Il sboz davart la nova politica regiunala NPR da la confederaziun
chatta da princip in bun resun tar la regenza grischuna. Tant la midada
da la politica da cumpensaziun da fin uss ad ina politica regiunala
orientada a la creschientscha sco er la proposta d'applitgar differents
instruments da promoziun per las medemas finamiras per regiuns grondas e
per regiuns pitschnas vegnan da princip beneventadas en il Grischun.
La nova politica regiunala vul rinforzar interpresas regiunalas e la
forza innovativa regiunala sco er crear sistems da valurs agiuntadas.
Regiuns da tut las grondezzas duain uschia prestar contribuziuns
individualas per la creschientscha economica da la Svizra. Per regiuns
da grond spazi prevesa la nova "lescha federala davart la politica
regiunala" per quest intent programs da plirs onns ch'èn formulads en
moda vasta e flexibla cun in credit limità. Per regiuns da pitschen
spazi duain ils meds currer sur ina fundaziun "svilup regiunal". Da
regiuns grondas discurran ins per exempel en connex cun cooperaziuns
interchantunalas u schizunt transcunfinalas, entant che la politica
regiunala da regiuns pitschnas ha lieu sin il stgalim da las
corporaziuns da vischnancas.
La regenza ha dentant er formulà resalvas vers la NPR. Territoris
cun pauc potenzial, valladas periferas cun in nausch access
respectivamain ch'èn mo per part degnas da vegnir promovidas sco er
manaschis singuls da caracter public, sco per exempel telefericas, ston
er vegnir resguardads tar la NPR. Cun la medema clerezza defenda la
regenza il puntg da vista che programs da promoziun da fin uss - sco
INTERREG per la collavuraziun regiunala ed INNO TOUR per promover
l'innovaziun e la collavuraziun en il turissem - stoppian restar
vinavant, e quai tras in'alimentaziun or da meds separads.
Cun ca. 70 milliuns francs èn ils meds annuals per la NPR fitg
stgars. Da quels duain ca. 40 milliuns francs star a disposiziun sur la
fundaziun "svilup regiunal". La regenza ha da princip dubis concernent
la fundaziun e refusescha da la cunfinanziar tras il chantun. E la
relaziun dals meds impundids tranter las regiuns pitschnas e las regiuns
grondas na dastgia betg vegnir midada en disfavur da la promoziun da las
regiuns pitschnas, scriva la regenza en sia consultaziun al departament
federal da l'economia.
Il Grischun examinescha cun egl critic il portfolio europeic da
linguas II
Il portfolio europeic da linguas PEL II è in document persunal per
scolaras e scolars tranter 11 e 15 onns che cumpiglia las
enconuschientschas e las cumpetenzas linguisticas. Il PEL po vegnir
cumpareglià en tut ils pajais europeics. Las persunas d'instrucziun dal
Grischun duain emprender d'enconuscher quest instrument da
certificaziun. Per quest intent ha la regenza approvà in credit dad
11'000 francs.
En Svizra stat il PEL III a disposiziun dapi l'onn 2001 per
giuvenils a partir da 15 onns e per persunas creschidas. Il PEL I per
uffants da sis fin indesch onns è en planisaziun. La regenza vegn a
decider pli tard davart l'introducziun definitiva dal PEL II en las
scolas popularas dal Grischun.
Consultaziuns a la confederaziun
- Uffizi federal d'ambient, guaud e cuntrada: La regenza grischuna
sustegna da princip las recumandaziuns da la confederaziun per
"coordinar la planisaziun da mesiras da mantegniment da l'aria pura cun
la planisaziun directiva chantunala" en cas d'uschenumnads "indrizs da
gronda frequentaziun", pia en cas da gronds martgads spezialisads,
centers da cumpra e stabiliments da temp liber. Las recumandaziuns èn
per gronda part identicas cun la politica chantunala da la planificaziun
territoriala.
Da vischnancas e regiuns
- Samedan: La regenza ha approvà la nova constituziun communala.
- Engiadin'ota: La zona umida da San Batrumieu a la riva sanestra da
l'En tranter Madulain e Zuoz è registrada en l'inventari federal da las
zonas umidas d'impurtanza naziunala da la Svizra. En quest territori
duai uss vegnir revitalisà il curs dal flum ch'è actualmain chanalisà.
Per quest intent ha la regenza deliberà ina contribuziun chantunala da
ca. 300'000 francs.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Promoziun da la cultura: La regenza ha approvà contribuziuns e
garanzias da deficit en l'autezza da totalmain ca. 131'000 francs. Cun
quests daners vegnan sustegnids 18 ovras culturalas ed occurrenzas sco
er in program da cultura per la giuventetgna en il Grischun central.
- Viafier retica: Per sanar ils binaris, il perrun e l'indriz da
segiranza da las staziuns da Zizers e d'Igis sco er per construir ina
nova staziun da cruschada a Zizers ha la regenza approvà ina
contribuziun chantunala da ca. in milliun francs. La confederaziun
surpiglia ca. tschintg milliuns francs per quest project.
Projects da vias
- Sviament da Saas: Parallelamain al tunnel da Saas vegn uss er
construì ina galaria da segirezza cun colliaziuns traversalas tar il
tunnel principal. Ils custs correspundents importan ca. 20 milliuns
francs.
chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun