La regenza grischuna ha approvà il project dal center da furmaziun e cussegliaziun agricula Plantahof a Landquart d'installar a partir da l'atun 2012 – sco nova purschida da la scola spezialisada superiura – ina scolaziun dad agrotecnicher/agrotecnicra. Ultra da quai ha ella concludì ina revisiun parziala da l'ordinaziun da la regenza davart la chatscha che cuntegna ina nova regulaziun per l'access al territori da chatscha avant il cumenzament da la chatscha. La finala ha la regenza deliberà sias posiziuns tar differents projects da consultaziun da la confederaziun.
Planisà ina nova scolaziun dad "agrotecnicher/agrotecnicra SSS" al Plantahof
Al center da furmaziun e cussegliaziun agricula (CFCA) Plantahof a Landquart duai vegnir installada – sco nova purschida da la scola spezialisada superiura – ina scolaziun dad agrotecnicher/agrotecnicra. La regenza grischuna ha approvà il project correspundent.
La nova purschida duai cumenzar l'atun 2012. Il CFCA vul concepir la scolaziun tenor ils champs professiunals ch'èn impurtants per il Grischun, numnadamain il manaschament da muntaneras, l'economia da manaschi agricula ed il svilup regiunal. La scolaziun dad "agrotecnicher/agrotecnicra SSS" sa basa sin il plan general "agrotecnica SSS" ch'è vegnì approvà da l'uffizi federal da furmaziun professiunala e da tecnologia. El sa drizza a persunas, per las qualas il studi a la scola auta spezialisada na vegn betg en dumonda, ma las qualas vulessan absolver in'ulteriura scolaziun suenter l'emprendissadi e suenter in onn pratic. La scolaziun a temp cumplain dura 2 onns. En Svizra vegn ella gia purschida en ils chantuns Friburg, Berna e Turitg.
Tras questa nova scolaziun po il Plantahof sa posiziunar fitg bain sco center da cumpetenza agricul en la Svizra orientala. Al Plantahof fan mintga onn circa 75 emprendistas ed emprendists dal chantun Grischun il diplom da pura u da pur.
Concludì ina revisiun parziala da l'ordinaziun da la regenza davart la chatscha
La regenza grischuna ha approvà ina revisiun parziala da l'ordinaziun da la regenza davart la chatscha e mess en vigur quella per il 1. d'avust 2011. Ella cuntegna ina nova regulaziun per l'access al territori da chatscha avant il cumenzament da la chatscha.
Fin ussa dastgavan las chatschadras ed ils chatschaders duvrar vehichels a motor inclusiv l'arma da chatscha per charrar en il territori da chatscha resp. cumenzar ad ir cun l'arma da chatscha en lur alloschis a partir da las 18.00 dal di avant il cumenzament da la chatscha, dal di avant che reprender la chatscha suenter ina interrupziun, dal di da la rogaziun federala e dal di da la festa d'engraziament per la racolta. Tras la revisiun parziala vegni permess da nov a las chatschadras ed als chatschaders da sa metter sin viadi gia a partir da las 16.00 per ils alloschis da chatscha. Uschia pon ellas ed els cuntanscher cunzunt alloschis da chatscha fitg lontans e mal accessibels anc avant ch'i fa notg.
La finanziaziun e la renovaziun da l'infrastructura da viafier vegnan da princip beneventadas
En sia resposta da consultaziun beneventa la regenza grischuna da princip la finanziaziun e la renovaziun da l'infrastructura da viafier che vegn proponida da la confederaziun. Ella pretenda dentant che la confederaziun sa participeschia pli fitg vi dals custs supplementars.
Il project cuntegna l'emprim pass da renovaziun fin l'onn 2025 en il rom dal program da svilup strategic da l'infrastructura da viafier (STEP) en la dimensiun da 3.5 milliardas francs. Sin ils trajects Turitg-Cuira, Turitg-Bellinzona-Locarno/Lugano e Berna-Lucerna duai vegnir introducì il tact da mes'ura. Per las viafiers privatas èn previsas mesiras en la dimensiun da 300 milliuns francs, da quai 150 milliuns francs per la Viafier retica. La finanziaziun duai vegnir garantida tras in fond per l'infrastructura da viafier (FIV) che remplazza il fond limità per la finanziaziun da projects d'infrastructura dal traffic public (FTP). Il project è in cuntraproject direct tar l'iniziativa dal pievel "Per il traffic public" che vuless schliar unilateralmain ils problems tar la finanziaziun dal traffic public cun spustar ils meds finanzials da las vias.
La regenza beneventa la creaziun d'in fond illimità per l'infrastructura da viafier. Il volumen d'investiziun na duess dentant betg mo importar 3.5 milliardas francs, mabain 5 fin 6 milliardas francs, e duess vegnir realisà pli svelt. Igl è chaussa da la confederaziun da procurar che la rait vegnia mantegnida e renovada. La regenza refusa da crear in nov entretschament da las finanzas. Medemamain refusa ella d'introducir ina contribuziun chantunala a favur dal fond per l'infrastructura da viafier. Per cuntanscher che las Viafiers federalas e las viafiers privatas vegnian tractadas da medema maniera e per simplifitgar vinavant ils currents da finanziaziun, supplitgescha la regenza il cussegl federal da preschentar ina varianta, nua che las raits da las viafiers privatas vegnan finanziadas cumplettamain tras la confederaziun.
La midada da la lescha davart la taxa da las vias naziunalas vegn beneventada
La regenza grischuna va d'accord cun la proposta da la confederaziun da midar la lescha davart la taxa da las vias naziunalas e dad auzar il pretsch per la vignetta per autostradas. Sco ch'ella scriva en sia resposta da consultaziun, è la proposta ina clera meglieraziun cumpareglià cun projects anteriurs per la finanziaziun da l'engrondiment da la rait da vias naziunalas.
La confederaziun vul integrar colliaziuns stradalas d'ina lunghezza da 400 kilometers en la rait da vias naziunalas. Qua tras resultan per la confederaziun custs supplementars da circa 305 milliuns francs per onn. Per cuvrir quests custs duai il pretsch da la vignetta per autostradas vegnir auzà sin 100 francs per onn ed i duai vegnir introducida ina vignetta da curta durada che vala 2 mais e che custa 40 francs. Il pretsch da la vignetta per autostradas duai vegnir auzà pir, cur che la retenziun dals meds finanzials liads per la finanziaziun speziala dal traffic sin via croda sut l'import dad 1 milliarda francs.
Sche la soluziun cun l'augment dal pretsch per la vignetta per autostradas na duess betg vegnir applitgada, sustegna la regenza cleramain in augment dal supplement da la taglia sin il petroli. Ina cumpensaziun da las contribuziuns da la confederaziun als chantuns na vegn betg en dumonda per il Grischun.
Il cuntraproject tar l'iniziativa dal pievel "Gea a la medischina da famiglia" vegn refusà
La regenza grischuna refusa il cuntraproject tar l'iniziativa dal pievel "Gea a la medischina da famiglia" che la confederaziun ha tramess en consultaziun. Tras quel duain las finamiras giustifitgadas da l'iniziativa vegnir integradas en la constituziun. Partind dal basegn da prestaziuns medicinalas da la populaziun vul il cuntraproject garantir in provediment medicinal da basa d'auta qualitad ch'è accessibel a tuts.
Tenor l'avis da la regenza vegn – tras il cuntraproject – la repartiziun da las cumpetenzas tranter la confederaziun ed ils chantuns reglada cumplettamain da nov tant en il sectur ambulant sco er staziunar dal provediment medicinal da basa, e las cumpetenzas da la confederaziun vegnan extendidas. Ultra da quai na vegnan definidas ni la noziun dal provediment da basa ni las premissas per intervenziuns da la confederaziun.
Tenor la regenza èn las finamiras che vegnan persequitadas tras l'iniziativa dal pievel e che vulan rinforzar la medischina da famiglia, da princip giustifitgadas. Ina fixaziun da la favurisaziun da las medias e dals medis da famiglia en la constituziun sto dentant vegnir refusada. Perquai supplitgescha la regenza la confederaziun d'instradar a curta vista mesiras per realisar questas finamiras. Mesiras efficazias da la confederaziun per promover la medischina da famiglia vesa la regenza en spezial en il sectur da la politica da tariffas e da la scolaziun da las medias e dals medis.
Da vischnancas e da regiuns
- Surselva: La regenza ha approvà l'adattaziun dal plan directiv chantunal e regiunal dals 28 da zercladur 2011 en connex cun l'engrondiment planisà dal territori da skis Andermatt-Sedrun. Uschia vegnan stgaffidas las premissas per las proximas proceduras tenor la legislaziun da telefericas.
- Farera: La revisiun totala da la planisaziun locala, concludida da la vischnanca da Farera ils 17 da favrer 2011, vegn approvada.
- Claustra-Serneus: La planisaziun d'utilisaziun che resulta tras il project "Hotel Pardenn", concludida da la vischnanca da Claustra-Serneus ils 13 da favrer 2011, vegn approvada.
- Lumbrein: La revisiun totala da la planisaziun locala da la vischnanca da Lumbrein dals 23 da favrer 2011 vegn approvada.
- Maiavilla: La revisiun totala da la planisaziun locala, concludida da la citad da Maiavilla ils 9 da november 2010, vegn approvada.
- Schlans: La revisiun parziala da la planisaziun locala "Territori da l'aual dal vitg", concludida da la vischnanca da Schlans ils 29 da mars 2011, vegn approvada.
- Trun: La revisiun parziala da la planisaziun locala da la vischnanca da Trun dals 28 da november 2010 vegn approvada.
- Val Müstair: La planisaziun d'utilisaziun "Campadi Muglin", concludida da la vischnanca da Val Müstair ils 3 da december 2010, vegn approvada.
- Churwalden: La revisiun parziala da la constituziun communala da la vischnanca da Churwalden, concludida a la radunanza communala dals 25 da mars 2011 ed a la votaziun a l'urna dals 29 da matg 2011, vegn approvada.
- Stussavgia: Il project "Avertura dal guaud Gün – Neukirch" da la vischnanca da Stussavgia vegn approvà. Als custs vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 2'494'030 francs.
- Luzein: Il project "Rempar da lavinas Chrütz" da la vischnanca da Luzein vegn approvà e sustegnì cun contribuziuns da 1'925'000 francs.
- Lantsch: A la vischnanca da Lantsch vegn garantida ina contribuziun chantunala da construcziun da pauschalmain 400'000 francs per midar e per sanar la chasa da scola.
- Buseno: A la vischnanca da Buseno vegn concedida ina contribuziun da 252'000 francs per renovar il provediment d'aua.
- Sour: A la vischnanca da Sour concedan la confederaziun ed il chantun ina contribuziun da 720'000 francs per encablar la lingia da media tensiun al liber da Sour a Son Roc sco er tut las lingias da bassa tensiun al liber sin l'Alp Flix.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Manaschament da privels da la natira 2011: Il program da lavur "Manaschament da privels da la natira 2011" cun expensas totalas dad 1'625'000 francs vegn approvà. Quest program da lavur cuntegna puncts centrals en il sectur dal sistem d'infurmaziun en cas da privels sco er la cuntinuaziun e la nova redacziun da chartas da privel en diversas vischnancas.
- Fundaziun Capricorn: Cun resalva d'ina finanziaziun totala reglada vegni concedì a la fundaziun Capricorn in emprest dad 800'000 francs en il rom da la nova politica regiunala da la confederaziun (NPR) sco er ina contribuziun chantunala da 185'738 francs per midar il center da capricorns.
- Tgira da monuments: Als custs per restaurar/segirar la ruina dal chastè da Castels a Luzein vegn pajada ina contribuziun da maximalmain 468'000 francs.
Projects da vias
La regenza ha approvà totalmain 1'510'000 francs per construir e per sanar ils suandants trajects da vias:
- via d'Engiadina: lavurs d'impressari e da cuvrida, cordun dal mir, Plan d'En – Chavrigls
- via da Furna: lavurs d'impressari, Gaissrügg – Nusstola
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun