Pervia da las novas prescripziuns da la confederaziun sto il chantun Grischun precisar sias disposiziuns davart la protecziun cunter il fimar passiv. A chaschun da sia ultima sesida ha la regenza grischuna adattà correspundentamain l'ordinaziun tar la lescha da sanadad e fixà ch'i stoppia vegnir dà aria avunda a las localitads separadas per fimadras e per fimaders. Ultra da quai ha la regenza dà glisch verda a l'instrucziun d'ina lingua estra chantunala a partir da la terza classa primara, e quai per il cumenzament da l'onn da scola 2010/2011. Dal rest ha la regenza concludì da sa participar cun 50'000 francs ad in studi davart la realisabladad dal project "Gottardo 2020". La finala ha ella formulà sias posiziuns tar dus projects da consultaziun da la confederaziun.

Precisà las disposiziuns davart la protecziun cunter il fimar passiv
Pervia da las novas prescripziuns da la confederaziun sto il chantun Grischun precisar sias disposiziuns davart la protecziun cunter il fimar passiv. Da nov stoi vegnir dà tanta aria a las localitads separadas per fimadras e per fimaders, ch'il fim na disturba betg las persunas en las ulteriuras localitads. La regenza grischuna ha approvà la revisiun parziala correspundenta da l'ordinaziun tar la lescha da sanadad e mess en vigur quella per il 1. da matg 2010.
La nova lescha federala davart la protecziun cunter il fimar passiv dat als chantuns la pussaivladad da relaschar regulaziuns pli detagliadas. Las disposiziuns davart la protecziun cunter il fimar passiv che valan dapi il 1. da mars 2008 en il chantun Grischun èn pia vinavant liantas ed applitgablas. Sco quai ch'igl è gia oz il cas en il chantun Grischun, dat il nov dretg federal la pussaivladad a las gestiunarias ed als gestiunaris da restaurants e d'hotels d'endrizzar – sut tschertas premissas – localitads separadas per fimadras e per fimaders. Ma la pretensiun federala d'ina ventilaziun suffizienta surpassa las prescripziuns da la legislaziun chantunala vertenta, uschia ch'il chantun sto adattar sias disposiziuns en quest sectur. Ultra da la ventilaziun suffizienta pretenda il dretg federal che las localitads per fimadras e per fimaders stoppian plinavant esser separadas ermeticamain dals ulteriurs locals tras parts da construcziun fixas e disponer d'ina porta che serra automaticamain.
Tenor l'uffizi federal da sanadad publica decidan las autoritads executivas chantunalas, sut tge cundiziuns ch'ina localitad per fimadras e per fimaders ha avunda aria. La regulaziun correspundenta vegn ussa adattada en l'ordinaziun chantunala e prescriva che la ventilaziun da las localitads per fimadras e per fimaders stoppia vegnir endrizzada uschia, ch'il fim na disturbia betg las persunas en las ulteriuras localitads. En il cas ideal vegn quai fatg cun ina ventilaziun mecanica en sutpressiun. Pussaivlas èn dentant er autras soluziuns. La situaziun sto vegnir giuditgada en il cas concret tras ils organs communals cumpetents.

La nova instrucziun d'ina lingua estra chantunala a partir da la terza classa primara po cumenzar
En il chantun Grischun po cumenzar l'instrucziun anticipada d'ina lingua estra chantunala a partir da la terza classa primara, e quai sco planisà per l'onn da scola 2010/2011. La regenza grischuna ha mess en vigur las disposiziuns correspundentas da la revisiun parziala da la lescha da scola per il 1. d'avust 2010.
L'avrigl 2008 aveva il cussegl grond concludì ina revisiun parziala da la lescha davart las scolas popularas dal chantun Grischun. Tenor questa revisiun vegnan las scolaras primaras ed ils scolars primars instruids en duas linguas estras. Cunter questa revisiun parziala n'eri betg vegnì fatg in referendum.
En coordinaziun cun las lavurs preparatoricas da las persunas d'instrucziun entran ussa las disposiziuns da la lescha da scola e da l'ordinaziun executiva tar la lescha da scola en vigur per il cumenzament da l'onn da scola 2010/2011. Questas disposiziuns reglan l'instrucziun d'ina lingua estra chantunala (tudestg, rumantsch u talian) a partir da la terza classa primara. Pir pli tard duai er l'englais sco segunda lingua estra vegnir introducì en la scola primara, sco quai ch'igl era medemamain vegnì concludì l'avrigl 2008. Actualmain han lieu las furmaziuns supplementaras correspundentas da las persunas d'instrucziun. L'introducziun da l'instrucziun d'englais a partir da la 5avla classa primara è planisada per l'onn da scola 2012/13.

La realisabladad dal project "Gottardo 2020" duai vegnir examinada
La regenza grischuna sustegna l'examinaziun da la realisabladad dal project "Gottardo 2020". Als custs per far in studi da realisabladad sa participescha il chantun Grischun cun 50'000 francs. Plinavant ha la regenza approvà ina decleraziun d'intenziun correspundenta da las regenzas dals chantuns Uri, Grischun, Tessin e Vallais.
Cun l'avertura dal tunnel da basa dal Gottard vegnan a resultar novas schanzas e novs privels per la regiun dal Gottard. Las regenzas dals quatter chantuns dal Gottard vulessan prestar en quest connex ina contribuziun per in svilup economic persistent da questa regiun. L'avrigl 2009 ha Ticino Turismo preschentà in rapport intermediar davart il project "Gottardo 2020". Quest rapport duai ussa vegnir approfundà. "Gottardo 2020" duai far ponderaziuns, co che las consequenzas dal "sutpassadi" dal territori central dal Gottard pon vegnir nizzegiadas a lunga vista ed en moda persistenta a favur da la regiun pertutgada.

La regenza prenda posiziun tar la nova lescha federala davart la restituziun da valurs da facultad acquistadas illegalmain tras persunas exponidas politicamain
La regenza grischuna sustegna las finamiras dal sboz d'ina lescha federala davart la restituziun da valurs da facultad acquistadas illegalmain tras persunas exponidas politicamain. L'intenziun da serrar ina largia existenta en il rom da l'assistenza giudiziala internaziunala e da la restituziun da valurs da facultad acquistadas illegalmain vegn da princip beneventada.
La nova lescha regla la bloccada, la confiscaziun e la restituziun da valurs da facultad da persunas exponidas politicamain u da lur ambient, sch'ina dumonda d'assistenza giudiziala internaziunala en dumondas penalas na porta nagins resultats, perquai che las structuras dal stadi requirent, en il qual questa persuna exequescha u ha exequì ses uffizi, disdeschan. Sco che la regenza scriva en sia resposta da consultaziun, è questa lescha pensada sco regulaziun cumplementara e subsidiara da l'assistenza giudiziala internaziunala existenta. La regenza crititgescha che l'applitgabladad effectiva da la nova regulaziun cuntegnia tscherts puncts diffus. Per exempel manchia ina clera cunfinaziun, cura ch'i dastgan vegnir prendidas mesiras sin basa da la nova lescha.

La revisiun parziala da l'ordinaziun davart las substanzas chemicas vegn beneventada
La regenza grischuna beneventa la revisiun parziala da l'ordinaziun davart las substanzas chemicas ch'è planisada da la confederaziun. Per evitar barrieras tecnicas per il commerzi vegn introducida – tras la revisiun da l'ordinaziun – la pussaivladad da metter en circulaziun substanzas chemicas ch'èn classifitgadas e certifitgadas tenor las disposiziuns da la nova ordinaziun europeica correspundenta.
Sco che la regenza scriva en sia resposta da consultaziun a la confederaziun, propona questa revisiun ulteriuras adattaziuns al dretg da l'UE ch'èn da princip utilas. En spezial prevesa la revisiun che er substanzas chemicas, che duain vegnir consegnadas a la vasta publicitad (products per il public), dastgan vegnir certifitgadas en l'avegnir tenor las disposiziuns da l'ordinaziun europeica. Quai correspunda a la realisaziun europeica dal sistem internaziunal da certificaziun per substanzas chemicas privlusas. Uschia sa laschan evitar barrieras per il commerzi.

Da vischnancas e da regiuns

• Bregaglia: La revisiun parziala da la planisaziun locala da la vischnanca da Bregaglia (anteriuramain Vicosoprano), concludida ils 27 d'avust 2009, vegn approvada.
• Haldenstein: La revisiun parziala da la planisaziun locala "Oldis", concludida da la vischnanca da Haldenstein ils 25 da november 2009, vegn approvada cun prescripziuns per l'ulteriura planisaziun.

Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns

• Festas cun ils campiuns olimpics: Il chantun sa participescha cun ina contribuziun da mintgamai 50'000 francs a las festas en onur dals dus campiuns olimpics Dario Cologna e Carlo Janka che vegnan organisadas da la vischnanca da Val Müstair (ils 29 da matg 2010) e da la vischnanca da Sursaissa (ils 17 d'avrigl 2010). Il chantun sa participescha als custs en renconuschientscha da las grondas prestaziuns sportivas. La regenza s'allegra da las prestaziuns excellentas dals dus conburgais a chaschun dals gieus olimpics d'enviern 2010 a Vancouver. Cologna e Janka valan sco represchentants d'ina giuventetgna grischuna ch'è engaschada sportivamain. Cun lur engaschi e cun lur cundiziun èn ils dus sportists exempels per bleras giuvnas Grischunas e per blers giuvens Grischuns.
• Uniun d'agid umanitar per la Russia: Per la 19avla missiun d'agid da l'uniun d'agid umanitar per la Russia vegn concedida ina contribuziun da 30'000 francs.
• Buna Vista Clubhaus SA: A la Buna Vista Clubhaus SA (en fundaziun) vegn concedì in emprest da daners dad 800'000 francs en il rom da la nova politica regiunala da la confederaziun per construir in nov edifizi da golf a Sagogn. Ultra da quai vegn garantida ina contribuziun chantunala da 134'672 francs.
• Sistem interchantunal da mesiraziun e d'infurmaziun (IMIS): Als custs per manar e per mantegnair las staziuns dal sistem interchantunal da mesiraziun e d'infurmaziun 2000 (IMIS) da l'institut federal per la perscrutaziun da naiv e lavinas sco er differents sistems da preavertiment en il chantun Grischun vegn pajada ina contribuziun da 225'350 francs.
• Claustra da Müstair: A la claustra da Müstair vegn garantida ina contribuziun chantunala da maximalmain 64'000 francs als custs per sanar ils provediments d'aua da las pastgiras sin l'Alp Clastra (Praveder). Quai cun resalva che la confederaziun paja sia contribuziun garantida.

Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 3'675'000 francs per construir e per sanar ils suandants trajects da vias:
- via da l'Alvra: lavurs da cuvrida, Lai da Palpuogna – Crap Alv
- via da Calanca: lavurs d'impressari, punt Tiieda II sid – punt Arco
- via da Sursaissa: lavurs da cuvrida, Glion – Flond
- via dal pass dal Fuorn: lavurs da cuvrida, Lavinér – Süsom Givè
- via dal Scanvetg: lavurs d'impressari, Maladers


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun