IL "PROGRAM CENTRAL" SUT L'ASPECT DAL PROJECT DA LA CDEP "HARMOS"

In nov contract tranter ils chantuns duai minimar las differenzas en la scola obligatorica. Questa ovra sa numna "HarmoS" e va uss en consultaziun. Dal puntg da vista dal Grischun pertutga quai il "program central scola grischuna 2010" ch'è coordinà en moda optimala cun ils plans naziunals.

En Svizra han ils chantuns la responsabladad per la furmaziun en general e per la scola obligatorica en spezial. Cun in nov concordat vulan els cuntinuar ad armonisar la scola. Tras quai duain la qualitad e la permeabilitad dal sistem vegnir garantidas en l'entira Svizra ed impediments da mobilitad duain vegnir reducids. Chantuns che sa participeschan al concordat da "HarmoS" s'obligheschan d'assimilar las finamiras e las structuras da la scola obligatorica. Il project "HarmoS" vegn sviluppà dapi l'onn 2001 en moda prioritara sin il plaun da la conferenza svizra da las directuras e dals directurs chantunals da l'educaziun publica (CDEP).

Il Grischun ha gia fullà via
L'onn 2005 ha il departament d'educaziun dal Grischun rimnà in grond dumber da dumondas relevantas per la furmaziun en ils secturs da la scola populara e da la scola media e las ha attribuidas a quatter projects prioritars: "dapli profunditad che vastadad", "integraziun", "linguas estras en scola primara" e "rinforzament dal stgalim superiur da la scola populara". Ils quatter projects prioritars ensemen furman il "program central scola grischuna 2010". Il cuntegn da "HarmoS" correspunda al project prioritar "dapli profunditad che vastadad".

Las parallelas dals dus projects
"HarmoS" propona: Cumenzar ad ir a scola cun quatter onns.
Il "program central scola grischuna 2010" prevesa: Dus onns da scolina obligatorics e cumenzar ad ir a scola in onn pli baud. Tant ils dus onns scolina sco er ils dus emprims onns dal stgalim primar cuntegnan permeabilitads flexiblas che sa basan sin il stadi individual da svilup dals uffants. La proposta grischuna è identica cun il rom da "HarmoS".
- "HarmoS" propona: Il stgalim da la scola primara (inclusiv la part obligatorica da la scolina) dura otg, il stgalim secundar I (stgalim superiur da la scola populara) trais onns.
Il "program central scola grischuna 2010" prevesa: Il temp da scolina e da scola obligatoric dura indesch onns. "HarmoS" correspunda a "dapli profunditad che vastadad".
- "HarmoS" propona: Per differents roms d'instrucziun duain vegnir formulads en tut il pajais standards liants per tscherts muments da la carriera da scola.
Il "program central scola grischuna 2010" prevesa: Il departament d'educaziun vuless sa drizzar tenor ils standards naziunals da "HarmoS".
- "HarmoS" propona: Elavuraziun da plans d'instrucziun linguistic-regiunals. Betg mintga chantun na sviluppa in agen plan d'instrucziun. In plan d'instrucziun cuminaivel duai cuvrir ils basegns d'ina entira regiun, pia da blers chantuns.
Il "program central scola grischuna 2010" prevesa: Il departament d'educaziun vul sa participar a l'elavuraziun d'in plan d'instrucziun surregiunal e beneventa la finamira da "HarmoS". El integrescha questa idea en ses program central.
- "HarmoS" propona: Ils chantuns tematiseschan uras da bloc e structuras dal di. En quest connex duai vegnir examinada ina purschida che correspunda als basegns.
Il "program central scola grischuna 2010" prevesa: Tant las uras da bloc sco er las structuras dal di vegnan tematisadas en las propostas dal program central.
- "HarmoS" propona: La qualitad dal sistem "scola" duai vegnir registrada periodicamain ed i duain vegnir suttamessas propostas da meglieraziun.

Il "program central scola grischuna 2010" prevesa: Er il departament d'educaziun propona d'introducir instruments da controlla (p.ex. il "post da regladi" [sistem da test "Stellwerk"] ed il "cocpit da classa").

En vista a l'armonisaziun naziunala da la scola populara integrescha il "program central scola grischuna 2010" en moda ideala las refurmas planisadas da la CDEP, e quai cun resguardar las structuras tradiziunalas dal chantun.

La consultaziun tar il concordat da "HarmoS" dura fin la fin da november 2006. Il concordat entra en vigur, sche diesch chantuns han declerà lur participaziun. A partir da l'entrada en vigur han ils chantuns peda durant quatter onns da far las adattaziuns necessarias. La ratificaziun en ils chantuns duai succeder a partir da la fin da l'onn 2007.

Da tut ils documents davart il "program central" pon ins prender invista sin la pagina d'internet www.kernprogramm.gr.ch, tut ils documents davart "HarmoS" sa chattan sin www.edk.ch.

Gremi: departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient
Funtauna: rg uffizi per la scola populara ed il sport