La regenza grischuna beneventa las novaziuns previsas da la lescha
federala davart mesiras cunter la propaganda violenta e cunter la
violenza a chaschun d'occurrenzas da sport. Las disposiziuns executivas
proponidas reglan las mesiras preventivas per evitar che persunas
violentas vegnian activas a chaschun d'occurrenzas da sport. Tar quellas
mesiras tutgan per exempel il scumond da raiun, l'obligaziun d'annunzia
e la fermanza da polizia tras ils chantuns sco er la disposiziun davart
la restricziun da bandunar il pajais tras la confederaziun. Che
l'execuziun da las quatter mesiras preventivas saja vegnida realisada en
ina moda e maniera che permetta a la confederaziun ed als chantuns
d'evitar communablamain che persunas violentas vegnian activas, scriva
la regenza en sia consultaziun. La regenza parta dal fatg ch'ils
chantuns possian sut tschertas circumstanzas er revegnir a mesiras tenor
il dretg chantunal, mesiras ch'èn magari pli restrictivas che quellas
dal dretg federal.
La lescha planisada davart la perscrutaziun vi da l'uman vegn da
princip beneventada
Il sboz preschentà da la confederaziun per ina disposiziun en la
constituziun e per ina lescha federala davart la perscrutaziun vi da
l'uman vegn da princip giuditgà positivamain da la regenza grischuna. La
finamira primara da la regulaziun è da proteger la dignitad e la
persunalitad da l'uman en la perscrutaziun.
Per examinar independentamain ils projects da perscrutaziun tras
cumissiuns eticas propona la confederaziun dus models: u che las
cumissiuns chantunalas eticas vegnan engaschadas vinavant u ch'i vegn
numnada ina nova cumissiun etica da la confederaziun. Tegnend quint da
las incumbensas ch'èn colliadas cun questas examinaziuns preferescha la
regenza grischuna la varianta federala. Che l'extensiun dal sectur
d'incumbensas da la cumissiun chantunala etica - sco quai ch'ella è
previsa en la lescha - surpassia numnadamain las capacitads da tala,
constatescha la regenza en sia consultaziun a la confederaziun.
La regenza ha resalvas areguard la revisiun dal dretg d'aczias e da
rendaquint
La regenza grischuna beneventescha da princip las finamiras che
vegnan aspiradas cun la regulaziun nova dal rendaquint. Quai exprima la
regenza en sia consultaziun davart la revisiun dal dretg d'aczias e da
rendaquint en il dretg d'obligaziuns. Las pretensiuns al rendaquint
vegnan fixadas da nov sin fundament da l'impurtanza economica d'ina
interpresa e betg pli sin fundament da la furma da dretg. Spezialmain
las disposiziuns davart la "contabilitad commerziala" sajan vegnidas
meglieradas, cumpareglià cun in sboz da pli baud. Applitgond
consequentamain la valitaziun da las consequenzas da la regulaziun sin
il sboz da revisiun constatescha la regenza dentant che las interpresas
pitschnas e mesaunas (IPM) ston prender en cumpra per part bler dapli
lavur per far il rapport da gestiun e vegnan uschia confruntadas cun
grevezzas administrativas e finanzialas supplementaras. Quai giaja
cunter las stentas dal chantun Grischun da distgargiar l'administraziun
da las IPM.
Il chantun Grischun sa participescha a la cunvegna davart
l'armonisaziun da la terminologia da construcziun
La regenza grischuna ha concludì da sa participar a la cunvegna
interchantunala davart l'armonisaziun da la terminologia da construcziun
(CIAC). Ozendi datti da chantun a chantun e da vischnanca a vischnanca
per part definiziuns fitg differentas da la terminologia da
construcziun, uschia per exempel en connex cun la moda e maniera co che
la lunghezza, l'autezza u la distanza dal cunfin vegnan mesiradas. La
finamira da la CIAC è d'unifitgar quests secturs formals per tut la
Svizra e da simplifitgar uschia il dretg da construcziun sco er da
minimar ils custs per las persunas che projecteschan e per las
autoritads d'examinaziun. Ils aspects materials, per exempel la fixaziun
da las limitas concretas per la lunghezza u per l'autezza d'edifizis en
il schema da zonas, duain percunter restar en mintga cas vinavant en la
cumpetenza autonoma da las vischnancas.
L'armonisaziun dal dretg formal da construcziun tutga tar las
finamiras formuladas da la regenza ed er dal cussegl grond en la
revisiun totala da la lescha davart la planisaziun dal territori per il
chantun Grischun ch'è vegnida fatga da curt. Las singulas definiziuns da
las noziuns e las modas da mesirar da la cunvegna na daventan cun la
participaziun betg automaticamain ina part da l'urden giuridic, mabain
ellas ston l'emprim vegnir transferidas en il dretg chantunal respectiv.
Quest transferiment duai vegnir fatg en il chantun Grischun tras
adattaziuns da las leschas da construcziun communalas. L'occasiun per
far quai è favuraivla, perquai che las leschas da consturcziun
communalas ston tuttina vegnir revedidas succesivamain ils proxims onns,
e quai pervi da la lescha davart la planisaziun dal territori per il
chantun Grischun ch'è entrada en vigur il 1. da november 2005.
Il project "schanza per il Grischun" vegn prolungà
Il project " schanza per il Grischun" ch'è vegnì lanschà l'october
2004 dal post da stab per dumondas d'egualitad dal chantun Grischun vegn
prolungà per trais onns. La regenza grischuna ha approvà la cuntinuaziun
dal project fin l'onn 2010.
Cun il project "schanza per il Grischun" ch'era planisà uriundamain
fin l'onn 2007, duai vegnir cuntanschida ina midada da tenuta tar las
scolaras e tar las persunas d'instrucziun areguard il process d'eleger
la professiun ed areguard ils maletgs da las rollas en connex cun la
professiun e cun la famiglia. Il project, al qual sis scolas sa
participeschan, è en ses gener unic en Svizra. La lavur ch'è vegnida
prestada fin ussa cun las persunas d'instrucziun ha mussà ch'i exista
d'ina vart in grond interess al project, ma che da l'autra vart stoppian
denant anc vegnir meglieradas las enconuschientschas dal rom e las
enconuschientschas professiunalas da las persunas d'instrucziun en il
sectur da l'instrucziun sensibilisada per las schlattainas.
Da vischnancas e regiuns
- Puschlav: A la vischnanca da Puschlav vegn garantida ina
contribuziun maximala en l'import da 277'775.- francs per optimar e per
engrondir la serenera Li Geri.
- Samedan: La revisiun parziala da la planisaziun locala concludida
da las votantas e dals votants da la vischnanca da Samedan a la
radunanza communala dals 15 da december 2005 vegn approvada cun
resalvas.
- Sent: Il plan general d'avertura 1:2'000 Flüs da la vischnanca da
Sent dals 12 da december 2005 vegn approvà.
- Lü: Il plan da zonas 1:1'000 "Aboliziun da la zona da tegnair
liber en il territori Chomp Grond" da la vischnanca da Lü dals 6
d'october 2005 vegn approvà.
- Schlarigna-Samedan: Il plan dal cunfin tranter las vischnancas da
Schlarigna-Samedan vegn approvà.
- Via da Zignau: Sin la via da Zignau, davent da la bifurcaziun da
l'implant da gera e betun fin tar la punt da Zavragia, vegn dauzà il
pais maximal permess da 13 a 28 tonnas.
- Swiss Bike Masters: A l'organisatura dal "Swiss-Bike-Masters" vegn
concedida la permissiun per duvrar la ruta previsa en il territori dal
Partenz per la cursa da sonda, ils 22 da fanadur 2006 sco er da
dumengia, ils 23 da fanadur 2006.
- Maraton d'inline da l'Engiadina: Als organisaturs dal "maraton
d'inline da l'Engiadina" vegn concedida la permissiun da pudair duvrar
il percurs previs per il maraton d'inline-skating en Engiadina per la
cursa da sonda, ils 24 da zercladur 2006.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Viafier retica: La regenza conceda a la viafier retica (VR) ina
contribuziun d'investiziun da 1'876'000.- francs. Ils meds servan per
sanar la staziun da La Punt-Tumein.
- ViaStoria: L'organisaziun professiunala ViasStoria survegn per
l'elavuraziun e per la producziun dal "Magazin d'eveniments Grischun"
ina contribuziun da 150'000.- francs.
- Baselgia claustrala e parochiala Engelberg: La regenza garantescha
per la restauraziun totala da la baselgia claustrala e parochiala dad
Engelberg - che tutga a l'uvestgieu da Cuira - ina contribuziun da
30'000.- francs.
Projects da vias
La regenza ha approvà en total circa 3'000'000 francs per construir
e per sanar differents trajects da via:
- via da la Tumleastga: punt da la Val da Tumegl
- via da Mut: tunnel da la Val da Mut - cumenzament dal vitg da Mut
- via sursilvana da la vart dretga dal Rain: Underhof - bifurcaziun
Stussavgia
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun