Dapi l'onn da scola 2007/08 vegnan las emprimas scolaras ed ils emprims scolars dal territori rumantsch alfabetisads en la lingua da standard rumantsch grischun. L'institut da plurilinguitad da l'universitad da Friburg e da la scola auta da pedagogia da Friburg ha survegnì l'incumbensa d'evaluar las cumpetenzas linguisticas da las scolaras e dals scolars.

Ultra da las vischnancas da piunier da l'onn da scola 2007/08 (Val Müstair, Surmeir sco er Trin, Laax e Falera) èn er vegnids fatgs tests en classas da cumparegliaziun, nua ch'i vegn alfabetisà en ils idioms (lieus da scola Scuol, Zernez, Samedan, Silvaplauna, Trun, Mustér e Vella).

Il studi s'exprima davart ils suandants aspects parzials:

• cumparegliaziun da las classas da piunier cun las classas d'idiom l'onn 2009 (al cumenzament da la 3. classa) en las abilitads leger e scriver; 
• cumparegliaziun da las classas da piunier cun las classas d'idiom l'onn 2010 (al cumenzament da la 4. classa) en l'abilitad discurrer; 
• cumparegliaziun da las classas da piunier cun las classas d'idiom l'onn 2011 (a la fin da la 4. classa) en las abilitads leger e scriver; 
• svilup entaifer las classas da piunier tranter l'onn 2009 e l'onn 2011 en las abilitads leger e scriver; 
• cumparegliaziun da las 4. classas en las vischnancas da piunier avant l'introducziun dal rumantsch grischun (l'onn 2009) cun la situaziun suenter l'introducziun dal rumantsch grischun (l'onn 2011) en las abilitads leger e scriver.

Per la fin da la 4. classa mussa il studi ch'ils resultats en las abilitads leger e scriver èn bunamain identics en las vischnancas d'idiom ed en las vischnancas da rumantsch grischun. Entaifer las 4. classas da las vischnancas da piunier ha la midada da l'idiom al rumantsch grischun gì in effect positiv en las abilitads numnadas. En l’abilitad discurrer sa chattan ils resultats da las classas da piunier en media in pau sut las classas d'idiom. Il spectrum en tuttas duas gruppas è dentant grond, uschia ch'ins po presumar qua ina ferma influenza d'ulteriurs facturs (tranter auter la lingua da famiglia, la situaziun sociolinguistica, l'ambient da scola). Ils auturs dal studi vegnan a la suandanta conclusiun: "Naginas da nossas analisas fatgas en il rom da l'incumbensa d'evaluaziun na mussan cler e net ch'in tip da scola fiss en general meglier che l'auter."


Infurmaziuns:
- cusseglier guvernativ Martin Jäger, schef dal departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. 081 257 27 01
- prof. dr. Raphael Berthele, institut da plurilinguitad da l'universitad da Friburg, tel. 026 300 71 40


Gremi: uffizi per la scola populara ed il sport
Funtauna: rg uffizi per la scola populara ed il sport