La regenza preschenta al cussegl grond la missiva tar ina revisiun parziala da la constituziun chantunala. Il project cuntegna la rectificaziun e la determinaziun da l'uschenumnà plaun d'amez tranter il chantun e las vischnancas. La regenza propona da stgaffir 11 regiuns che duain exister a partir da l'onn 2015. Ils circuls vegnan schliads.
En sia sessiun da favrer 2011 è il cussegl grond sa fatschentà intensivamain cun la refurma da vischnancas e dal territori. En quest connex è il parlament s'exprimì per ina simplificaziun fundamentala da las structuras statalas che duai vegnir realisada d'ina vart cun agid d'ina refurma da las vischnancas e da l'autra vart cun ina refurma dal territori. Areguard la refurma dal territori (plaun d'amez) ha il cussegl grond exprimì las suandantas intenziuns strategicas:
- Or dals districts actuals ed or da las corporaziuns regiunalas actualas duain vegnir furmadas e determinadas uffizialmain 8 fin 11 regiuns.
- A las regiuns duai vegnir surdada la giurisdicziun civila e penala dals districts actuals.
- Las regiuns pon gidar las vischnancas ad ademplir incumbensas surcommunalas. Ellas na duain survegnir naginas atgnas cumpetenzas fiscalas e legislativas.
- Dals gremis da decisiun da las regiuns duain pudair far part mo commembras e commembers da las suprastanzas communalas.
- Incumbensas administrativas chantunalas pon vegnir surdadas a las regiuns.
- Las regiuns duain vegnir concludidas avant il 1. da schaner 2013.
- Als circuls na duain betg pli vegnir delegadas incumbensas administrativas chantunalas. Fin che las structuras sin plaun regiunal èn realisadas, duain ils circuls dentant pudair vegnir engaschads er vinavant per ademplir incumbensas intercommunalas.
Las regiuns sco plaun d'amez
Sco plaun d'amez tranter il chantun e las vischnancas duain vegnir furmadas regiuns. Las regiuns survegnan las incumbensas da las vischnancas u dal chantun. I sa tracta qua d'incumbensas giudizialas ed administrativas. Las incumbensas administrativas da las regiuns cumpiglian l'execuziun da la planisaziun dal territori e directiva regiunala. Las incumbensas quasi giudizialas pertutgant il stadi civil sco er il dretg da scussiun e da concurs ch'èn oz incumbensas dals circuls duain vegnir surdadas a las regiuns. Las regiuns èn medemamain purtadras da las assistenzas professiunalas. Il perimeter da las regiuns è il circul da dretgira per las dretgiras regiunalas sco dretgiras da l'emprima instanza en la giurisdicziun civila e penala.
11 regiuns
En il rom da las prescripziuns dal cussegl grond e considerond ils aspects d'in adempliment optimal da las incumbensas sco er las ponderaziuns politicas propona la regenza da stgaffir 11 regiuns. Questas regiuns s'orienteschan essenzialmain vi da la divisiun dals districts actuals. I duai vegnir desistì da reunir il district dal Bernina che ha ils pli paucs abitants cun il district da Malögia. Uschia propona la regenza las suandantas regiuns: Alvra, Bernina, En, Plaun, Landquart, Malögia, Moesa, Grischun dal nord, Partenz/Tavau, Surselva e Viamala.
Las regiuns duain obtegnair la structura da corporaziuns dal dretg chantunal. La concepziun organisatorica concreta – cunzunt areguard ils organs e las prescripziuns dal cussegl grond che mo commembras e commembers da las suprastanzas communalas duain pudair far part dals gremis da decisiun da las regiuns – vegn ins a stuair discutar en il rom da la legislaziun executiva.
Avegnir dals circuls
La procedura da consultaziun ha mussà che la rectificaziun structurala dal plaun d'amez duai er dar scleriments davart l'avegnir dals circuls. Ils circuls sco corporaziuns dal dretg public cun agens organs duain vegnir schliads il mument da l'entrada en vigur da la divisiun dal chantun en regiuns (probablamain per il 1. da schaner 2015). Exceptads èn quels circuls che adempleschan incumbensas che las vischnancas als han surdà. Quests circuls duain pudair exister vinavant per 2 onns. Ils circuls duain restar las unitads electoralas per il cussegl grond.
La discussiun dal project en il cussegl grond è previsa per la sessiun da zercladur 2012. La revisiun parziala da la constituziun chantunala vegn suttamessa a la votaziun dal pievel grischun suenter ch'ella è vegnida deliberada dal cussegl grond.
Infurmaziuns:
- presidenta da la regenza Barbara Janom Steiner, scheffa dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01
- Thomas Kollegger, manader da l'uffizi da vischnancas, tel. 081 257 23 81
Gremi: regenza
Funtauna: rg departament da finanzas e vischnancas