Ils cudeschs da procedura penala e civila svizzers duain entrar en vigur il 1. da schaner 2011. Il matg avevan las votantas ed ils votants dal Grischun decidì da transferir per quest termin las incumbensas giudizialas dals circuls a las dretgiras districtualas ed a la procura publica. La regenza grischuna preschenta ussa sias propostas per la concepziun concreta da l'organisaziun giudiziala. Ella vul detretschar las incumbensas da la giustia e stgaffir ina nova basa per ina giustia buna ed effizienta en il chantun Grischun. La regenza ha avert la consultaziun correspundenta. Quella dura fin la fin da l'onn.

Las lavurs vi dals cudeschs da procedura penala e civila svizzers (CPP resp. CPC) èn terminadas. La confederaziun prevesa da metter en vigur quests relaschs per il 1. da schaner 2011. Fin alura ston ils chantuns adattar lur dretg e relaschar las disposiziuns executivas necessarias. En il Grischun sto er vegnir resguardada la decisiun da princip da las votantas e dals votants dals 17 da matg 2009. Tenor quella na duain ils circuls betg pli avair incumbensas giudizialas en l'avegnir. Lur incumbensas duain vegnir transferidas a la procura publica (dretg penal) resp. a las dretgiras districtualas (dretg civil). Tras quai che la giustia vegn finanziada en l'avegnir dal chantun, vegnan las vischnancas distgargiadas per circa 2.8 milliuns francs per onn.

Realisaziun sin il stgalim da la lescha
Il project preschentà vul realisar sin il stgalim da la lescha las prescripziuns dal dretg federal sco er la decisiun da princip da las votantas e dals votants dal Grischun. Formalmain sa divida il project da consultaziun en plirs relaschs separads, numnadamain en duas revisiuns parzialas da leschas, en ina lescha generala, en duas leschas novas sco er en duas ordinaziuns per abolir e per adattar ordinaziuns dal cussegl grond. Tenor las propostas da la regenza per realisar il CPP ed il CPC en il Grischun vegnan abolids var 15 relaschs ed adattads passa 50 ulteriurs relaschs. La gronda part da las midadas èn adattaziuns al dretg surordinà u disposiziuns executivas "tecnicas" tar il dretg federal. Daspera datti dentant er intgins puncts da revisiun ch'èn relevants areguard il cuntegn.

Impurtantas ord vista politica èn segiramain la divisiun e l'elecziun futura da las autoritads generalas da mediaziun. La regenza propona da crear 17 uffizis da mediaziun che consistan mintgamai d'ina mediatura u d'in mediatur e d'ina substituta u d'in substitut. Sco las autoritads da mediaziun per dumondas da locaziun duain er ils uffizis da mediaziun vegnir elegids tras la dretgira districtuala. Ils uffizis da mediaziun e las autoritads da mediaziun èn independents areguard la materia, èn dentant integrads administrativamain en la dretgira districtuala. Per la divisiun dals uffizis reprenda la regenza la proposta ch'ella ha gia fatg en il rom da la votaziun dal pievel dal matg. Imaginabla fiss dentant er ina divisiun en damain uffizis da mediaziun (p.ex. 13 u 15). Qua tras s'augmentassan ils dumbers da cas per uffizi, quai che purtass dapli experientscha ed in grad d'occupaziun pli aut.

Pervia da las prescripziuns liantas dal CPP svizzer sa tschenta la dumonda, quant enavant che las vischnancas duajan esser cumpetentas en l'avegnir per persequitar e per giuditgar surpassaments dal dretg federal (cunzunt dal dretg davart il traffic sin via). Perquai che las prescripziuns federalas pudessan chaschunar custs supplementars per las vischnancas, tira la regenza en discussiun in'adattaziun correspundenta da las cumpetenzas. Sche las cumpetenzas duain vegnir spustadas da las vischnancas al chantun, dependa dentant da la tenuta da las vischnancas.

Plinavant propona la regenza d'adattar las disposiziuns davart la recusaziun e davart l'exclusiun da parentas e da parents en autoritads communalas a las reglas che valan per las dretgiras. Quai avess per consequenza che p.ex. in'onda e ses nevs na pudessan en l'avegnir betg pli esser a medem temp commembers da la suprastanza communala u (cun)decider en chaussas da la suprastanza.

Basa per il traffic giuridic electronic
La regenza vul plinavant crear la basa legala, per che la populaziun possia liquidar en l'avegnir il traffic giuridic cun il chantun e cun las vischnancas (p.ex. dumondas, inoltraziuns, recurs) er sin via electronica. Entaifer in termin transitoric da 5 onns duain tut ils plauns administrativs garantir ch'els possian retschaiver inoltraziuns electronicas. Per las dretgiras civilas e penalas prevesa il dretg federal questa obligaziun gia a partir dal cumenzament da l'onn 2011. Tenor ina stimaziun da la confederaziun pon ils custs per il minimum legal vegnir taxads sco negligibels. Davart in'eventuala extensiun da la purschida e davart ils custs ch'èn colliads cun quai pon il chantun e las vischnancas decider autonomamain.

Tar ils detagls plitost tecnics tutgan en spezial ils suandants puncts:
- cumpetenza materiala da las dretgiras en proceduras civilas e penalas sco er grondezza dal collegi giuditgant respectiv;
- princips da l'organisaziun e da las cumpetenzas da la procura publica;
- disposiziuns cumplementaras tar la procedura civila e penala;
- regulaziun da las taxas da dretgira;
- regulaziun da la procedura penala davant autoritads administrativas;
- transferiment da tut ils cas giudizials ch'èn anc pendents a la fin da l'onn 2010 dals circuls a las dretgiras ed a las autoritads ch'èn cumpetentas da nov, sco er autras disposiziuns transitoricas.

Betg cuntegnidas en il project qua avant maun èn finamiras da l'examinaziun structurala e da l'optimaziun da l'organisaziun da la giustia sin plaun districtual. La dumonda dal dumber futur e da la divisiun dals districts sco er da l'attribuziun d'incumbensas che stattan en ina stretga relaziun cun la giustia (uffizi da scussiun e da concurs, fatgs tutelars) vegnan tractadas en il rom da l'examinaziun structurala annunziada. Ils resultats da questa examinaziun duain esser avant maun fin la fin da l'onn 2010 sco vasta basa per discutar las structuras futuras.

Ils documents da consultaziun pon vegnir retratgs tar il departament da giustia, segirezza e sanadad ed èn publitgads en l'internet sut www.djsg.gr.ch sut la rubrica "temas/projects". Las posiziuns pon vegnir inoltradas fin la fin da quest onn.

Infurmaziuns:
cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner, scheffa dal departament da giustia, segirezza e sanadad, tel. 081 257 25 01

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun