La regenza grischuna ha resalvas vers l'ordinaziun federala davart
il provediment d'electricitad e refusa la revisiun planisada da
l'ordinaziun federala d'energia. L'ordinaziun federala davart il
provediment d'electricitad regla cunzunt l'emprim stgalim da l'avertura
dal martgà d'electricitad, la segirezza dal provediment, l'access a la
rait tras terzas persunas e l'indemnisaziun che sto vegnir pajada per
quest access. Sco che la regenza punctuescha en sia consultaziun,
sustegna ella da princip la lescha federala davart il provediment
d'electricitad ch'è vegnida deliberada dal parlament. Questa lescha
permetta d'avrir il martgà pass per pass en in urden determinà. Ella
permetta da mitigiar las consequenzas ecologicas ed economicas negativas
da la liberalisaziun. Plinavant promova ella l'energia da las ovras
idraulicas ed etablescha la solidaritad necessaria cun ils territoris
abitads decentrals. Per la regenza èsi perquai impurtant che quests
princips sajan integrads er en l'ordinaziun federala davart il
provediment d'electricitad ed en l'ordinaziun federala d'energia che sto
vegnir revedida.
Tenor l'avis da la regenza ademplescha l'ordinaziun federala davart
il provediment d'electricitad mo per part questas finamiras. Uschia stoi
vegnir fatg quint cun grevezzas supplementaras zuppadas cunzunt per ils
territoris da muntogna e da cunfin. Il sboz da consultaziun prevesa
numnadamain ch'ils custs per las capacitads da la rait che vegnan messas
a disposiziun vegnian adossads en moda sproporziunada a la clientella
finala en ils chantuns da muntogna. Profitar da questas raits d'in fitg
bun standard profitassan - pervia dals exports d'electricitad - dentant
en emprima lingia las producentas ed ils producents respectivamain las
consumentas ed ils consuments en las aglomeraziuns. Per esser correct
stuessan quellas e quels er surpigliar ils custs proporziunals. Tenor la
regenza n'èn plinavant ulteriuras consequenzas da l'execuziun lunschor
betg cleras dapertut. Perquai pretenda la regenza che la confederaziun
erueschia regularmain la situaziun e ch'ella fetschia eventualas
correcturas durant ils emprims tschintg onns suenter che l'ordinaziun è
vegnida messa en vigur.
La regenza refusa la revisiun da l'ordinaziun d'energia. Quai
pertutga en spezial la cumpra e l'indemnisaziun da l'electricitad ch'è
vegnida producida or d'energias regenerablas en implants novs. En
enclegientscha cun las posiziuns da la conferenza da las directuras e
dals directurs chantunals d'energia e da la conferenza da las regenzas
dals chantuns alpins pretenda la regenza da repassar questa ordinaziun.
Ella na s'oppona betg a la finamira da promover energias regenerablas.
Ella è dentant da l'avis che la moda da finanziaziun che vegn proponida
da la confederaziun saja faussa. Tras questa moda da finanziaziun
vegnissan dischavantagiadas ovras idraulicas d'auta qualitad energetica
che sa chattan en il territori alpin. Profitar profitassan dentant
cunzunt implants fitg pitschens en la Bassa. Tenor la regenza na duain
ils meds da promoziun ch'èn avant maun betg vegnir distribuids senza
differenziaziun. Plitost duain vegnir sustegnids cun cleras finamiras
quels implants che utiliseschan las resursas ch'èn avant maun en moda
efficazia e che gidan a garantir la segirezza dal provediment.
La revisiun da la lescha da taglia entra en vigur il 1. da
schaner 2008
La revisiun parziala da la lescha chantunala da taglia entra en
vigur il 1. da schaner 2008 sco planisà. Gia sin il 1. da december 2007
vegnan messas en vigur parts da l'artitgel 3 da la lescha da taglia.
Quai ha concludì la regenza grischuna.
En la sessiun d'october 2006 aveva il cussegl grond deliberà la
revisiun parziala da la lescha chantunala da taglia. Cunter questa
revisiun parziala n'era betg vegnì fatg in referendum, suenter ch'il
termin era scadì ils 31 da schaner 2007. Uschia pon entrar en vigur sin
il 1. da schaner 2008 - sco planisadas - las distgargias da las persunas
giuridicas, dals conjugals e da las famiglias cun uffants, la liberaziun
da la taglia sin l'ierta per la descendenza directa e numerusas
ulteriuras meglieraziuns fiscalas. Il motiv che parts da l'artitgel 3 da
la lescha da taglia vegnan messas en vigur gia avant è quel ch'il
cussegl grond sto fixar en la sessiun da december 2007 il pe da taglia
per las persunas natiralas e giuridicas sco er per la taglia da cultus
per l'onn 2008.
Singulas disposiziuns da la revisiun parziala - che concernan
tranter auter il tractament egual dals pèrs registrads e dals pèrs
maridads sco er la precisaziun da la taxaziun d'obligaziuns cun tschains
unics - aveva la regenza mess en vigur gia avant retroactivamain sin il
1. da schaner 2007.
Il Grischun rinforza la scolaziun da la pedagogia curativa da
scola
En il chantun Grischun duai vegnir scolà en l'avegnir dapli persunal
spezialisà en pedagogia curativa da scola. Per cuvrir il basegn
supplementar da persunal ch'è previsibel en quest sectur realisescha la
scola auta da pedagogia dal Grischun en collavuraziun cun la scola auta
da pedagogia curativa a Turitg quatter novs curs da scolaziun ils onns
2008 fin 2011. Quai ha concludì la regenza grischuna.
Il motiv è la mancanza da pedagogas curativas scoladas e da pedagogs
curativs scolads. Questa mancanza resulta dal fatg ch'i ston vegnir
integradas dapli classas pitschnas e dapli scolas spezialas. L'onn da
scola 2006/07 lavuravan 481 persunas spezialisadas en il Grischun en
plazza cumplaina u parziala en secturs da la pedagogia speziala. Circa
la mesadad da quellas persunas ha ina scolaziun da pedagogia speziala,
il rest betg. Plinavant vegn la realisaziun dal concept chantunal per la
scola speziala ad engrevgiar la situaziun dal persunal en il futur. Il
chantun quinta en l'avegnir cun in basegn da circa 600 persunas
spezialisadas per l'instrucziun en ils secturs "sustegn preventiv da la
pedagogia speziala", "promoziun integrativa", "mesiras
pedagogic-terapeuticas" e "scolaziun speziala".
La scolaziun duai perquai sa basar en in emprim pass sin
l'experientscha professiunala ch'è gia avant maun, numnadamain sin
l'experientscha professiunala da las persunas spezialisadas che lavuran
en la terapia u en scola, ma che n'han betg in diplom adequat. La
scolaziun posteriura da questas persunas è ina pussaivladad favuraivla
per far frunt a la mancanza da persunal. En ils quatter curs concludids
pon 25 studentas e students ad onn, pia circa 100 persunas, far ina
qualificaziun cumplementara. Per questa qualificaziun cumplementara ha
la regenza approvà in credit limità da maximalmain 3.8 milliuns francs
per ils onns 2008 fin 2013. Resalvada resta l'approvaziun dals credits
annuals tras il cussegl grond.
La revisiun da l'ordinaziun federala davart l'agid a victimas
vegn beneventada
En sia consultaziun beneventa la regenza grischuna la revisiun da
l'ordinaziun federala davart l'agid a victimas. Questa ordinaziun sto
vegnir adattada a la revisiun totala da la lescha federala dals 23 da
mars 2007 davart l'agid a victimas. Ella cuntegna disposiziuns davart
las entradas imputablas, davart la calculaziun da contribuziuns als
custs e davart la calculaziun d'indemnisaziuns sco er davart la
contribuziun pauschala interchantunala per indemnisar ils custs da
cussegliaziun en l'agid a victimas. Tenor la regenza garanteschan
questas precisaziuns che la realisaziun haja lieu en tut ils chantuns en
moda unitara e ch'i na dettia - tar ils chantuns - naginas differenzas
ch'èn difficilas da chapir en quai che reguarda l'autezza da las
contribuziuns. Beneventada vegn er la coordinaziun da l'agid a victimas
tras l'uffizi federal da giustia en cas d'eveniments extraordinaris.
La midada da l'ordinaziun davart l'infrastructura da
l'aviatica vegn beneventada
La regenza grischuna va per gronda part d'accord cun las midadas
ch'èn planisadas en l'ordinaziun federala davart l'infrastructura da
l'aviatica. Questa ordinaziun regla en spezial la construcziun ed il
manaschi da plazzas aviaticas. Tar la realisaziun da las disposiziuns
giavischa la regenza dentant in meglier barat d'infurmaziuns tranter la
confederaziun e tranter ils chantuns, ma er tranter las vischnancas.
Plinavant sustegna la regenza il fatg che l'ordinaziun duai er stgaffir
ina basa giuridica, per che la confederaziun possia far valair models da
taxas effectivs en connex cun substanzas nuschaivlas e cun emissiuns da
canera che derivan d'eromobils. La regenza pretenda dentant che questas
disposiziuns vegnian formuladas en moda pli lianta.
Da vischnancas e da regiuns
- Says: Cun resalva d'ina contribuziun federala da 50 pertschient
garantescha la regenza a la vischnanca da Says ina contribuziun
chantunala da 3'255'350 francs als custs imputabels da la meglieraziun
generala che custa en tut 9'301'000 francs. Er il project "meglieraziun
generala da Says, part forestala" è vegnì approvà. Als custs che han in
dretg da survegnir subvenziuns, numnadamain 5'830'000 francs, vegn
garantida ina contribuziun da 78 pertschient u da maximalmain 4'547'400
francs.
- S-chanf: La constituziun da la vischnanca da S-chanf dals 22
d'avust 2007 vegn approvada.
- Zuoz: La lescha per promover la construcziun d'emprimas abitaziuns e
per restrenscher la construcziun d'abitaziuns secundaras sco er per
etappar e per contingentar la construcziun d'abitaziuns, sco er
l'extract dal plan da zonas 1:2'000 - omadus concludids da la vischnanca
da Zuoz ils 4 da fanadur 2007 - vegnan approvads cun l'indicaziun ch'i
pudessan daventar necessarias adattaziuns da las regulaziuns communalas
cur ch'igl è uschè lunsch, e quai sin fundament da las stentas che
vegnan fatgas actualmain per relaschar in plan directiv regiunal
"construcziun d'abitaziuns secundaras".
Panaduz: En la vischnanca da Panaduz vegn fixada la sveltezza
maximala a 30 km/h ed introducida ina "zona da tempo 30", e quai
integrond la via da Versomi. La via principala n'è betg pertutgada da
questa mesira.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Golf Sagogn-Schluein SA: Per construir il stabiliment da golf a
Sagogn ed a Schluein vegn garantì a la Golf Sagogn-Schluein SA in credit
d'agid d'investiziun senza tschains da la confederaziun dad 1'800'000
francs.
- Club da curling da Tavau: Per construir in nov center da curling cun
quatter irals cuverts, cun quatter irals averts e cun in local per il
club vegn garantida al club da curling da Tavau ina contribuziun da
maximalmain 100'000 francs or dal fond da sport.
- Club alpin svizzer, secziun Tavau: Per sanar la chamona d'Ela dal
CAS survegn il club alpin svizzer, secziun Tavau, ina contribuziun da
maximalmain 36'000 francs or dal fond da sport.
Agid umanitar: Per totalmain sis projects d'agid umanitar a
l'exteriur ha la regenza deliberà ina summa totala da 24'000 francs.
Societad da musica d'Ardez: A la societad da musica d'Ardez vegn
concedida ina contribuziun maximala da 19'000 francs per ina nova
instrumentaziun.
Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 2'323'000 francs per construir e per
sanar ils suandants trajects da vias:
- via naziunala A13: lavurs d'impressari, Pian San Giacomo -
Malabarba
- via naziunala A13: lavurs d'impressari, sviament da
Roveredo
- via naziunala A28: lavurs d'impressari, collectur da gera en
l'aual da Taschinas, Grüsch
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun