La regenza ha approvà la constituziun da la nova vischnanca d'Alvra. Ella vegn a la conclusiun che la constituziun correspundia al dretg surordinà. Avant avevan duas organisaziuns linguisticas rumantschas pretendì da la regenza da refusar l'approvaziun areguard l'artitgel da linguas previs. Cun quai èn las organisaziuns linguisticas sa dustadas en ina chaussa ch'ellas sezzas avevan accumpagnà e beneventà durant il process da fusiun en la Val d'Alvra.

En la votaziun a l'urna dals 24 d'avust 2014 è la constituziun communala da la nova vischnanca d'Alvra vegnida approvada cun in resultat fitg cler da 187 cunter 11 vuschs. Sco quai che la Lia rumantscha (LR) e l'Uniun rumantscha Grischun Central (URGC) avevan annunzià gia intgins dis avant, èn ellas sa drizzadas ils 25 d'avust 2014 a la regenza cun l'objecziun ch'in artitgel da la constituziun communala cuntrafetschia al dretg surordinà e che la regenza na dastgia perquai betg approvar quest artitgel.

Quest artitgel 5 sa cloma: 

Scu lungatgs uffizials e da scola an fatgs da cumegn an senn dalla lescha da lungatgs cantunala, valan igl lungatg rumantsch ed igl lungatg tudestg.
Nigns appartenents da l'egna u l'otra communitad da lungatgs vignan disfavorisos per muteiv digl lungatg u exclus dalla cooperaziun politica.
Considerond igl prancepi territorial fixo ainten la constituziun federala e cantunala e risguardond la cumposiziun linguistica usitada, valan igls territoris digls cumegns rumantschs actuals Alvaschagn, Brienz/Brinzauls, Mon, Stierva e Casti pertutgont agl territori linguistic rumantsch. Ultra da chegl valan las disposiziuns dalla lescha da lungatgs cantunala.
Igls unfants digls cumegns actuals unicamaintg rumantschs, visetan la scola rumantscha. 

L'artitgel correspunda a l'artitgel da linguas ch'è gia vegnì statuì en il contract da fusiun. El correspunda da sia vart per gronda part a las disposiziuns ch'èn vegnidas applitgadas tar la fusiun da las 13 vischnancas a la nova vischnanca da Glion e ch'èn stadas giuridicamain incontestadas. La situaziun linguistica en las vischnancas da la Val d'Alvra avant il project da fusiun è vegnida integrada da las autoritads communalas e dals represchentants dal chantun en moda activa e consequenta en il contract da fusiun ed uschia er en la constituziun. En las vischnancas ch'eran fin ussa (giuridicamain) rumantschas stat la lingua rumantscha uschia per l'emprima giada sut protecziun speziala, e la nova vischnanca ha ina responsabladad correspundenta.

En connex cun las fusiuns da Glion e d'Alvra è la regenza sa fatschentada cun la situaziun giuridica da fusiuns da vischnancas rumantschas e tudestgas. Er en il rom da la procedura d'approvaziun actuala ha ella suttamess la constituziun communala d'Alvra ad in giudicament giuridic pli detaglià. I n'èn dentant resultads nagins aspects novs che la regenza n'ha betg gia resguardà en ses giudicament da pli baud. Che la populaziun da las duas vischnancas d'Alvagni e Surava era fin circa mez dal 20avel tschientaner per gronda part rumantscha, è incontestà. Las vischnancas han alura midà pass per pass la lingua administrativa e da scola dal rumantsch al tudestg.

L'onn 2009 han las duas radunanzas communalas d'Alvagni e Surava decidì da betg porscher l'instrucziun da la segunda lingua en rumantsch, mabain en talian. Rumantsch dueva vegnir purschì er vinavant sco rom d'elecziun. Giuridicamain na po quest fatg betg vegnir qualifitgà sco midada da lingua, cunquai ch'i vegniva instruì gia blers onns avant mo en tudestg. Che las organisaziuns linguisticas han ussa tematisà la dumonda da l'instrucziun da la segunda lingua en vista a las votaziuns davart la nova constituziun communala, fa surstar la regenza, cunquai ch'i na sa tracta betg d'ina chaussa ch'è d'attribuir a la fusiun.
Tant en la Val d'Alvra sco er en grondas parts dals ulteriurs territoris tradiziunals è il rumantsch exponì ad in grond squitsch. Vischnancas oriundamain rumantschas èn vegnidas germanisadas en il decurs dals decennis. Quest svilup ha gì lieu independentamain da las structuras statalas; igl è plinavant in svilup che ha cuntinuà dapi la dumbraziun dal pievel 2000, ch'è la basa statistica da la lescha da linguas. La regenza deplorescha l'erosiun da la lingua rumantscha en ils territoris tradiziunals. En ses giudicament, che ha manà a l'approvaziun da la constituziun communala d'Alvra, sto ella dentant resguardar tut ils aspects giuridics. Ultra da valitar en moda equivalenta l'uschenumnà princip territorial e l'autonomia communala, ch'èn tuts dus francads en la constituziun federala, sto la regenza en spezial er resguardar la situaziun linguistica giuridica avant l'entrada en vigur da la lescha da linguas. 
 

Infurmaziuns:
- cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner, scheffa dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01, e-mail: barbara.janom@dfg.gr.ch  
- cusseglier guvernativ Martin Jäger, schef dal departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, tel. 081 257 27 01, e-mail: martin.jaeger@ekud.gr.ch 


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun