La regenza grischuna propona al cussegl grond da recumandar al
pievel da refusar l'iniziativa chantunala "Cussegl grond: 80 bastan".
Plinavant vul la regenza desister er d'ina cuntraproposta a
l'iniziativa. Quai resulta da la missiva da la regenza al cussegl grond.
Quel vegn a tractar la fatschenta en la sessiun da december 2007.
Ils 25 da settember 2006 han las represchentantas ed ils
represchentants dal comité d'iniziativa inoltrà l'iniziativa dal pievel
"Cussegl grond: 80 bastan" cun 4'163 suttascripziuns valaivlas tar la
chanzlia chantunala. Questa iniziativa era vegnida lantschada da la
partida socialdemocratica. Tras l'iniziativa - ch'è vegnida inoltrada en
furma d'ina proposta generala - vulan las votantas ed ils votants
sutsegnads reducir il dumber da mandats dal cussegl grond dad actualmain
120 ad 80, e pretendan pia da midar la constituziun chantunala.
Tenor l'avis da la regenza chaschunass ina sminuziun dal parlament
ch'i na pudess betg pli vegnir tegnì quint sco oz da la diversitad dal
chantun e da sias structuras regiunalas tar la cumposiziun dal
parlament. Las structuras dal Grischun cun regiuns e cun vischnancas
ch'èn per part fitg differentas en quai che reguarda la geografia, la
cultura, la lingua, l'economia e la cumposiziun da la populaziun,
pretendan in parlament cun bleras commembras e cun blers commembers. La
funcziun represchentativa dal parlament sco represchentanza dal pievel
vegniss restrenschida tras in parlament pli pitschen. Per quests motivs
na sa lascha la tendenza d'auters chantuns da sminuir lur parlaments,
betg transferir senza auter sin il chantun Grischun.
Tenor l'avis da la regenza na s'imponi ultra da quai ni per motivs
d'effizienza u da funcziunalitad ni per motivs da custs da reducir il
dumber da commembras e da commembers dal parlament. Il cussegl grond è
gia oz in parlament che lavura en moda effizienta. En vista a la glista
da las fatschentas fiss ina repartiziun da las lavurs sin paucas
commembras e sin paucs commembers cumbinada cun ina grevezza
supplementara en tscherts secturs, quai che mettess en dumonda
l'existenza dal parlament da milissa. Plinavant pledan er motivs
finanzials cunter ina sminuziun dal cussegl grond. Areguard las
schurnadas ed areguard las indemnisaziuns da spesas pudessan bain vegnir
spetgads respargns da var 365'000 francs ad onn. Pervia da la grevezza
supplementara e pervia da la professiunalisaziun pudessan dentant er
puspè resultar custs supplementars tras indemnisaziuns pli grondas per
las deputadas e per ils deputads restants.
Sche l'iniziativa vegniss acceptada, avess quai er consequenzas per
il sistem electoral actual. Ina sminuziun dal cussegl grond augmentass
vinavant la differenza ch'exista gia oz tranter ils circuls ils pli
pitschens ed ils circuls gronds tar la repartiziun dals mandats per
abitanta e per abitant, e sfalsifitgass la forza da las vuschs. Sche la
procedura electorala da maiorz vegniss mantegnida, stuess pia
probablamain vegnir midada la divisiun dals circuls electorals. Er ina
midada a la procedura electorala da proporz fiss pussaivla. Er en quest
cas stuess vegnir midada la divisiun dals circuls electorals u i duvrass
ina nova metoda da reparter ils mandats. Il pievel grischun ha dentant
confermà il sistem electoral existent pir dacurt en connex cun la
revisiun totala da la constituziun chantunala.
Suenter avair considerà tut ils avantatgs e tut ils dischavantatgs
che resultassan cun sminuir il parlament, è la regenza da l'avis da
mantegnair la grondezza actuala dal parlament. La votaziun dal pievel
davart l'iniziativa ha lieu, sch'il cussegl grond refusa l'iniziativa
d'interess general cun u senza ina cuntraproposta, u sch'el approvescha
l'iniziativa e concluda latiers ina cuntraproposta. Sch'il cussegl grond
accepta l'iniziativa senza ina cuntraproposta, n'hai betg lieu ina
votaziun dal pievel. Sin basa da la constituziun chantunala che
prescriva ch'ina iniziativa dal pievel sto vegnir suttamessa al pievel
entaifer dus onns dapi l'inoltraziun, stat a disposiziun al cussegl
grond medemamain almain in onn per tractar l'iniziativa.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun