Ir cun skis sin pistas magnificas, giudair il freeriding sper las
pistas u ir cun gianellas tras ina cuntrada ennavada da frestg, quai èn
eveniments ch'ins po giudair en il Grischun. Sch'i na vegn betg prendì
resguard da la natira en quest connex, fa quest giudiment dentant ch'ils
animals indigens pateschan u daventan victimas da quest plaschair. Per
evitar conflicts tranter l'uman e la selvaschina èn vegnidas zavradas u
concludidas 240 zonas da paus per la selvaschina legalmain valaivlas en
il Grischun. Las infurmaziuns actualas davart la situaziun e davart las
disposiziuns da mintga zona chattais Vus en l'internet sut
www.wildruhe.gr.ch.
L'enviern cun naiv e fradaglia ha chaschunà en il decurs da milliuns
dad onns che blers animals èn s'adattads a questas relaziuns en moda
fenomenala. En la societad da temp liber d'ozendi porschan ils svilups
tecnics multifars savens pussaivladads nunspetgadas a l'uman per sa
mover facilmain en la natira.
Surviver grazia al spargnar energia
Animals che vivan tut l'onn tar nus sco la selvaschina d'ungla u las
giaglinas dal pe pailus èn s'adattads a l'enviern cun maximar il spargn
d'energia e cun optimar l'utilisaziun dal pavel. Ils territoris, nua che
la selvaschina passenta l'enviern, sa chattan savens en regiuns
climaticas preferidas, en las qualas er l'uman sa trategna gugent durant
l'enviern. Uschia èn conflicts programmads ordavant. Quels vegnan
agravads sche l'uman avanza cun ses hobis er en zonas, en las qualas el
na saveva pli baud strusch sa mover senza meds d'agid tecnics. Sche
animals ston fugir tras la naiv auta resp. sch'igl è fitg fraid,
chaschuna quai grondas perditas d'energia cun consequenzas negativas per
il singul animal. Er il spazi da viver po dentant vegnir donnegià,
sch'ils animals emprovan da cumpensar questas perditas d'energia cun
ruier u cun scursar bostgs giuvens.
Orientaziun sur l'internet: www.wildruhe.gr.ch
Sin basa da la lescha da chatscha dal Grischun pon vischnancas
zavrar dapi l'onn 1989 zonas da paus per la selvaschina e limitar
localmain e temporarmain l'access liber al guaud ed a la pastgira.
Uschia han blers problems pudì vegnir schliads al lieu, savens sin
iniziativa da chatschadras e da chatschaders, da protecturas e da
protecturs da l'ambient sco er dals organs da surveglianza da chatscha.
Per che las regulaziuns, ch'èn vegnidas relaschadas localmain, sajan
en general meglier accessiblas, è vegnida endrizzada la pagina
d'internet www.wildruhe.gr.ch. Burgaisas e burgais pon s'infurmar
detagliadamain ordavant davart las regulaziuns resp. davart ils scumonds
ch'existan en la regiun tschernida da turas u da viandar. Grazia a
questas infurmaziuns pon er cartas da turas e guids da rutas pli vegls
vegnir actualisads
Per questa stagiun d'enviern è la charta vegnida actualisada e
cumplettada cun las 10 zonas da paus per la selvaschina ch'èn vegnidas
relaschadas da nov. Quest inventari cumpiglia en il fratemp 240 objects.
Il Grischun sco chantun da turissem tschenta uschia novas normas per
schliar e per communitgar la problematica concernent ils disturbis e
mussa ch'igl è pussaivel che la natira, che la cultura e ch'il turissem
existan in sper l'auter.
Respectar las zonas da paus
Grazia a la bainvulientscha da l'institut federal per la
perscrutaziun da naiv e da lavinas sa chatta in link a
www.wildruhe.gr.ch er sin il bulletin regiunal da lavinas. Sin ina
charta dal Grischun vegnan mussadas là las zonas da paus per la
selvaschina ch'èn vegnidas zavradas e ch'èn vegnidas concludidas en moda
legalmain valaivla, e quai ensemen cun ils territoris federals
scumandads per la chatscha e cun il parc naziunal svizzer. Il sectur
ch'interessescha po vegnir tschernì ed engrondì fin ad ina scala dad
1:5'000. Sur in buttun d'infurmaziun pon vegnir inseridas e rendidas
visiblas las regulaziuns vertentas. En la natira èn las zonas da paus
per la selvaschina marcadas cun tavlas unitaras. Questas signalisaziuns
vegnan montadas da las chatschadras e dals chatschaders locals en il rom
da lur activitad da tgira en collavuraziun cun ils organs da
surveglianza da chatscha.
Cun buna veglia e cun la prontezza d'acceptar las restricziuns ch'èn
raschunaivlas e ch'èn necessarias pon vegnir schliads ils conflicts
tranter l'uman, la selvaschina ed il spazi da viver. Il motto sa cloma:
Sajas fair cun la natira - respecta las zonas da paus per la selvaschina
en il Grischun ed en l'entir territori alpin!
Gremi: uffizi da chatscha e pestga
Funtauna: rg uffizi da chatscha e pestga