En sia resposta da consultaziun exprima la regenza ses avis che
l'ordinaziun federala davart ils parcs stoppia vegnir surlavurada ed
adattada en tscherts puncts decisivs. L'ordinaziun davart ils parcs duai
promover novs parcs naziunals, parcs natirals regiunals e parcs per
l'aventura en la natira. Ella regla las pretensiuns e las proceduras per
garantir agids finanzials globals da la confederaziun sco er per
consegnar e per utilisar ils labels da parcs e da products ch'èn
protegids. Per la regenza èn differents puncts dal sboz reglads en moda
nunrealistica ed inadattada. Ella crititgescha oravant tut il
dischequiliber tranter la protecziun e l'utilisaziun commerziala, la
mancanza da finamiras ed il fatg che l'utilisaziun da la forza idraulica
na vegn betg resguardada. Ultra da quai constatescha la regenza che la
concepziun da parcs natirals regiunals en zonas centralas, en zonas
circundantas ed en zonas da svilup manchia e ch'ils stimuls finanzials
sajan insuffizients. La regenza propona da surlavurar il project e d'al
suttametter da nov per prender posiziun.
Per la regenza è la realisaziun da parcs che han ina impurtanza
naziunala da gronda valur per il chantun Grischun perifer cun sias
cuntradas e cun sia natira preziusa. Actualmain sustegnan la
confederaziun - cun ses program per promover las structuras regio plus -
ed il chantun trais projects da parcs en il chantun Grischun: parc Ela
(parc natiral regiunal), biosfera Val Müstair (parc naziunal resp. parc
natiral cun la finamira da survegnir il label da la UNESCO per
biosferas), Adula (parc naziunal).
Concept per meds d'instrucziun en rumantsch grischun
La regenza approvescha l'elavuraziun d'in concept per in med
d'instrucziun per l'instrucziun da realias en rumantsch grischun. Entant
che las scolas da lingua tudestga han ina gronda tscherna da meds
d'instrucziun per l'instrucziun da realias en las 1. - 3. classas, han
las persunas d'instrucziun rumantschas stuì renunziar ad ina purschida
correspundenta fin oz ed han stuì elavurar sezzas tut ils cuntegns per
l'instrucziun. En il rom dal project "rumantsch grischun en scola" ston
- tenor il concept - vegnir mess a disposiziun ils meds d'instrucziun
per las emprimas classas primaras a partir da l'onn da scola 2007/08.
L'instrucziun da realias cumpiglia - en moda interdisciplinara cun
l'instrucziun en l'emprima lingua - otg lecziuns sin il stgalim bass,
quai vul dir 30 fin 36 pertschient dal temp d'instrucziun. L'emprim dals
dus meds d'instrucziun ch'èn planisads duai cumparair previsiblamain la
fin da l'onn 2008.
Il moratori per contribuziuns a stabiliments da scola e da sport da
scola vegn prolungà per dus onns
La regenza grischuna vul prolungar il moratori per contribuziuns a
stabiliments da scola e da sport da scola per dus onns. En il rom da la
missiva davart il preventiv 2008 vegn ella a preschentar al cussegl
grond ina revisiun parziala da l'ordinaziun davart la renunzia a
contribuziuns per stabiliments da scola e da sport da scola en il sectur
da la scola populara. Quella prevesa da prolungar il moratori ch'è
limità sin la fin da l'onn 2007 per ils onns 2008 e 2009.
En il rom da l'examinaziun da las structuras e da las prestaziuns
per sanar las finanzas dal chantun aveva il cussegl grond concludì
l'avust 2003 da renunziar a contribuziuns per stabiliments da scola e da
sport da scola per in tschert temp. En il rom dal project concernent la
lescha davart la gulivaziun da finanzas intercommunala LGF II vegn
examinada actualmain l'organisaziun existenta da las incumbensas e da
las prestaziuns tranter il chantun, las regiuns e las vischnancas. Quai
è collià cun ina revisiun cumplessiva da la gulivaziun da finanzas
intercommunala. Pertutgadas da quai èn er las contribuziuns dal chantun
als edifizis da scola e da sport da scola en il sectur da la scola
populara. La nova regulaziun che duai vegnir realisada il 1. da schaner
2010 n'è actualmain anc betg enconuschenta. Igl è però segir che las
contribuziuns d'investiziun vertentas dal chantun ch'èn dependentas da
l'object e da la forza finanziala ston vegnir concepidas totalmain da
nov, sch'ellas duain insumma vegnir manadas vinavant en il rom da la
repartiziun da las incumbensas tranter il chantun e las vischnancas.
Pervia da quai n'èsi - tenor la regenza - betg raschunaivel d'abolir il
moratori che scada per la fin da l'onn 2007. Uschia vegniss creada ils
onns 2008 e 2009 ina perioda, durant la quala vegnissan garantidas
contribuziuns chantunalas tenor il sistem vertent, ma che vegnissan
pajadas per gronda part pir suenter la realisaziun da la LGF II. Ils
problems transitorics e las obligaziuns da contribuziun avertas
s'augmentassan.
La regenza sustegna la cuntraproposta tar l'iniziativa dal pievel
"per ina surannaziun nunpussaivla da delicts pornografics vi d'uffants"
La regenza grischuna sustegna senza resalvas il sboz preliminar tar
la midada dal cudesch penal svizzer, cun il qual duain vegnir prolungads
ils termins da surannaziun tar delicts sexuals e tar delicts grevs da
violenza. La missiva è vegnida elavurada dal cussegl federal sco
cuntraproposta tar l'iniziativa dal pievel "per ina surannaziun
nunpussaivla da delicts pornografics vi d'uffants". Tenor la
cuntraproposta duai cumenzar la surannaziun da persecuziun en cas da
delicts sexuals ed en cas da delicts grevs da violenza da delinquentas e
da delinquents creschids vi d'uffants sut 16 onns pir a partir da la
maiorennitad da la victima. Uschia duai la victima survegnir temp avunda
(fin ch'ella ha 33 onns) d'elavurar quai ch'è capità avant ch'ella sto
decider, sch'ella vul inoltrar ina denunzia penala respectivamain in
plant penal u betg.
En cas da delicts sexuals vi d'uffants sut 16 onns che vegnan
commess da persunas minorennas duai vegnir mantegnì il sistem vertent.
La victima ha la pussaivladad d'inoltrar in plant penal fin ch'ella ha
cumplenì il 25avel onn da vegliadetgna. La distincziun ch'è previsa en
il sboz respectivamain che resulta sin basa dal cudesch penal per
giuvenils tranter delinquentas e delinquents creschids e minorens, tar
ils quals i na vegn betg proponida ina prolungaziun dal termin,
resguarda la regenza er sco raschunaivla.
La regenza augmenta las tariffas per spazzachamins
La regenza grischuna ha approvà la revisiun parziala da las tariffas
per spazzachamins. L'augment resguarda la chareschia ch'i ha dà dapi
l'ultima revisiun sco er novs custs supplementars cumprovads dals
spazzachamins ch'els han da purtar per ademplir lur professiun. Las
tariffas per mintga unitad da temp vegnan augmentadas per 4,4
pertschient, entant che la chareschia effectiva importa 4,64 pertschient
dapi l'ultima adattaziun da las tariffas. L'adattaziun da las tariffas
per spazzachamins vala a partir dal 1. da matg 2007. Las novas tariffas
èn vegnidas coordinadas tranter las assicuranzas d'edifizis e tranter
las uniuns dals maisters spazzachamins dals chantuns da la Svizra
orientala. Las tariffas per spazzachamins che vegnan proponidas sa basan
sin la pli nova "tariffa directiva per lavurs da spazzachamin" da
l'uniun da las assicuranzas chantunalas cunter fieu. Quella è entrada en
vigur il 1. da schaner 2007 en enclegientscha cun la surveglianza
federala dals pretschs e cun l'uniun svizra dals maisters spazzachamins.
Ils augments da las tariffas che vegnan proponids per il Grischun sa
chattan en il rom da questa tariffa directiva.
La tariffa da contribuziun per las scolas da chant e da musica dal
Grischun vegn augmentada
La procentuala per la contribuziun chantunala als cust imputabels da
las scolas da chant e da musica dal Grischun vegn augmentada dad
actualmain 20 sin nov 23 pertschient a partir da l'onn 2007. Quai ha
concludì la regenza grischuna. La regenza renconuscha il basegn da
finanzas supplementar cumprovà da las scolas da chant e da musica.
Resguardond la situaziun finanziala midada dal chantun è vegnida auzada
la contribuziun chantunala en il preventiv 2007 dad 1,85 milliuns francs
a 2,72 milliuns francs. Quest credit pussibilitescha d'augmentar la
tariffa da contribuziun.
Tenor la lescha per promover la cultura survegnan las scolas da
chant e da musica ina contribuziun chantunala annuala da 20 fin 25
pertschient dals custs imputabels. Quella dastga importar maximalmain
dus terzs da las contribuziuns da las vischnancas u d'autras
corporaziuns da dretg public ch'èn participadas ad ina scola. L'onn 1998
era la tariffa da contribuziun vegnida fixada a 20 pertschient pervia da
la situaziun da finanzas fitg precara da quel temp.
Da vischnancas e da regiuns
- Arvigo e Selma: Als custs per renovar la serenera vegn garantida
ina contribuziun da maximalmain 251'809 francs.
- Avras: Per engrondir la serenera dad Avras - Cresta vegn approvada
ina contribuziun da maximalmain 183'375 francs.
- Cazas: Per il project per concepir da nov la terza batschida en il
territori per la protecziun da la natira da Monté vegn concedida ina
contribuziun dad 80'000 francs.
- Favugn: La lescha da construcziun vegn approvada cun resalva.
- Luzein: La revisiun totala da la planisaziun locala vegn approvada
cun resalvas.
- Maladers: Il plan general da furmaziun 1:2'000 Sax vegn approvà.
- Nufenen: Als custs cun dretg da gulivaziun da finanzas che
resultan da la sanaziun da la chasa da scola da Spleia vegn garantida
ina contribuziun da maximalmain 123'400 francs or da la gulivaziun da
finanzas intercommunala.
- Rueun: A la vischnanca vegn garantida ina contribuziun da 73'000
francs als custs cun dretg da contribuziun per renovar e per engrondir
il stabiliment dal provediment d'aua.
- St. Antönien: L'amplificaziun da la via da colliaziun
Holzbodenbrücke - Büel sco er da las vias champestras vegn approvada.
Als custs da quest project d'amplificaziun vegn pajada ina contribuziun
chantunala maximala da 505'815 francs.
- Scuol: Perquai che l'access da Sent vegn construì da nov vegn
reducida la sveltezza maximala sin il sviament da Scuol dad 80 km/h a 60
km/h, e quai sin ina lunghezza da ca. 900 meters.
- "ewz challenge da las Alps 2007": L'organisatura dal "ewz
challenge da las Alps 2007" survegn la permissiun d'utilisar dumengia,
ils 19 d'avust 2007, la ruta giavischada cun partenza e cun arriv a
Lantsch.
- "Jeantex Tour Transalp": A l'organisatura da la "Jeantex Tour
Transalp" vegnì permess d'utilisar la ruta cun partenza e cun arriv ad
Ischgl ed a Naturns sco er a Livigno ed a Ponte di Legno mardi, ils 26
da zercladur 2007, e gievgia, ils 28 da zercladur 2007.
Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 3'435'000 francs per construir e per
sanar ils suandants trajects da via:
- via naziunala A13: lavurs d'impressari, Grono - cunfin chantunal
- via d'Engiadina: lavurs da cuvrida sin la punt da l'En a Samedan
- via da Lüen: lavurs d'impressari, Bawal - Zianos
- via da Val S. Pieder: lavurs d'impressari, punt dal Schlechttobel
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun