La regenza grischuna ha prendì enconuschientscha d'in rapport intermediar davart la planisaziun da mesiras tar centralas d'ovras electricas, nua ch'i pon resultar grondas midadas da la deflussiun da l'aua. Medemamain è vegnì deliberà in rapport intermediar davart obstachels ch'èn vegnids creads d'ovras electricas e che impedeschan la migraziun dals peschs.
Protecziun da las auas: 23 centralas d'ovras electricas èn examinadas per gronda part
En connex cun las midadas da la lescha federala davart la protecziun da las auas sto il chantun Grischun controllar, sche las auas vegnan disturbadas considerablamain da las grondas midadas da la deflussiun che resultan tar centralas d'ovras electricas. Vers mez 2013 ha l'uffizi per la natira e l'ambient inoltrà in rapport intermediar en chaussa a l'uffizi federal d'ambient (UFAM). En il chantun Grischun datti 30 centralas d'ovras electricas, nua ch'i pon resultar grondas midadas da la deflussiun da l'aua. 23 centralas d'ovras electricas en la Tumleastga, vi dal Rain anteriur e vi da la Moesa èn gia vegnidas examinadas per gronda part e tar 3 da questas centralas (Laderal, Pintrun e Russein) èsi sa mussà ch'i na vegnan chaschunads nagins disturbis tras grondas midadas da la deflussiun da l'aua u ch'ils disturbis èn gia vegnids eliminads (Russein). Ulteriuras 7 centralas vi dals flums Landquart, Landwasser, Plessur, Poschiavino e Maira ston anc vegnir controlladas fin la fin da l'onn 2014. Las controllas cumpiglian scleriments voluminus da l'ecologia d'aua e la planisaziun da mesiras da sanaziun en cas da centralas che chaschunan disturbis considerabels. Sin basa da la planisaziun ch'ils chantuns ston inoltrar fin la fin da l'onn 2014 al UFAM ston ils possessurs da las ovras electricas alura examinar mesiras adattadas ed elavurar in project da sanaziun. Avant che realisar las mesiras pon ils possessurs da las ovras electricas inoltrar a l'autoritad cumpetenta ina dumonda da restituir ils custs.
Ultra da quai ha la regenza prendì enconuschientscha d'in rapport intermediar davart obstachels ch'èn vegnids creads d'ovras electricas e che impedeschan la migraziun dals peschs. Il rapport intermediar davart obstachels che impedeschan la migraziun dals peschs ha l'uffizi da chatscha e pestga inoltrà al UFAM a temp avant ils 31 da december 2013. Quel cuntegna tut ils stabiliments che tutgan tar in'ovra electrica e che sa chattan en auas cun peschs. I sto vegnir giuditgà, sche mesiras da sanaziun ston vegnir realisadas tar quests stabiliments. En spezial ston vegnir designads quels stabiliments, tar ils quals mesiras da sanaziun na vegnan betg en dumonda. Tar ils ins custan las sanaziuns memia bler, tar ils auters è il spazi da viver gudagnà memia pitschen. Tut en tut datti 140 obstachels ch'èn vegnids creads d'ovras electricas. Da quels ston probablamain 85 vegnir sanads. Fin l'onn 2014 sto vegnir inoltrada la planisaziun definitiva da las mesiras. Quella cuntegna indicaziuns davart ils stabiliments che ston vegnir sanads definitivamain sco er infurmaziuns davart il gener da las mesiras.
La regenza grischuna s'engascha per il mantegniment da la valur da la forza idraulica svizra
Il chantun Grischun inoltrescha tar la confederaziun ina iniziativa dal chantun concernent il mantegniment da la valur da la forza idraulica svizra. Qua tras realisescha la regenza ina incumbensa dal cussegl grond ch'è vegnida acceptada en la sessiun d'avrigl 2013. L'iniziativa dal chantun en furma d'ina proposta generala pretenda che la confederaziun adattia la lescha d'energia. A l'augment intenziunà actualmain dals meds da promoziun, en spezial per indrizs fotovoltaics subvenziunabels, stoi vegnir renunzià ed il model existent per promover energias regenerablas sto vegnir remplazzà tras in model ch'è orientà al martgà. Sch'il model da promoziun duai vegnir mantegnì e/u sch'ils meds da promoziun duain vegnir augmentads, duai l'exclusiun da la forza idraulica sur 10 megawatts vegnir abolida.
La regenza grischuna na vul betg in'assicuranza naziunala da donns da terratrembel obligatorica
Per donns da terratrembel na datti en Svizra nagina protecziun cumplessiva tras in'assicuranza. Quai duai sa midar. Il departament federal da finanzas ha elavurà propostas per in'assicuranza da donns da terratrembel obligatorica e suttamess quellas als chantuns per prender posiziun. La regenza grischuna però resguarda il pool svizzer per cuvrir donns da terratrembel actual sco suffizient sco assicuranza da donns da terratrembel per il chantun Grischun. I n'è betg prioritar ni necessari da stgaffir in'assicuranza naziunala da donns da terratrembel obligatorica.
Da vischnancas e da regiuns
- Zernez: A la vischnanca da Zernez vegn garantida ina contribuziun da construcziun chantunala pauschala da 189 500 francs per engrondir il stabiliment da la scola primara.
- Scuol: A la vischnanca da Scuol vegn garantida ina contribuziun da construcziun chantunala pauschala da 630 000 francs per engrondir il stabiliment da la scola primara.
- Sagogn: A la vischnanca da Sagogn vegn garantida ina contribuziun da construcziun chantunala pauschala da 433 500 francs per engrondir e per adattar il stabiliment da la scola primara.
- Lostallo: A la vischnanca da Lostallo vegn garantida ina contribuziun da construcziun chantunala pauschala da 1 253 000 francs per engrondir il stabiliment da la scola primara cun halla da gimnastica.
- Landquart: A la vischnanca da Landquart vegn garantida ina contribuziun da construcziun chantunala pauschala dad 1 495 900 francs per engrondir il stabiliment da la scola primara ad Igis.
- Laax: A la vischnanca da Laax vegn garantida ina contribuziun da construcziun chantunala pauschala da 112 200 francs per engrondir il stabiliment da la scola Grava.
- Tinizong-Rona: Il plan da zonas 1:2000 Livizung, che vegnì concludì ils 8 d'avrigl 2013 da la vischnanca da Tinizong-Rona, vegn approvà.
- Duin: La lescha da construcziun, concludida da la vischnanca da Duin ils 28 da november 2011, vegn approvada. Ultra da quai vegnan approvads cun resalva il plan da zonas e plan general da furmaziun 1:1000 sco er il plan da zonas e plan general da furmaziun 1:10 000.
- Luzein: La revisiun parziala da la constituziun, concludida da la vischnanca da Luzein ils 25 da fanadur 2013, vegn approvada.
- Casti-Vargistagn: L'acquist da la proprietad vi dals novs bains immobigliars da la meglieraziun generala da Casti-Vargistagn, vischnanca da Casti-Vargistagn senza ils territoris dal vitg e da construcziun, vegn disponì. Sco data d'acquist vegn fixà il 1. da settember 2013.
Contribuziuns chantunalas a differentas instituziuns
- Teater da Cuira: Il project "O Ewigkeit, Zeit ohne Zeit. Peter Konwitschny inszeniert Bach-Kantaten" dal teater da Cuira e da l'orchester le phénix vegn sustegnì cun ina contribuziun totala en furma d'ina garanzia da deficit da maximalmain 70 000 francs.
- Crusch cotschna dal Grischun: La regenza approvescha ina incarica da prestaziun dal chantun Grischun a la Crusch cotschna dal Grischun. Quella cuntegna l'installaziun e la gestiun d'in post d'infurmaziun e da cussegliaziun per confamigliaras e confamigliars che tgiran en il Grischun. Per ademplir las incaricas surdadas dal chantun survegn la Crusch cotschna dal Grischun ina contribuziun pauschala annuala da mintgamai 60 000 francs per ils onns 2014-2017.
Projects da vias
Ultra da quai ha la regenza approvà 10,96 milliuns francs per lavurs da construcziun sin ils suandants trajects:
- via naziunala Partenz: cumbinaziun d'apparats da colliament, sviament da Küblis
- via naziunala Partenz: projectaziun da las construcziuns artifizialas a Prada, sviament da Küblis
- via dal Güglia: lavurs d'impressari en connex cun la construcziun da la punt sur il Camienzertobel tar la correcziun da la via Stettli – Parpan
- via dal Scanvetg: lavurs d'impressari e da cuvrida, Litzirüti – Arosa
- via dal Scanvetg: lavurs d'impressari e da cuvrida, Nasstobel – Brandacker
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun