Er en il chantun Grischun duai en l'avegnir esser pussaivla la
votaziun u l'elecziun electronica. L'uschenumnada votaziun electronica
(vote électronique u e-voting) duai vegnir introducida en etappas e duai
star a disposiziun l'emprim a las Svizras ed als Svizzers a l'exteriur.
La regenza grischuna ha formulà las finamiras correspundentas ed ha
deliberà il rapport "Votaziun electronica en il chantun Grischun" per
mauns dal cussegl grond. Il parlament vegn a tractar il rapport en la
sessiun da zercladur 2009.
Il rapport da la regenza preschenta il svilup da la votaziun
electronica, descriva las cundiziuns generalas che ston vegnir
resguardadas e cuntegna in concept per l'introducziun da la votaziun
electronica en il Grischun. La regenza pleda qua a favur d'in proceder
pass per pass. En ina emprima etappa duai la votaziun electronica vegnir
introducida fin l'onn 2011 per las circa 2'500 Svizras e Svizzers a
l'exteriur, e quai per las votaziuns chantunalas e federalas sur da
chaussas. Tut las Svizras e tut ils Svizzers a l'exteriur duain pudair
eleger electronicamain gia a chaschun da las elecziuns dal cussegl
naziunal e dal cussegl dals chantuns l'onn 2011. En in segund pass
prevesa l'urari a partir da l'onn 2012 - sco opziun - la pussaivladad
d'extender la votaziun electronica en il Grischun e da l'introducir per
tut las votantas e per tut ils votants e sin tut ils plauns statals.
Avant che cumenzar cun questa segunda etappa d'amplificaziun duain però
vegnir analisadas las experientschas ch'èn vegnidas fatgas fin alura.
Tenor la regenza han ils projects da pilot ch'èn vegnids fatgs - cun
agid da la confederaziun - e che curran ussa tecnicamain en moda
irreproschabla en ils trais chantuns Genevra, Neuchâtel e Turitg mussà,
che la votaziun electronica sa lascha da princip realisar ed è segira.
Las premissas per adattar la procedura politica als novs svilups da la
societad èn dadas. En divers auters chantuns vegnan fatgas ussa stentas
correspundentas per introducir la votaziun electronica. En connex cun
quest svilup en in sectur fitg impurtant, dentant er fitg delicat da la
politica da stadi na dastga il chantun Grischun betg star da la vart. La
regenza vul garantir che las soluziuns futuras da la votaziun
electronica resguardian adequatamain las relaziuns spezialas dal
Grischun. Ultra da quai sto constar la relaziun tranter il niz ed ils
custs e la soluziun sto garantir ina procedura da votaziun segira.
Sco che la regenza constatescha en il rapport vegnan questas
finamiras cuntanschidas en emprima lingia, sch'i reussescha - ensemen
cun auters chantuns - da realisar a temp soluziuns da cooperaziun
adattadas. Per chantuns cun ina pitschna populaziun sco il Grischun
n'èsi betg realistic da stabilir in agen sistem da votaziun electronica,
e quai per motivs da custs. Ina pussaivladad da cooperaziun è quella da
"sa famigliarisar" cun il sistem da votaziun electronica dal chantun da
pilot Genevra. Il mument para dentant er empermettenta per il Grischun
ina collavuraziun cun plirs chantuns, sut l'egida dal chantun Turitg.
Il plan da termins prevesa ch'il chantun tira sia decisiun da
cooperaziun fin mez 2009. Alura duain vegnir determinadas emprimas
vischnancas da pilot en il Grischun. En questas vischnancas duain las
Svizras ed ils Svizzers a l'exteriur survegnir la pussaivladad da votar
electronicamain l'emprima giada il november 2010.
Cun introducir la votaziun electronica spera la regenza da
simplifitgar la participaziun a votaziuns ed ad elecziuns. La votaziun
electronica duai esser uschè segira sco la votaziun per correspundenza
da fin ussa. Il sistem duai esser favuraivel per las utilisadras e per
ils utilisaders e duai vegnir concepì uschia che las votantas e ch'ils
votants pon eleger - a chaschun da mintga votaziun - tranter trais
geners da votaziun (electronica, per correspundenza, a l'urna). Las
furmas da participaziun usitadas per votaziuns e per elecziuns vegnan
pia mantegnidas. La regenza è conscienta ch'i vegnan a resultar
inegualitads en la participaziun a la vita politica tranter persunas cun
e tranter persunas senza access a l'internet. Ella vegn perquai a
persequitar attentamain il svilup. La regenza dat gronda paisa al fatg
che la discussiun politica tradiziunala cun la populaziun ed entaifer la
populaziun vegnia mantegnida, malgrà las novas furmas da participaziun.
Infurmaziuns:
chancelier dr. Claudio Riesen, chanzlia chantunala dal Grischun,
tel. 081 257 22 21
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun