L'ovra electrica da la Val Russein po vegnir engrondida: La regenza ha approvà la nova concessiun dal dretg da las auas e la nova regulaziun da la renunzia da las vischnancas concedentas al return dals implants. Plinavant ha la regenza relaschà ina disposiziun che regla il diever da vehichels a motor tras persunas che retiran agid social.

Approvà la concessiun per l'engrondiment da l'ovra electrica Russein
La regenza grischuna ha approvà la concessiun dal dretg da las auas per il project d'engrondiment da l'ovra electrica Russein sco er la cunvegna appartegnenta davart la renunzia da las vischnancas concedentas al return dals implants.

Il consorzi da studi Russein, che sa cumpona da l'Axpo Hydro Surselva SA sco er da las vischnancas da staziunament Mustér e Sumvitg, ha survegnì ils 13 da favrer 2011 da las duas radunanzas communalas il dretg d'utilisar da nov la forza idraulica da la Val Russein tras l'engrondiment dals implants existents. Il project prevesa d'augmentar la capacitad da prestaziun da la centrala da l'ovra electrica Russein a 24 megawatts. I vegn quintà cun ina producziun annuala media da 64 uras da gigawatt. Cun l'engrondiment èsi previs d'auzar il mir d'accumulaziun a Barcuns per 5 meters, da metter in nov conduct da pressiun sutterran sco er d'installar duas novas gruppas da maschinas en l'edifizi da la centrala. Plinavant vegn l'aua restituida là, nua che l'aual da Russein sbucca en il Rain anteriur. I vegn fatg quint cun custs d'investiziun da 70 milliuns francs.

La concessiun per utilisar la forza idraulica, ch'è vegnida approvada da la regenza, vegn dada per 80 onns. La concessiun existenta fiss anc stada valaivla fin mez da l'onn 2027. Ord vista da la regenza ha la renovaziun anticipada da la concessiun l'avantatg ch'ella po avair lieu durant in mument ch'è avantagius ord vista da la politica d'energia, da l'economia da manaschi, da l'economia publica e da la politica da lavur. Suenter che la concessiun è vegnida dada, sto il consorzi da studi elavurar in project e laschar approvar quel.

Ensemen cun la surdada da la concessiun dal dretg da las auas è er la renunzia da las vischnancas concedentas al return dals implants vegnida reglada da nov en ina cunvegna. L'indemnisaziun dal maun public per la renunzia al return dals implants importa 19 milliuns francs. 54,3 pertschient da quest import vegnan repartids sin las vischnancas concessiunaras, 45,7 pertschient sin il chantun. Uschia importa la quota da las duas vischnancas per l'indemnisaziun da la renunzia al return dals implants totalmain 10,317 milliuns francs, la quota dal chantun 8,683 milliuns francs. L'indemnisaziun vegn pajada en furma d'ina participaziun d'aczias vi d'ina societad d'ovras electricas ch'è anc da fundar; las vischnancas da Mustér e da Sumvitg èn participadas cun mintgamai 15 pertschient vi dal chapital d'aczias da questa societad, il chantun cun 10 pertschient.

Nagins daners da l'agid social per l'agen auto
La regenza ha adattà las disposiziuns executivas tar la lescha chantunala da sustegn. Da nov è vegnida integrada ina disposiziun davart il possess e davart l'utilisaziun da vehichels a motor. Tenor quella dastgan persunas che retiran agid social esser proprietarias d'in vehichel a motor ubain far diever regularmain resp. posseder in vehichel a motor che appartegna a terzas persunas mo, sch'ellas èn dependentas da quest vehichel per motivs da sanadad u per motivs professiunals. Cas cuntrari vegn la prestaziun d'agid social da la persuna pertutgada reducida per ils custs ch'èn colliads cun il vehichel a motor. La nova disposiziun duai garantir ch'ils daners publics na vegnian betg duvrads per auters intents, vul dir per mantegnair in vehichel.

Fixà da nov las contribuziuns da cultivaziun
La regenza ha fixà da nov las contribuziuns chantunalas per ils custs da prestaziuns ecologicas da l'agricultura. Quai pervia d'ina midada dal sistem da pajar las contribuziuns. Fin la fin da l'onn 2011 ha il chantun pajà er per entirs manaschis contribuziuns a favur dal mantegniment e da l'entretschament da surfatschas da cumpensaziun ecologicas d'ina qualitad biologica speziala. Novas prescripziuns federalas permettan percunter mo pli contribuziuns per unitad da surfatscha. La midada ha dentant mo consequenzas minimalas per la summa da las contribuziuns.

La promoziun dal sport da la confederaziun vegn da princip beneventada
La regenza grischuna beneventa da princip ils novs relaschs executivs tar la revisiun totala da la lescha federala davart la promoziun dal sport e dal moviment (lescha da promoziun dal sport). Sco quai ch'ella scriva en sia resposta da consultaziun a la confederaziun, sustegna ella en spezial il fatg ch'il sistem da contribuziuns da la promoziun dal sport è vegnì simplifitgà. Ella renda dentant er attent che la nova pussaivladad che permetta ad uffants da 5 fin 10 onns da sa participar al program da G+S, chaschuna custs considerabels per ils chantuns. Plinavant propona la regenza per exempel che l'instrucziun da sport da la furmaziun fundamentala en scola cumpiglia almain 110 lecziuns per onn da scola (e betg sco previs 80 lecziuns).

Premi da renconuschientscha per las Emnas da guaud a Sur En
Las Emnas da guaud a Sur En en Engiadina bassa han survegnì dacurt in premi da renconuschientscha da la cuminanza da lavur da las uniuns forestalas da las regiuns alpinas. La distincziun è vegnida surdada il venderdi passà a Schaan en il Principadi da Liechtenstein en il rom da la consegna dal premi internaziunal per il guaud da protecziun alpin 2011. La regenza s'allegra dal premi da renconuschientscha e considerescha quel sco undraziun da la prestaziun dals organisaturs da render pli enconuschent a la populaziun il guaud sco part existenziala dal spazi cultural e vital.


Da vischnancas e da regiuns 

• Bregaglia: La revisiun parziala da la planisaziun locala da la vischnanca da Bregaglia dals 23 d'october 2011 vegn approvada. La revisiun cumpiglia in'adattaziun da la planisaziun d'utilisaziun per in project en il sectur dal hotel Maloja Kulm. 
• Tavau: La revisiun parziala da la planisaziun locala da la vischnanca da Tavau dals 28 d'avust 2011, che cumpiglia in plan da zonas 1:2'000 "Monstein", vegn approvada. 
• Luzein: La revisiun parziala da la planisaziun locala, concludida da la vischnanca da Luzein ils 25 d'avust 2011, vegn approvada. Ella cumpiglia in plan da zonas cun in element da furmaziun 1:1'000 "Pany, bogn avert". 
• Grono: Il reglament per las zonas da protecziun ed il plan da las zonas da protecziun a la scala 1:5'000 per la funtauna Fontanin en la Val Grono dals 16 da november 2011 vegnan approvads. 
• Susch/Lavin/Guarda/Ardez/Ftan/Tarasp: Ils statuts da la corporaziun da vischnancas "Products Macun" vegnan approvads.

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun