La regenza grischuna inoltrescha per incumbensa dal parlament ina iniziativa dal chantun per la protecziun da las auas. Plinavant ha la regenza approvà mintgamai in project collectiv per la selvicultura e per la reparaziun d'ovras da protecziun.
La lescha federala davart la protecziun da las auas duai vegnir adattada
Il chantun Grischun inoltrescha a la confederaziun ina iniziativa dal chantun concernent l'adattaziun da la lescha davart la protecziun da las auas. Qua tras realisescha la regenza ina incumbensa dal cussegl grond ch'è vegnida acceptada en la sessiun d'avrigl 2013. L'iniziativa dal chantun en furma d'ina proposta generala pretenda ch'ils interess da las proprietarias e dals proprietaris da bains immobigliars sco er da l'agricultura vegnian resguardads meglier en la lescha davart la protecziun da las auas. Ils chantuns duain survegnir la cumpetenza e la libertad da resguardar pli fitg ils interess concernent la protecziun da las surfatschas utilisadas da l'agricultura e da stabiliments che dependan dal lieu. Plinavant sto vegnir garantida en la vischinanza da l'aua ina cumpensaziun effectiva da surfatschas cun culturas alternantas che van a perder.
Betg mo il Grischun, er auters chantuns han inoltrà a la confederaziun iniziativas dals chantuns per la protecziun da las auas.
Mesiras forestalas per circa 24 milliuns francs
En collavuraziun cun circa 200 proprietarias e proprietaris da guauds publics e privats ha l'uffizi chantunal da guaud e privels da la natira elavurà il project collectiv "Selvicultura 2013". Il project cuntegna il mantegniment dals guauds da protecziun, la promoziun da la biodiversitad, la tgira dal guaud giuven er ordaifer il guaud da protecziun e plinavant il sustegn da tagls da laina cun la crana a cabel a lunga distanza. Il project collectiv cumpiglia tut en tut 2769 hectaras guaud cun ina producziun da laina da circa 285 000 meters cubic. La regenza ha approvà il project che custa totalmain 24,1 milliuns francs. Finanzià vegn il project tras meds da la confederaziun e dal chantun sco er da las proprietarias e dals proprietaris dals guauds respectivs. Las contribuziuns da la confederaziun e dal chantun importan ensemen circa 14 milliuns francs per la tgira dal guaud da protecziun, 2,1 milliuns francs per la promoziun da la biodiversitad e totalmain 1,75 milliuns francs per la tgira dal guaud giuven ordaifer il guaud da protecziun sco er per la promoziun da tagls da laina cun la crana a cabel a lunga distanza.
Approvà in project collectiv per ovras da protecziun
La regenza ha approvà in project collectiv "Reparaziun d'ovras da protecziun 2013" da differentas vischnancas, da la Viafier retica e da l'uffizi da construcziun bassa dal Grischun. Il project ha la finamira da conservar ovras da protecziun existentas cunter privels da la natira mantegnend il standard oriund sco er da meglierar l'effect da quests stabiliments. Pertutgads dal project collectiv èn 41 objects. Ils custs totals importan 6,4 milliuns francs.
Mess en vigur la revisiun parziala da la lescha davart l'organisaziun giudiziala
La revisiun parziala da la lescha davart l'organisaziun giudiziala vegn messa en vigur retroactivamain per il 1. da schaner 2013. Il cussegl grond aveva approvà ils 4 da december 2012 la midada da l'art. 36 al. 2 e 3 da la lescha davart l'organisaziun giudiziala.
Da vischnancas e da regiuns
- Trin: Il project "Engrondiment Oberwaldweg" da la vischnanca da Trin vegn approvà. Als custs vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 4 788 600 francs. Il project prevesa d'engrondir la via da guaud existenta d'ina lunghezza da 5490 meters ad ina via ch'è charrabla per camiuns. En lieus adattads vegnan construids plirs deposits da laina resp. pliras plazzas per installar la crana a cabel. L'engrondiment permetta da racoltar en l'avegnir la laina en moda effizienta. Plinavant vegn garantì l'access als territoris che vegnan duvrads da l'agricultura, a plirs culms sco er als rempars da lavinas en il territori "Alp Mora".
- Bravuogn: Il project "Renovaziun da las vias da guaud Cuolm da Latsch" da la vischnanca da Bravuogn vegn approvà. Als custs vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 1 694 000 francs. Per tgirar e per cultivar ils guauds sur las fracziuns da Latsch e da Stugl dovri in meglier access. La vias d'access al guaud han ina lunghezza totala da 5582 meters. Da quai èn 1045 meters vias novas e 4537 meters renovaziuns da vias existentas.
- Bravuogn: A la vischnanca da Bravuogn vegn garantida ina contribuziun da 180 000 francs per renovar e per engrondir il provediment d'aua.
- Medel/Lucmagn: A la corporaziun d'aua "Provediment d'aua Medel/Lucmagn" vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 65 340 francs als custs per renovar e per engrondir il provediment d'aua Mutschnengia, 5. etappa dal project general.
- Sta. Maria i.C.: A la vischnanca da Sta. Maria i.C. vegn garantida ina contribuziun da 126 000 francs per renovar il provediment d'aua (conduct da funtauna).
- Lantsch: Il project da rempars en la Val Tgietschen, Lantsch, vegn approvà. Concedida vegn ina contribuziun da maximalmain 68 200 francs. Il project cumpiglia la reparaziun da donns vi dals rempars dal torrent.
- Alvaschagn: Il plan da zonas e plan general da furmaziun 1:2000 "Solas", che la vischnanca d'Alvaschagn aveva concludì ils 17 da december 2010 en il rom d'ina revisiun totala da la planisaziun locala, vegn ussa approvà er areguard la zona d'explotaziun da material per pudair explotar gera a Frasteals. Il plan general da furmaziun 1:1000 "Chava da crappa Frasteals" vegn medemamain approvà. La permissiun da runcar vegn concedida e communitgada a medem temp sco il conclus d'approvaziun.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Ems-Chemie SA: A l'Ems-Chemie SA a Domat vegn garantida ina contribuziun chantunala da maximalmain 198 630 francs per renovar ses binaris da colliaziun privats. La contribuziun è colliada cun la cundiziun ch'il project vegnia realisà entaifer ils proxims 3 onns.
- Graubünden eTourism ScRL: A la Graubünden eTourism ScRL vegn garantida ina contribuziun chantunala da 456 000 francs, dentant maximalmain 50 pertschient dals custs effectivs, per il project "eTourismus Servicezentrum Graubünden". En il rom dal project vegnan reunids ils sistems da reservaziun electronics per giasts da las destinaziuns da vacanzas grischunas participadas. I sa tracta d'in project parzial da la plattafurma turistica electronica dal Grischun.
Projects da vias
La regenza ha approvà 2 850 000 francs per lavurs da construcziun sin il suandant traject:
- via da Stugl: lavurs d'impressari e da cuvrida, Buorcha – Latsch
Plinavant ha la regenza approvà il project d'exposiziun per la correcziun da la via da la Lumnezia, traject Vella, entaifer il vitg. Il project cuntegna la reparaziun dal traject Vella, entaifer il vitg, en spezial la renovaziun ed il rinforzament da la surstructura da la via sco er ina meglieraziun da l'allontanament da l'aua.
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun