La legislaziun executiva tar la refurma da la gulivaziun da finanzas
e da la repartiziun da las incumbensas tranter la confederaziun ed ils
chantuns (RFI) concerna totalmain 33 leschas federalas. La regenza
grischuna va d'accord cun la gronda part dals projects da lescha. En
secturs centrals, sco spezialmain tar l'integraziun da persunas cun
impediments, tar ils stipendis, tar las prestaziuns supplementaras da la
reducziun da las premias e tar las vias naziunalas, stoppian perencunter
anc vegnir fatgas correcturas, scriva ella en sia consultaziun al
departament federal da finanzas. Particularmain refusescha la regenza la
fundaziun d'in institut federal "vias naziunalas svizras", perquai che
quel saja nunadattà e na mainia betg a las finamiras. Las finamiras -
tant da cuntanscher ina repartiziun clera ed effizienta da las
incumbensas tranter la confederaziun ed ils chantuns sco er da
sustegnair giavischs da la politica sociala e regiunala - na dastgian
betg vegnir midadas.
Per 11 champs d'incumbensas vegnan ils chantuns ad esser cumpetents
sulets; 17 secturs restan dentant sco incumbensas communablas tranter la
confederaziun ed ils chantuns. En la gronda part da quests secturs èn
previs standards minimals, obligaziuns a la collavuraziun
interchantunala u obligaziuns materialas. Qua stoppian ils chantuns
avair la libertad d'agir necessaria; i na dastgian betg vegnir fixads
standards minimals pli auts sin donn e cust dals chantuns. Uschia
refusescha la regenza per exempel la proposta da conceder en l'avegnir
stipendis senza limita da vegliadetgna.
Il pass il pli impurtant per las ulteriuras lavurs è la terza
missiva federala davart la RFI: la dotaziun dals vaschs da gulivaziun,
spezialmain da la gulivaziun da resursas e da la gulivaziun
sociodemografica e geografic-topografica da las grevezzas. La regenza
grischuna spetga che la confederaziun tegnia sia empermischun da valitar
quests dus vaschs en moda equivalenta.
En vista a l'ulteriur proceder èsi impurtant che l'urari pretensius
per il cumenzament da l'execuziun da la RFI il cumenzament da l'onn 2008
possia effectivamain vegnir observà. La dumonda co ch'ils chantuns pon
elavurar e metter en vigur a temp lur legislaziun executiva, sto anc
vegnir sclerida.
La RFI ha ina impurtanza extraordinaria per la politica da finanzas
e dal stadi. Uschia pon la collavuraziun e la gulivaziun da finanzas en
Svizra vegnir messas sin ina basa pli effizienta e pli gista; plinavant
vegn rinforzà il spiert federalistic dal stadi federal. Duplicitads e
fauss impuls sa laschan eliminar.
Da vischnancas e regiuns
- Val S. Pieder: Per proteger il vitg e la via chantunala da
colliaziun cunter aua gronda vegn augmentada la capacitad da deflussiun
dal Rain da Val e da l'ual da Peil. Per quest project ha la regenza
deliberà ina contribuziun chantunala da var dus milliuns francs. Ils
custs totals importan var otg milliuns francs.
- Constituziuns communalas: La regenza ha approvà la nova
constituziun communala da Filisur e la revisiun parziala da la
constituziun communala da Morissen. La constituziun communala da
Morissen ha stuì vegnir adattada pervi da la fundaziun dals dus
consorzis da scola "Scola superiura Lumnezia" e "Scola primara
Lumnezia-dado".
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Promoziun da la cultura: La regenza ha concedì var 250'000 francs
sco contribuziuns e sco garanzias da deficit per totalmain 22 ovras ed
occurrenzas culturalas.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun