Il resultat da la chatscha auta da quest onn è fitg bun. Buns
effectivs da selvaschina, la chatscha che ha cumenzà pli baud e la naiv
ch'igl ha dà adina puspè han chaschunà in grond dumber da selvaschina
d'ungla sajettada ed en spezial il meglier dumber da tschiervs sajettads
dapi 30 onns. Il dumber da bucs da chavriel sajettads è uschè grond sco
dapi 9 onns betg pli. Là, nua ch'igl èn vegnids sajettads bler dapli
tschiervs e chavriels masculins che feminins, dovri tuttina ina chatscha
d'atun. Quella ha dentant ina dimensiun bler pli pitschna e n'ha betg
pli lieu en tut las regiuns. Enconuschentamain vul la chatscha d'atun
adattar ils effectivs da selvaschina a lur quartiers d'enviern. Uschia
vegnan evitadas sapientivamain murias durant l'enviern.
La chatscha auta 2007 ha cumenzà gia il 1. da settember. Nova è er
stada l'interrupziun da la chatscha durant in'emna, vul dir dals 10 fin
ils 16 da settember. La segunda fasa da la chatscha auta ha alura gì
lieu dals 17 fin ils 28 da settember. Buns effectivs da selvaschina ed
ina vegetaziun avanzada èn stads bunas premissas per ina chatscha auta
cun success. La naiv ch'è crudada fin giu las autezzas mesaunas è stada
ina giada dapli in avantatg per ina chatscha da tschiervs cun success,
dentant in dischavantatg per las chatschadras e per ils chatschaders da
chamutschs. Durant la chatscha hai displaschaivlamain dà il settember
passà dus accidents mortals en la muntogna.
Il pli grond dumber da tschiervs sajettads dapi 30 onns
Il dumber da tschiervs sajettads è stà il pli grond dapi 30 onns ed
il segund grond insumma. Las cundiziuns da chatscha excellentas han
contribuì essenzialmain a quest fatg. Il dumber da tschiervs masculins
sajettads sa chatta sur las aspectativas, il dumber d'animals feminins
sajettads sa chatta - en las bleras regiuns - anc sut il dumber da
prelevaziun planisà. Durant la chatscha da dus dis sin tschiervs cun
curuna dad omaduas varts èn vegnids sajettads 15 taurs chapitals.
Ils effectivs da chavriels èn sa revegnids - sajettà blers
bucs da chavriel ferms
Ils effectivs da chavriels èn sa revegnids. Il dumber d'animals
ch'èn vegnids sajettads l'onn passà è vegnì surpassà per passa 1'000
chavriels. Il dumber da bucs sajettads cuntegna ina gronda part da buns
bucs cun curuna da sis pizs. Igl èn vegnids sajettads duas giadas uschè
blers bucs sco chavrolas.
La chatscha da chamutschs patescha da las consequenzas da la
tschorvadad da chamutschs
Resguardond las premissas po il dumber da chamutschs sajettads -
ch'è in pau pli pitschen en cumparegliaziun cun ils onns passads -
vegnir designà sco mesaun fin bun, er sch'i dat grondas differenzas
regiunalas. Perquai che la tschorvadad da chamutschs ha reducì ils
effectivs, è la chatscha da chamutschs vegnida reducida per quatter dis
e limitada ad in chamutsch feminin per chatschadra u per chatschader, e
quai en differentas regiuns (Surselva, Surses, Schons, Avras,
Engiadin'ota, Bregaglia).
En differentas regiuns èn vegnids registrads chamutschs cun sintoms
acuts da la tschorvadad da chamutschs. La buna purschida da bucs da
chavriel e da tschiervs ha reducì supplementarmain il squitsch da
chatscha sin ils chamutschs.
Portgs selvadis en la Mesolcina
Sco il onns precedents èn vegnids sajettads en la Val Mesauc intgins
portgs selvadis. Quests 7 animals sajettads (5 femnas e 2 mastgels) èn
ina contribuziun per reducir ils donns considerabels che vegnan
chaschunads tras la preschientscha dals portgs selvadis.
| total | mastgels | femnas | relaziun m/f |
tschierv | 3'657 (2`736) | 2'104 (1'592) | 1'553
(1'144) | 1 : 0.74 (0.72) |
chavriel | 2'660 (1'606) | 1'797 (1'012) | 863 ( 594) | 1 :
0.48 (0.59) |
chamutsch | 3'319 (3`547) | 1'624 (1'769) | 1`695
(1'778) | 1 : 1.04 (1.01) |
portg selvadi | 7 (10) | 2 (3) | 5 (7) |
total selvaschina d'ungla: 9'643 (7`899)
Cuntanschì las finamiras da la revisiun da la lescha da l'onn
2006
Tras la revisiun parziala da la lescha da chatscha - ch'è vegnida
concludida l'onn passà - han ins vulì augmentar il dumber da tschiervs
sajettads durant la chatscha auta per cuntanscher uschia ina reducziun
da la chatscha speziala che ha lieu la fin d'atun e che ha dà bler da
discutar. Questas aspectativas èn vegnidas surpassadas. Cunzunt la
chatscha da tschiervs - che ha gì in fitg grond success durant l'emprima
emna da chatscha - ha contribuì essenzialmain a quest fatg.
L'interrupziun da la chatscha auta è vegnida giuditgada sco fitg
positiva, e quai da vart da bleras chatschadras e da blers chatschaders,
ma er da vart da las mazlarias e da las fatschentas da chatscha e
cunzunt da vart da la surveglianza da chatscha.
En tschertas regiuns dovri ina chatscha d'atun reducida sin
tschiervs e sin chavriels
Malgrà ils buns resultats da la chatscha auta na poi betg vegnir
renunzià ad ina chatscha d'atun sin tschiervs. Quella ha dentant ina
dimensiun bler pli pitschna la proxima fin d'atun e n'ha betg lieu en
tut las regiuns (vesair la charta qua sutvart).
Ina chatscha speziala sin chavriels dovri mo pli en paucas regiuns.
Igl è tuttavia raschunaivel da reglar cun mesira er l'effectiv d'animals
feminins e d'animals giuvens per prevegnir sapientivamain ad ina muria
durant l'enviern.
Per la chatscha d'atun èn puspè s'annunziads passa 2'300
chatschadras e chatschaders. Las chatschadras ed ils chatschaders che sa
participeschan a la chatscha d'atun adempleschan ina incumbensa
impurtanta cun adattar ils effectivs da selvaschina a lur quartiers
d'enviern. Uschia na vegnan ils quartiers d'enviern betg surexplotads,
vegnan evitadas grondas perditas durant l'enviern e vegn reducida la
quota da selvaschina disgraziada. Tras quai vegnan dentant er sminuids
resp. impedids donns vi dal guaud e vi da culturas agriculas.
Augment dal dumber da chatschadras e da chatschaders - dapli
chatschadras
5'475 chatschadras e chatschaders (100 dapli che l'onn precedent) -
da quai 118 (110) chatschadras - èn sa participads a la chatscha auta.
921 u 16.8% n'han gì nagin success da chatscha.
Gremi: Uffizi da chatscha e pestga dal Grischun
Funtauna: rg Uffizi da chatscha e pestga dal Grischun