il concept general cun ina nova medioteca, aula e mensa sco er cun la renunzia da l'edifizi da scola da fin uss e sia disfatga, èn ina summa fitg gronda. Ch'il chantun - per cumparegliar - demussa en il quint current per l'onn 2003 expensas da 2,1 milliardas francs ed en il quint d'investiziun talas da 405 milliuns francs, na mida nagut vidlonder. Er il fatg che las investiziuns sa repartan sin plirs onns - ils onns 2005, 2006, 2007 e 2008 vegnan ellas a muntar en media mintgamai 20 milliuns - po relativar questa cifra mo en proporziun cun las expensas totalas.
Jau chapesch fitg bain che Vus, charas votantas e chars votants, s'occupais detagliadamain da quest project e l'examinais. Jau poss As garantir ch'il concept general è vegnì elavurà accuratamain da spezialists da construcziun. Jau As poss medemamain garantir che la cumissiun da construcziun, la regenza, la cumissiun per furmaziun e cultura sco er il cussegl grond èn s'exprimids - suenter in'examinaziun ed analisa dal project intensiva e detagliada - en favur da la realisaziun dal concept general preschent. Tut quests gremis che meritan Vossa fiduzia èn persvadids da la necessitad, commensurabladad e rentabilitad da la schliaziun proponida. Jau As sun engraziaivel, sche Vus approvais la dumonda da credit er en confidenza envers questas instituziuns e mettais cun Voss GEA in accent positiv per las scolaras ed ils scolars futurs da la scola chantunala.

Examinada pli detagliadamain da spezialists è vegnida particularmain la dumonda, sche la scola chantunala existenta sin la Halde possia vegnir sanada. Ils scleriments fatgs per quest intent han mussà ch'ina sanaziun da l'edifizi saja pussaivla, dentant na fetschia strusch senn e saja fitg chara. La sanaziun e la construcziun da l'engrondiment necessari avess per consequenza custs prest uschè auts sco il concept general proponì. En cas d'ina sanaziun fissi d'impunder meds considerabels per la segirezza dal traffic, per la construcziun tenor ils basegns da las persunas impedidas e per edifizis provisoris durant l'activitad da construcziun, perquai che l'edifizi na stess per pli ditg betg pli a disposiziun sco chasa da scola. D'agiuntar èsi ch'il manaschi da scola vegniss pregiuditgà fermamain durant la fasa da sanaziun. Tut ils dischavantatgs d'ina scola cun plirs lieus restassan tals e quals. Cleramain cunter ina varianta cun sanaziun da la scola chantunala existenta pleda ina cumparegliaziun dals custs da gestiun annuals. Cun plirs lieus èn quels onn per onn per ca. in milliun francs pli auts che sch'il concept general vegn realisà. La sanaziun e l'engrondiment necessari fissan pia pli chars che la concentraziun da l'edifizi da scola en in lieu en proxima vischinanza dals implants da sport ed impedess respargns tar ils custs da gestiun.

Ils 16 da matg 2004 avais Vus, charas votantas e chars votants, la schanza da metter - cun in GEA per il concept general "construcziun nova e sanaziun da la scola chantunala" - l'accent uschia, che - en cas da custs totals quasi tuttina auts - la scola chantunala vegn puspè ad esser quai ch'ella è stada ina giada. La scola chantunala cun in unic lieu e cun tut ils avantatgs da manaschi cumbinads cun quai. Ina scola che metta a disposiziun locals da scola moderns per 1200 fin 1300 giuvenils. Ina scola ch'expona ils giuvenils cleramain damain als privels dal traffic sin via e ch'è construida tenor ils basegns da las persunas impedidas. E, cun in GEA pudais Vus metter l'accent uschia, che las finanzas chantunalas vegnan distgargiadas onn per onn per var in milliun francs, grazia als custs da gestiun cleramain pli bass. A medem temp elegis Vus la schliaziun cun il pli grond avantatg per il manaschi da la scola. A mes avis èsi da profitar da questa schanza.

Considerond il bainstar, la segirezza e la sanadad da noss giuvenils, ils basegns da la scola e dal manaschi sco er las finanzas chantunalas As recumond jau ensemen cun la regenza ed il cussegl grond da vuschar GEA al project "construcziun nova e sanaziun da la scola chantunala".

Gremi: departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient
Funtauna: rg departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient