Per la regenza grischuna è il relasch d'ina zona da planisaziun Vial a Domat giustifitgà ed ella refusa in recurs ch'è vegnì inoltrà cunter quai. Ultra da quai ha la regenza prendì enconuschientscha dal segund rapport davart las activitads e davart ils projects da l'administraziun en ils secturs da la protecziun dal clima e da l'adattaziun al clima.
Refusà il recurs cunter il relasch da la zona da planisaziun Vial
La regenza ha refusà in recurs da l'industria da lain Pfeifer SA cunter la zona da planisaziun che la vischnanca da Domat ha relaschà ils 7 d'avrigl 2014 per la zona d'industria Vial. Per la regenza è dà il basegn da planisaziun da la vischnanca en connex cun la zona d'industria Vial. La planisaziun d'utilisaziun oriunda che sa basa sin ina resgia gronda per 600 000 meters cubic laina a l'onn sto vegnir verifitgada pervia da las relaziuns midadas. Las bleras dumondas en connex cun la grondezza da la zona, cun las determinaziuns da la surfatscha e cun il caracter dals manaschis approvads giustifitgeschan il relasch da la zona da planisaziun. En vista als svilups dapi il relasch dal plan oriund l'onn 2005 n'aveva la vischnanca da Domat betg mo il dretg, mabain era bunamain obligada da far quest pass sut l'aspect da l'utilisaziun spargnusa dal terren.
L'intent da zonas da planisaziun è quel d'impedir che l'autoritad da construcziun stuess conceder permissiuns da construcziun che pudessan cuntradir a las prescripziuns ed a las planisaziuns novas previsas. En il cas qua avant maun duai vegnir exclus concretamain ch'i vegnian domiciliads sin quest areal manaschis secundars ch'elavuran lain senza ch'i saja avant maun ina resgia. In tal scenari cuntraschess tant a l'idea fundamentala d'in martgà da laina prosperant, sin la quala sa basa ina chadaina da laina funcziunanta, sco er a las prescripziuns da la planisaziun directiva chantunala, tenor la quala i sa tracta tar l'areal da la zona d'industria Vial d'in territori strategic da plazzas da lavur d'impurtanza chantunala per interpresas d'auta qualitad che creeschan grondas valurs e ch'èn orientadas a l'export. Tenor questas circumstanzas è l'intent da la vischnanca da reglar cleramain la successiun temporara en connex cun il termin per construir ina resgia resp. manaschis secundars ch'elavuran lain chapaivel e degn da vegnir protegì.
Segund rapport da lavur davart la midada dal clima è avant maun
Sco chantun alpin è il Grischun pertutgà spezialmain da la stgaudada dal clima. Perquai ston l'administraziun ed er l'economia privata resguardar il factur "midada dal clima" en lur planisaziun. La regenza ha incumbensà l'uffizi per la natira e l'ambient (UNA) da rapportar periodicamain davart las activitads da l'administraziun en il sectur da la midada dal clima. Cun il rapport qua avant maun preschenta il UNA ina segunda ediziun actualisada e revedida per l'onn 2014. Ils uffizis dal chantun preschentan en furma da contribuziuns tematicas lur projects actuals en connex cun la midada dal clima.
Malgrà bleras mesiras tuttavia effectivas vegn la stgaudada dal clima a cuntinuar. Ulteriuras mesiras en il sectur da la protecziun dal clima e da l'adattaziun al clima èn perquai indispensablas per impedir consequenzas negativas per la sanadad, per la biodiversitad, per l'economia d'aua, per l'agricultura e per il turissem. I ston vegnir formuladas strategias ed i ston – sin basa da quellas – vegnir sviluppadas mesiras per mantegnair – en il senn da la persistenza – conturns ecologics ed economics intacts. Cun sia strategia da clima e cun il plan d'acziun "Adattaziun a la midada dal clima" ha la confederaziun gia fatg pass correspundents che vegnan er a vegnir resguardads en ina "strategia da clima dal Grischun" planisada. Cun quella duai vegnir mess a disposiziun a la regenza in instrument, cun il qual ella po prender per mauns en moda coordinada las sfidas che vegnan chaschunadas da la midada dal clima. La strategia chantunala da clima ch'è da concretisar en il rom dal program da la regenza 2017-2020 vegn a cuntegnair tut ils process e tut las activitads che han da far directamain u indirectamain cun l'adattaziun al clima e cun la protecziun dal clima e ch'èn gia oz realisads en l'administraziun chantunala u che vegnan prendids per mauns en l'avegnir.
Cunter in center naziunal per la qualitad en ils fatgs da sanadad
La regenza grischuna refusa la lescha federala davart il center per la qualitad en l'assicuranza obligatorica per la tgira da malsauns. Cun il sboz da lescha avant maun vul la confederaziun stgaffir la basa per metter en pe in center naziunal per la qualitad en ils fatgs da sanadad. Quest center duai gidar ad augmentar la qualitad da las prestaziuns medicinalas sco er la segirezza da las pazientas e dals pazients. Sco quai che la regenza punctuescha en sia posiziun a la confederaziun n'è il center per la qualitad en l'assicuranza obligatorica per la tgira da malsauns che duai esser concepì sco institut da dretg public betg necessari per che la confederaziun possia ademplir sias obligaziuns per garantir la qualitad. Questa incumbensa ha l'uffizi federal da sanadad publica. Cun crear in center naziunal per la qualitad vegnissan mo stgaffidas structuras parallelas nunnecessarias e charas.
Da vischnancas e da regiuns
- Cazas: Per ils custs supplementars da las lavurs da la meglieraziun generala da Sarn vegn fixada ina tariffa da contribuziun dal chantun da 35,5 pertschient u da maximalmain 958 500 francs, premess che la confederaziun garanteschia ina tariffa da contribuziun da 50 pertschient.
- Favugn: La regenza ha approvà la basa da la planisaziun d'utilisaziun da la vischnanca da Favugn per installar in'ovra electrica solara en la chava da crappa "Calinis" che n'è betg pli en funcziun. Cunquai ch'ina regulaziun dal dretg forestal è avant maun per la zona per implants solars pon ils conclus da sistida vertents da la regenza vegnir abolids. Las mesiras da cumpensaziun vegnan realisadas da nov ordaifer l'areal da la chava da crappa. Cun la tgira dal guaud da ruvers "Dürregg" e cun emplantaziuns da ruvers giuvens èn previsas mesiras a favur da la protecziun da la natira e da la cuntrada.
- Favugn: La revisiun parziala da la planisaziun locala, concludida da la vischnanca da Favugn ils 18 da matg 2014, vegn approvada. Questa revisiun cuntegna la determinaziun d'ina zona d'instrucziun e d'allevament da chavals en il territori Hoharai.
- Saas: Il project dal rempar dal Oberdorfbach da la vischnanca da Saas vegn approvà. Concedida vegn ina contribuziun chantunala da maximalmain 343 750 francs. Il project prevesa da construir rempars novs da torrent e traversas novas en il letg da l'aual. Ultra da quai vegnan fortifitgadas las rivas.
- Surava: La revisiun parziala da la planisaziun locala che cuntegna il stabiliment per l'allevament da peschs "Taufs" e ch'è vegnida concludida da la vischnanca da Surava ils 30 d'avrigl 2013, na vegn – en enclegientscha cun la vischnanca – betg approvada. Il basegn da reveder la planisaziun locala n'è betg pli avant maun.
- St. Antönien: Per ils custs supplementars da las lavurs da la meglieraziun generala d'Ascharina da la vischnanca da St. Antönien vegn fixada ina tariffa da contribuziun dal chantun da 37,3 pertschient u da maximalmain 410 300 francs, premess che la confederaziun garanteschia ina tariffa da contribuziun da 47 pertschient.
- Tarasp: Il project "Protecziun cunter crudada da crappa Sgnè" che l'uffizi da guaud e privels da la natira ha inoltrà per incumbensa da la vischnanca da Tarasp vegn approvà. I vegn garantida ina contribuziun da maximalmain 105 000 francs. Il territori d'abitadi da la fracziun da Sgnè vegn segirà cun raits da protecziun cunter crudada da crappa.
- Zuoz: La revisiun parziala da la planisaziun locala, concludida da la vischnanca da Zuoz ils 23 d'avrigl 2014, vegn approvada. Cun la revisiun parziala da la lescha da construcziun vegni fixà che l'autoritad da construcziun possia permetter – ordaifer la zona da construcziun ed en la zona da mastergn – tetgs da tola a trapez, sch'il maletg dal lieu e da la cuntrada na vegn betg influenzà en moda negativa.
Projects da vias
-
H13 via taliana, Cazas: La regenza ha approvà in program da sanaziun cunter la canera per la via taliana en il sectur da la vischnanca da Cazas. Il project cumpiglia il traject entaifer ils cunfins communals da Cazas da la staziun da Giuvaulta fin a la punt sur l'aual da Cazas e cuntegna il remplazzament da las cuvridas veglias da vias.
Ultra da quai ha la regenza approvà 965 000 francs per lavurs da construcziun sin il suandant traject:
- A28, via naziunala Partenz: lavurs da l'industria secundara da construcziun per il sviament da Küblis
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun