Il chantun Grischun vul stabilir tut en tut tschintg centers, nua
ch'i pon vegnir registradas las datas biometricas per ils novs
passaports. Quests tschintg centers duain vegnir repartids en moda
decentrala en l'entir chantun. Quai ha concludì la regenza grischuna.
La confederaziun planisescha d'introducir per il 1. da mars 2010 en
l'entira Svizra datas biometricas en ils differents geners d'attests
d'identitad sco passaports, cartas d'identitad e legitimaziuns da
persunas estras. Ils chantuns ston planisar l'infrastructura
correspundenta per la registraziun da las datas. Er la finanziaziun da
quests posts da registraziun è chaussa dals chantuns.
En vista al fatg ch'il chantun è populà en moda decentrala, è la
regenza da l'avis ch'i saja raschunaivel e necessari da stabilir
tschintg centers da registraziun. Malgrà ils dischavantatgs finanzials
duain las burgaisas ed ils burgais avair la pussaivladad da dumandar er
en l'avegnir documents da viadi en lur regiun da domicil, e quai senza
stuair far viadis pli lungs.
Surdà ils premis da renconuschientscha e da promoziun en il
sectur cultural
La regenza grischuna ha surdà ils premis da renconuschientscha e da
promoziun en il sectur cultural per l'onn 2008. In premi da
renconuschientscha da mintgamai 10'000 francs survegnan:
- Valentin Bearth ed Andrea Deplazes en appreziaziun da lur lavur
creativa che metta accents en la nova architectura grischuna e che vegn
renconuschida er ordaifer ils cunfins da noss chantun;
- Christian Buxhofer en renconuschientscha da ses engaschi multifar
per las emnas da curs da musica, per il festival da musica e per il
"ope(r)n air Waldbühne" ad Arosa;
- Simon Camartin en renconuschientscha da sias prestaziuns sco
dirigent da musica nova, sco directur artistic dal festival da musica
Menhir a Falera e sco intermediatur tranter musica grischuna e musica da
l'Europa da l'ost;
- Albert Gasser en renconuschientscha da la perscrutaziun e da
l'intermediaziun da l'istorgia da la baselgia e da la teologia, cunzunt
da l'uvestgieu da Cuira e dal Grischun, tras experientschas realas, ma
er tras reflexiun critica e savens spiertusa;
- Hans Hartmann, Thomas Keller ed Ueli Soom en renconuschientscha da
lur lavur instancabla per il film e per il kino sco er da lur engaschi
da 20 onns per il mantegniment dal "Kino Theater Rätia" a Tusaun sco
center da cultura regiunal en il Grischun central;
- Erika Hössli en renconuschientscha da sia ovra litterara
engaschada e da ses operar per la lingua e per la cultura dals Gualsers;
- Massimo Lardi en renconuschientscha da sia ovra litterara, en la
quala el illustrescha il pitschen mund dal Puschlav, surdond quel a la
vasta belletristica taliana;
- Peer Schilperoord en renconuschientscha da sia lavur da
perscrutaziun en il sectur da las plantas cultivadas alpinas sco er da
ses grond engaschi per il mantegniment e per la promoziun da la varietad
da las spezias en il Grischun;
- Gaudenz Signorell en renconuschientscha da sia ovra artistica, en
la quala el sondescha en moda experimentala las pussaivladads dal medium
"fotografia" e retegna en moda subtila ed insistenta impressiuns ed
experientschas intimas da la patria e da pajais lontans.
Premis da promoziun
In premi da promoziun da mintgamai 7'000 francs survegnan
Barbara-David Brüesch, teatrista, Daniela Candrian, chantadura, Gian
Häne, artist figurativ, Ervin Huonder, musicist, Andrea Paganini,
scienzà da litteratura, Annina Sedlacek, actura/mimicra, Dario Sisera,
musicist, Roman Weishaupt, teatrist, e Dominik Zehnder, sculptur.
Ils premis vegnan surdads en il rom d'ina festa che ha lieu
venderdi, ils 21 da november 2008, a las 17.15 en la sala dal cussegl
grond a Cuira.
La regenza surdat mintga onn premis a persunas che lavuran en las
differentas spartas culturalas. Cun ils premis da renconuschientscha
duain artistas ed artists vegnir undrads ed onurads per la lavur
ch'ellas e ch'els han prestà fin ussa sin ils differents champs
culturals. Cun ils premis da promoziun duain vegnir encuraschads cunzunt
artistas ed artists pli giuvens da cuntinuar e da sviluppar vinavant la
via culturala ch'ellas e ch'els han tschernì. Per prestaziuns culturalas
e scientificas extraordinarias po vegnir surdà il premi grischun da
cultura che vala sco il premi il pli aut dal chantun Grischun en il
sectur cultural. Cuntrari als premis da promoziun e da
renconuschientscha na vegn el betg surdà mintga onn.
Da vischnancas e da regiuns
Scuol: La revisiun totala da la lescha davart l'incassament da taxas
da cura e da taxas per la promoziun dal turissem da la vischnanca da
Scuol dals 3 d'avust 2008 vegn approvada.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
Project "Museum & Scola": Al project "Museum & Schule | Museum &
Scola | Museo & Scuola" vegn concedida per l'onn 2009 ina contribuziun
unica da 30'000 francs.
Agid umanitar: Per totalmain quatter projects d'agid umanitar a
l'exteriur ha la regenza deliberà tut en tut 38'000 francs. Da quai
vegnan pajads 20'000 francs a la Caritas Svizra a favur da l'acziun
d'agid d'urgenza per las victimas da las inundaziuns en l'India dal
nord.
Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 2'010'000 francs per construir e per
sanar ils suandants trajects da vias:
- via naziunala A13: lavurs d'impressari, sanaziun dal tunnel dal
San Bernardin
- via naziunala A28: lavurs d'impressari, sviament da Küblis
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun