Il chantun Grischun daventa activ en connex cun la tematica da las abitaziuns secundaras e formulescha sias ideas per ina politica persistenta en chaussa. A medem temp vul il chantun cuntanscher - cun cumplettar il plan directiv chantunal - che las vischnancas turisticas pertutgadas survegnian soluziuns adequatas fin l'onn 2011. Questas soluziuns tangheschan la construcziun d'abitaziuns secundaras e l'alloschament turistic e vegnan a sa basar sin ina strategia cumplessiva e surcommunala che sa differenziescha tut tenor la destinaziun.

A chaschun da discussiuns publicas a Samedan, a Glion ed a Cuira ha il chantun infurmà en il decurs da questa emna las represchentantas ed ils represchentants da las vischnancas e da las regiuns turisticas davart l'intenziun da la regenza da cumplettar il plan directiv chantunal en quai che reguarda las abitaziuns secundaras e l'alloschament turistic. La finamira principala dal project è quella da sensibilisar las vischnancas per lur responsabladad e da motivar ellas da coordinar las activitads legislativas, ch'ellas han lantschà l'ultim temp, pli fitg sin plaun surcommunal e da metter questas activitads en il servetsch d'ina strategia da destinaziun durabla. Dumandadas èn pia ultra da las vischnancas er las regiuns e las destinaziuns turisticas. Ch'igl exista in basegn d'agir cumprova mo gia il displaschair ch'è sa derasà ils ultims onns tar la populaziun da numerus centers turistics.

Las abitaziuns secundaras pretendan ina contemplaziun differenziada
En sias directivas per ina politica persistenta areguard las abitaziuns secundaras accentuescha il chantun che la construcziun d'abitaziuns secundaras na dastgia insumma betg vegnir preschentada pauschalmain sco negativa. I na vegn bain betg snegà ch'ina construcziun d'abitaziuns secundaras sfranada e speculativa chaschuna problems per la cuntrada, per la reputaziun e per l'attractivitad d'ina destinaziun. Da l'autra vart stoi dentant vegnir remartgà che la construcziun d'abitaziuns secundaras è da gronda impurtanza per l'economia publica. En las regiuns procura ella per la prosperitad e per il svilup da l'economia da turissem centrala. Circa la mesadad da las 12 milliuns pernottaziuns dal Grischun resultan da la parahotellaria. Da gronda impurtanza èn cunzunt abitaziuns secundaras explotadas, pia abitaziuns che n'èn betg mo occupadas durant intginas paucas emnas per onn, mabain per periodas pli lungas. En l'entira discussiun davart las abitaziuns secundaras stoi perquai vegnir distinguì cleramain tranter abitaziuns secundaras explotadas (chaudas) ch'èn degnas da vegnir promovidas, ed abitaziuns secundaras betg explotadas (fraidas) che n'èn betg degnas da vegnir promovidas. La regenza spera e spetga ch'i vegnia prendì enconuschientscha da questa differenziaziun er en il rest da la Svizra, cur ch'i vegn discutà davart la construcziun d'abitaziuns secundaras en ils chantuns da turissem.

Intenziuns generalas dal plan directiv
Il plan directiv ch'è ussa avant maun en furma d'in sboz n'ha betg mo l'intenziun da reglamentar la construcziun e l'utilisaziun da las abitaziuns secundaras, mabain er da rinforzar l'economia da turissem centrala (hotellaria, telefericas, commerzi e.u.v.). In'ulteriura intenziun è quella d'amplifitgar la purschida dal spazi d'abitar che la populaziun indigena po sa prestar. En las differentas regiuns resp. valladas ston questas differentas intenziuns vegnir resguardadas - tut tenor la problematica - cun prender mesiras ch'èn differenziadas correspundentamain.

Instrumentari per las vischnancas
In element central per realisar il plan directiv chantunal è l'instrumentari che vegn elavurà dal chantun per sustegnair las vischnancas. En l'instrumentari vegnan definidas las noziuns, skizzadas las modas da proceder e descrittas dapli ch'ina dunsaina mesiras singulas (sco p.ex. models da contingentaziun, mesiras dal dretg fiscal e.u.v.). Per part datti gia prescripziuns da model. Ils elements da l'instrumentari pon las vischnancas duvrar tut tenor lur problems specifics e tut tenor lur finamiras, e quai en diversas cumbinaziuns.

36 vischnancas èn obligadas d'agir
Il plan directiv numna en tut 36 vischnancas grischunas che ston tractar a curta vista la tematica da las abitaziuns secundaras e preschentar fin l'onn 2011 reglamentaziuns che correspundan al plan directiv. Las reglamentaziuns vegnan relaschadas sco fin ussa en il rom da la planisaziun locala. Obligadas d'agir èn per l'ina las vischnancas da center da las destinaziuns grondas (Flem/Laax, Lai/Valbella/Arosa, Claustra/Tavau, Engiadin'ota sco er Scuol/Samignun) e per l'autra lur vischnancas vischinas (28). Plinavant vegnan numnadas 8 ulteriuras vischnancas che furman centers turistics pli pitschens (p.ex. Tujetsch, Breil, Savognin, Zernez e.u.v.).

Las pretensiuns a las planisaziuns localas vegnan definidas
Per las vischnancas ch'èn obligadas d'agir determinescha il plan directiv in rom per la planisaziun locala: Las vischnancas numnadas survegnan in termin fin l'onn 2011 per relaschar las reglamentaziuns communalas necessarias. Per che la problematica d'abitaziuns secundaras na vegnia betg mo simplamain transferida en la proxima vischnanca vischina, duain las mesiras da las vischnancas vegnir accordadas e coordinadas en moda surcommunala, sco che quai è p.ex. gia vegnì fatg en l'Engiadin'ota cun la finamira da contingentar la construcziun d'abitaziuns secundaras. Pertutgant ils letgs betg explotads (= letgs fraids che vegnan duvrads mo paucs dis) vegni definì en il plan directiv - en il senn d'ina grondezza giavischada - ch'i dastgia vegnir realisà en il futur mo pli in terz da la producziun vertenta d'abitaziuns secundaras. Las abitaziuns secundaras explotadas, sco p.ex. ils "serviced appartements" che stattan en connex cun hotels, ils resorts, las abitaziuns da vacanzas che pon vegnir reservadas da mintgina e da mintgin e.u.v., èn exceptadas explicitamain da questa grondezza giavischada. Per ils resorts fixescha il plan directiv chantunal urdens dal lieu da staziunament ed urdens da procedura. Plinavant na vegnan betg pli toleradas novas enzonaziuns, en las qualas i fissan admessas abitaziuns secundaras betg explotadas.

Ils proxims pass
L'urari prevesa d'exponer publicamain il plan directiv il mars 2009. Mintgina e mintgin po far objecziuns. Durant il temp d'exposiziun vegnan er las vischnancas e las regiuns a pudair inoltrar posiziuns. Suenter vegn il plan directiv eventualmain adattà sin fundament dal resultat da la procedura da consultaziun e da cooperaziun. Sche tut proceda tenor plan, vegn il plan directiv relaschà da la regenza il matg 2009.

Gremi: departament d'economia publica e fatgs socials
Funtauna: rg departament d'economia publica e fatgs socials