En il center da la conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas da la cuminanza da lavur da las regiuns alpinas (ARGE ALP) da quest onn stat la deliberaziun da duas resoluziuns. En ina resoluziun sa dosta la ARGE ALP cunter l'admissiun da gigaliners en il territori alpin, l'autra resoluziun concerna il svilup cultural da la regiun alpina. Ultra da quai decidan las scheffas ed ils schefs da las regenzas davart la cuntinuaziun e davart la lantschada da differents projects, dals quals il Grischun ha inoltrà en tut trais projects. La conferenza – sut il presidi dal Tirol dal sid – ha lieu venderdi, ils 18 da zercladur 2010, ad Eppan.

La ARGE ALP vul sa dustar cunter l'admissiun da gigaliners en il territori alpin. A chaschun da la 41. conferenza plenara che stat quest onn sut il presidi dal Tirol dal sid duain las scheffas ed ils schefs da las regenzas deliberar ina resoluziun correspundenta. Dapi plirs onns vegnan duvrads en Svezia ed en Finlanda vehichels utilitars cun ina lunghezza da 25 meters e cun in pais total da 60 tonnas. Sco ch'i vegn menziunà en il sboz da resoluziun, èsi evident – tenor l'avis da la ARGE ALP – che questas experientschas cun gigaliners na pon betg vegnir transferidas sin las valladas stretgas da las Alps. La rait da vias en il territori alpin na po betg vegnir adattada als basegns dals gigaliners, nun ch'i vegnia impundì lavur e custs sproporziunads. Perquai vulan las scheffas ed ils schefs da las regenzas da la ARGE ALP supplitgar l'uniun europeica da desister d'admetter gigaliners. Medemamain vulan ils pajais ed ils chantuns commembers da la ARGE ALP s'engaschar tar lur regenzas naziunalas, per che gigaliners vegnian scumandads en il traffic naziunal. Ultra da quai accentuescha la ARGE ALP sia opiniun che la politica da traffic stoppia partir da la finamira da spustar en moda uschè vasta sco pussaivel il traffic da rauba da la via sin meds da transport ecologics.

La segunda resoluziun che duai vegnir deliberada a chaschun da la conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas tracta il svilup cultural dal territori alpin. Per rinforzar la basa da l'identitad alpina duai il svilup rural vegnir promovì sin tut ils nivels.

Planisà ina dieta davart tecnologias d'infurmaziun e da communicaziun
Tar ils projects novs che duain vegnir approvads a chaschun da la conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas tutga il project per realisar ina dieta davart tecnologias d'infurmaziun e da communicaziun (ICT) ch'il Grischun ha inoltrà. La finamira è quella da rinforzar la cooperaziun transcunfinala en quest champ e da crear ina plattafurma per discussiuns d'expertas e d'experts, resguardond la situaziun speziala en il territori alpin. Per quest intent organisescha la ARGE ALP – ensemen cun la scola auta da tecnica ed economia (SATE) da Cuira – il settember ina dieta d'expertas e d'experts a Cuira.
Sco ulteriur tema central vegnan las scheffas ed ils schefs da las regenzas a discutar davart la politica dal clima. Il Tirol dal sid, che presidiescha la ARGE ALP, ha inoltrà in project che prevesa la realisaziun d'ina conferenza internaziunala davart il tema "midada dal clima". La dieta che vegn ad avair lieu il settember 2010 duai mussar, co ch'il clima sa sviluppa en la regiun alpina e tge strategias ch'èn pussaivlas en las regiuns da la ARGE ALP per proteger il clima e per s'adattar a la midada dal clima.

Dus projects grischuns cuntinueschan
Tar ils projects currents, cun ils quals la ARGE ALP vul cuntinuar ils proxims onns, tutga il project "ARGE ALP sport" che vegn tgirà dal Grischun. Dapi intgins onns vegnan puspè realisadas cun success concurrenzas da sport en furma da gieus d'enviern e da stad en moda decentrala en ils pajais commembers. Er cun il project "Animals da rapina gronds en las Alps" duai vegnir cuntinuà. Quest project ch'è vegnì lantschà dal Grischun sa fatschenta cun l'urs, cun il luf u cun il luf-tscherver – animals da rapina gronds ch'eran ina giada da chasa en las regiuns alpinas. Prendida en mira vegn ina collavuraziun transcunfinala en il senn d'in barat d'experientschas sin plaun professiunal.

Numerus projects novs èn vegnids inoltrads
Per promover il contact tranter las burgaisas ed ils burgais lantscha e sa participescha la ARGE ALP ad ulteriurs projects internaziunals. Per mauns da la conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas ha la giunta directiva inoltrà en tut indesch projects novs. Ultra da la conferenza davart il clima e da la dieta davart ICT vul la ARGE ALP elavurar in atlas da las Alps e lantschar in project per la segirezza sin pista. Dals projects novs fa plinavant part l'inoltraziun "Protecziun civila en cumparegliaziun – pussaivladads e vias d'optimaziun" sco er ina conferenza planisada davart il "corridor verd" per lung da las vias da traffic en differents pajais commembers da la ARGE ALP. Da Salzburg èn vegnids inoltrads ils projects "Diever da las resursas natiralas en il territori alpin per meglierar malsognas allergicas da la via respiratorica" sco er "Alps selvadias", che ha l'intenziun da render pli enconuschentas las cuntradas protegidas dal territori alpin als giuvenils. Dal rest duai in project da l'academia europeica da talents a Lindau vegnir prolungà, il qual permetta als giuvenils in barat transcunfinal. La finala planisescha il Tirol da realisar ina dieta d'expertas e d'experts cun il titel "In avegnir communabel" davart il tema "integraziun" sco er da stabilir in forum per l'economia alpina da las auas en l'Europa.

Il presidi mida dal Tirol dal sid a Salzburg
Cun la conferenza da las scheffas e dals schefs da las regenzas va l'onn presidial da la provinza autonoma Bulsaun-Tirol dal sid a fin. Il presidi da la ARGE ALP vegn surdà ussa per 1 onn a Salzburg. La ARGE ALP, ch'è vegnida fundada l'onn 1972, è stada en tut l'Europa l'emprima uniun cumparegliabla d'unitads statalas ed autonomas ch'è sa furmada sin il plaun sut ils stadis naziunals e federals. Cun ina collavuraziun transcunfinala ha la ARGE ALP la finamira da tractar ils interess cuminaivels da ses commembers, cunzunt en il sectur cultural, social, economic ed ecologic. La ARGE ALP vul er svegliar la conscienza per la responsabladad cuminaivla per il spazi da viver alpin, promover ils contacts tranter las abitantas ed ils abitants dal territori alpin, rinforzar la posiziun dals stadis, da las regiuns, da las provinzas e dals chantuns e tgirar – ensemen cun autras instituziuns – la collavuraziun en l'Europa.


Ulteriuras infurmaziuns:

• Ina survista dals projects da la ARGE ALP po vegnir chargiada giu qua.
• www.argealp.org

 

Infurmaziuns:
- cusseglier guvernativ dr. Martin Schmid, schef dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01


Gremi: chanzlia chantunala dal Grischun
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun