En il chantun Grischun duain vegnir pussibilitads dapli returns anticipads d'ovras idraulicas al proprietari e dapli concessiunaments novs. A chaschun da sia ultima sesida ha la regenza grischuna avert la consultaziun davart la revisiun parziala correspundenta da la lescha davart il dretg da las auas. Ultra da quai ha ella prendì enconuschientscha d'in rapport che mussa ch'il pachet da mesiras per meglierar la qualitad da l'aria ch'il chantun Grischun ha lantschà il matg 2007 sa chatta sin buna via. Dal rest ha la regenza concludì ch'il chantun duaja sa participar a l'uniun simap.ch che maina ina plattafurma da publicaziun electronica dal maun public. La finala è ella s'occupada da differents projects da consultaziun da la confederaziun.

La revisiun parziala da la lescha davart il dretg da las auas va en consultaziun
A partir da l'onn 2020 returnan pliras ovras idraulicas grondas en il chantun Grischun entaifer curt temp al proprietari. Il return anticipà al proprietari ed il concessiunament nov ch'è collià cun quai porschan al chantun ed a las vischnancas schanzas da mantegnair e da crear novs impuls per l'economia d'energia, per l'economia publica e per ils fatgs d'occupaziun. La regenza grischuna ha deliberà la revisiun parziala da la lescha davart il dretg da las auas ch'è necessaria per quest intent per la consultaziun.
Cun la revisiun parziala da la lescha davart il dretg da las auas vul la regenza pussibilitar dapli returns anticipads d'ovras idraulicas al proprietari e dapli concessiunaments novs. E quai en spezial en vista al temp suenter l'onn 2020, cur che bleras concesssiuns d'ovras idraulicas grondas scadan entaifer curt temp. Returns anticipads al proprietari pon purtar avantatgs al chantun ed a las vischnancas, sch'igl è pussaivel da reducir a medem temp il grond dumber u la concentraziun da scadenzas da concessiuns e da diminuir qua tras la ristga da cundiziuns dal martgà disfavuraivlas da quel temp. Cun in proceder coordinà tranter il chantun e las vischnancas en cas da returns anticipads d'ovras idraulicas al proprietari duai plinavant vegnir augmentada la valurisaziun or da la forza idraulica grischuna entaifer il chantun. Uschia pon vegnir fatgas novas investiziuns en il chantun Grischun. Plazzas da lavur pon vegnir stgaffidas e la valurisaziun or da l'utilisaziun da la forza idraulica po vegnir augmentada en general.
Returns anticipads al proprietari permettan da l'autra vart a las societads d'ovras electricas da segirar a lunga vista ils dretgs d'aua e d'amortisar eventualas investiziuns en moda adequata.
La consultaziun dura fin la fin da zercladur 2010. Ulteriuras infurmaziuns davart la consultaziun e davart il sboz da la lescha stattan a disposiziun sut www.aev.gr.ch (rubrica "actual/consultaziuns").

Il pachet da mesiras per meglierar la qualitad da l'aria è sin buna via
Il pachet da mesiras per meglierar la qualitad da l'aria ch'il chantun Grischun ha concludì il matg 2007 ha cumenzà cun success. Quai mussa in rapport d'execuziun correspundent da l'uffizi per la natira e l'ambient, dal qual la regenza ha prendì enconuschientscha.
Il plan da mesiras per l'igiena da l'aria cuntegna tut en tut 28 mesiras concretas per meglierar la qualitad da l'aria. Questas mesiras duain reducir vinavant l'impestaziun tras ozon, las immissiuns da pulvra fina sco er l'emissiun d'amoniac che deriva da l'agricultura. Il rapport davart il stadi da la realisaziun da las singulas mesiras mussa ussa tut en tut in maletg positiv. Bleras activitads èn però pir vegnidas instradadas. Da las 28 mesiras èn dentant 25 sin buna via e la realisaziun funcziuna tenor plan. Gia realisada è per exempel la mesira "Taglias sin ils vehichels a motor differenziadas che dependan da las emissiuns". L'adattaziun da la lescha prevesa levgiaments fiscals per vehichels a motor che chaschunan paucas emissiuns.
Sin basa da quest rapport èn ussa differentas mesiras vegnidas concretisadas vinavant e cumplettadas tras incaricas da la regenza a differents uffizis chantunals.

Il chantun Grischun sa participescha a l'uniun simap.ch
Il chantun Grischun vul sa participar a l'uniun simap.ch. La regenza grischuna ha concludì ina dumonda da participaziun correspundenta. "Simap" è l'abreviaziun per "Système d'information sur les marchés publics en Suisse" ed è actualmain la suletta plattafurma electronica communabla da la confederaziun, dals chantuns e da las vischnancas en il sectur da las acquisiziuns publicas.
La plattafurma simap.ch facilitescha la lavur al maun public mettend a disposiziun in instrument modern e giuridicamain segir per exequir las publicaziuns. Las interpresas ed ils purschiders interessads survegnan qua tras en curt temp ina survista davart las incaricas publitgadas actualmain en l'entira Svizra e pon chargiar giu las publicaziuns inclusiv ils documents respectivs en moda electronica. La finamira è quella da metter fin il pli tard l'october 2010 tut las incaricas da l'administraziun chantunala – che ston vegnir publitgadas en procedura averta – sin simap.ch e da renunziar a la plattafurma precedenta www.submissiun.gr.ch.

La regenza beneventa la nova ordinaziun federala davart la protecziun cunter canera
La regenza grischuna sustegna da princip il sboz da l'ordinaziun davart la protecziun cunter canera da la confederaziun. La midada la pli impurtanta cumpiglia ina nova agiunta che fixescha il giudicament da la canera sin las plazzas d'armas, da tir e d'exercizi militaras. Sco quai ch'i vegn menziunà en las explicaziuns davart il sboz serra la fixaziun da limitas da grevezza per las plazzas d'armas, da tir e d'exercizi militaras ina largia en la basa legala per la protecziun da la populaziun cunter la canera e creescha segirezza legala per il militar, per las vischnancas e per la populaziun pertutgada. Sco che la regenza constatescha en sia resposta da consultaziun èsi nairas uras che questa largia vegnia finalmain serrada.

La regenza na va betg d'accord cun la lescha federala davart las bursas ed il commerzi cun valurs mobigliaras
La regenza grischuna refusa per part il sboz da la lescha federala davart las bursas ed il commerzi cun valurs mobigliaras e dumonda da repassar singulas parts. Cun ils sboz duain vegnir repassadas las disposiziuns davart ils delicts da bursa e davart l'abus dal martgà en quai che pertutga il dretg material ed il dretg da procedura. Plinavant propona la confederaziun normas pli severas che sancziuneschan effizientamain il cumportament sbaglià al martgà e che tegnan quint da las regulaziuns internaziunalas.
Sco quai che la regenza constatescha en sia resposta da consultaziun, refusescha ella en spezial la proposta che la procura federala duai esser da nov cumpetenta per la persecuziun penala da delicts da bursa empè da las autoritads chantunalas. En ils documents da consultaziun vegn quai argumentà insuffizientamain. Beneventà vegn percunter la precisaziun da causals penals sco il scumond d'insider ed il trair a niz infurmaziuns d'insider sco er la manipulaziun dal curs.

La regenza beneventa l'ordinaziun davart il contract normal da lavur per las lavurantas en l'economia da chasa
La regenza grischuna va tut en tut d'accord cun l'ordinaziun davart il contract normal da lavur per las lavurantas e per ils lavurants en l'economia da chasa che vegn proponida da la confederaziun. Il chantun Grischun dispona sco tut ils auters chantuns er d'in contract normal per relaziuns da lavur en l'economia da chasa. Quel na prescriva dentant nagins salaris minimals impegnativs. Cun il contract normal da lavur proponì vegnan fixads per l'emprima giada sin plaun naziunal salaris minimals. Sco quai che la regenza scriva en sia resposta da consultaziun è ella dal medem avis sco la confederaziun ch'i na saja bunamain betg pussaivel da distinguer tar la fixaziun da l'autezza dal salari minimal tenor differenzas regiunalas. Medemamain va ella d'accord cun las tariffas proponidas.

Las taxas da patenta d'alcohol 2010 èn repartidas
Dal retgav net da las taxas da patenta d'alcohol ha la regenza grischuna repartì las contribuziuns per intents d'utilitad publica per l'onn 2010. Las contribuziuns importan en tut 402'000 francs. Resguardadas vegnan circa 30 organisaziuns ed instituziuns caritativas sco er differents projects en il chantun.

Da vischnancas e da regiuns

• Arosa: En sia consultaziun a l'uffizi federal da traffic concernent la dumonda da la teleferica Arosa SA dals 18 da favrer 2010 da dar la concessiun tenor il dretg davart las telefericas e d'approvar ils plans per transfurmar ina sutgera da 3 Innerarosa – Tschuggen en in pendiculara cun cabinas da 4 sin il territori da la vischnanca da Arosa, propona la regenza da dar la concessiun cun cundiziuns.
• Cuira: La revisiun parziala da la planisaziun urbana dals 27 da settember 2009 vegn approvada da la regenza.
• Flearda: La revisiun totala da la planisaziun locala da la vischnanca da Flearda dals 25 da zercladur 2009 vegn approvada.
• Mustér: Il project "Engrondiment dal rempar da lavinas Val Clavaniev" da la vischnanca da Mustér vegn approvà e sustegnì cun ina contribuziun chantunala da maximalmain 1'168'000 francs.

Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns

• Fundaziun Hosang, Plankis: A la fundaziun Hosang, Plankis, vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 171'072 francs vi da las lavurs da transfurmaziun en la chasa da dimora Plankis a Cuira.
• Uniun per plazzas da dimora e da lavur protegidas Engiadina e vals dal sid: A l'uniun per plazzas da dimora e da lavur protegidas Engiadina e vals dal sid vegn concedida ina contribuziun da maximalmain 1'344'480 francs per cumprar l'immobiglia Chasa Monreal a Scuol sco er per lavurs da transfurmaziun vi da questa immobiglia.

Collecta da la rogaziun federala
Mintgamai in terz dal retgav da la collecta da la rogaziun federala va quest onn a l'uniun Insieme Grischun, Cuira (incl. il servetsch da distgargia per famiglias cun confamigliars impedids), a la scola St. Catharina, Cazas, ed a la federaziun grischuna da las senioras e dals seniors, Cuira.

Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 6'591'000 francs per construir e per sanar ils suandants trajects da vias:
- Via da Cavaione: lavurs da cuvrida, Campascio – Cavaione
- Via dal Güglia: lavurs d'impressari e da cuvrida, Eva Cheda; lavurs d'impressari,
Tgesa Brüscheda
- Via da Stussavgia: lavurs d'impressari, Rüfenenwald
- Via da Sertig: lavurs d'impressari e da cuvrida, Witi – Büel


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun