Las interpresas da transport public dal Grischun dovran filters cunter particlas e gidan a reducir las particlas da fulin ch'èn nuschaivlas per la sanadad e che sa chattan en l'aria da respirar
Sche vehichels a diesel n'èn betg munids cun filters cunter particlas, impesteschan lur svapurs l'aria cun particlas da fulin ch'èn privlusas per la sanadad. Las mesiraziuns da l'uffizi per la natira e l'ambient mussan, che a Cuira sa cumponan ca. 10 fin 20 % da la paisa da la pulvra fina or da fulin nuschaivel per la sanadad.
Il chantun sco incumbensader dal traffic public e las gesturas ed ils gesturs da las lingias da bus publicas reageschan sin questa problematica cun barattar lur effectiv da bus cun vehichels che cuntegnan filters cunter particlas. Ils custs supplementars per ils filters cunter particlas, actualmain ca. 18'000 francs per bus, ston vegnir surpigliads dal servetsch per il traffic public. Tals filters cunter particlas èn fitg effizients. En la svapur reduceschan els las particlas da fulin ch'èn fitg privlusas per la sanadad per 99 fin 99.99 %. Il traffic public n'è dentant betg il chaschunader principal dal problem cun il fulin da diesel. Ils filters cunter particlas dals bus èn ina part da la soluziun dal problem, a la quala ston sa participar er autras gruppas chaschunadras.
Il fulin da diesel è in element da la pulvra fina
En Svizra datti dapi l'onn 1998 limitas da pulvra fina (PM10) en l'aria da respirar. L'onn 2004 è vegnida surpassada la limita da la media annuala da PM10 en 4 da 7 staziuns da mesiraziun en il chantun Grischun. Las valurs da mesiraziun da las 3 staziuns equipadas cun apparats da mesiraziun permanenta da PM10 vegnan actualisadas mintga ura e pon vegnir consultadas sin la pagina d'internet www.gr-luft.ch.
PM10 cumpiglia particlas da pulvra da differenta derivanza e da different privel. Tar las particlas da pulvra fina las pli privlusas per la sanadad tutga - tenor il stadi actual da la scienza - il fulin da las svapurs dals motors a diesel. La controlla da la qualitad da l'aria che vegn fatga da l'uffizi per la natira e l'ambient cumpiglia ultra da PM10 er la quota da fulin, a la quala la populaziun è exposta.
Il stadi da l'equipament dals bus cun filters cunter particlas
Ils emprims autocars cun filters cunter particlas dal chantun Grischun circuleschan dapi l'onn 1999 a Tavau, nua che las interpresas da transport han furnì en il fratemp la pli gronda part da lur prestaziun cun autocars munids cun filters cunter particlas. Il bus da la citad da Cuira SA e l'auto da posta grischun prendan en funcziun novs vehichels cun filters cunter particlas, ulteriurs vehichels èn empustads. Cun excepziun dals vehichels da reserva duain tut ils bus dal traffic public en il Grischun vegnir convertids en vehichels cun filter cunter particlas, e quai cun als substituir cuntinuadamain.
Ils bus n'èn betg la suletta funtaun da fulin
Ils bus dal traffic public n'èn betg ils pli gronds chaschunaders da fulin da diesel. Quantitads impurtantas pervegnan da camiuns e d'autos da persunas a diesel, da maschinas da construcziun e da tractors. Il chantun e las vischnancas pon intervegnir directamain mo sin ils plazzals da construcziun cun pretender - per plazzals da construcziun gronds - sa basond sin l'ordinaziun per mantegnair l'aria pura, filters cunter particlas per las maschinas da construcziun. Per ils camiuns, per ils autos da persunas e per ils tractors na datti actualmain anc nagina prescripziun d'als munir cun filters cunter particlas, ed er nagina prescripziun da svapur che sfurzass da duvrar filters cunter particlas.
Cumprar in auto da persunas a diesel mo cun in filter cunter particlas
Tgi che vul cumprar in auto da persunas a diesel duai resguardar - pervia da la sanadad, pervia da l'ambient e pervia da la valur da revendita - in model cun filter cunter particlas. Tals models sa laschan cumprar en il fratemp da numerus producents, ubain en seria ubain ad in pretsch supplementar. Tenor il stadi actual da la tecnica pon mo ils filters cunter particlas impedir las grondas emissiuns da fulin. Sch'ins er mo ademplescha las futuras prescripziuns da svapur Euro 4 ha quai anc adina per consequenza ch'in auto a diesel sbuffa 100 fin 10'000 giadas tantas particlas sco in auto cun filter cunter particlas. Cun il filter cunter particlas perencunter èn las emissiuns da fulin dals motors a diesel bunamain uschè pitschnas sco tar ils motors a benzin cun catalisatur. La montascha posteriura d'in filter en in auto da persunas è - pervia da la pitschna effizienza e pervia dals gronds custs - cleramain la mendra varianta che l'equipament ord producziun.
Gremi: Uffizi per la natira e l'ambient
Funtauna: rg Uffizi per la natira e l'ambient