Durant l'enviern tschertgan giats abandunads e daventads selvadis savens in suttetg en stallas ed en auters edifizis. Blers da quests animals crappan, perquai ch'els han memia pauc nutriment ed èn malsauns. La transmissiun da malsognas sin auters giats da chasa cuntegna in grond potenzial da privel. Ensemen cun la societad grischuna per la protecziun dals animals ha l'uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals elavurà in mussavia che gida las vischnancas a schliar il problem dals giats abandunads.
Giats abandunads e daventads selvadis chattan ins en lieus, nua ch'els han avunda nutriment e bunas pussaivladads da sa zuppar. Durant ils mais d'enviern tschertgan quests giats in refugi en edifizis averts, en remisas, en hallas da fabricaziun ed en stallas. Sch'ils giats e lur descendents èn abandunads durant in temp pli lung, perdan els dal tuttafatg ils lioms cun l'uman e daventan selvadis. Els èn timids e na sa laschan strusch dumestitgar. L'emprova da tschiffar tals animals e d'als disar vi d'ina vita en in'abitaziun u en ina chasa da giats fa per ordinari naufragi, pertge ch'ils animals pateschan en lur praschunia. Sche la glieud pavla quests giats, sa reuneschan els enturn ils lieus da nutriment en abitadis, en vitgs ed en citads e cuntanschan là en moda nuncontrollada populaziuns da grondezzas considerablas.
Agid per las vischnancas
En il rom da mesiras per garantir l'urden public procuran las vischnancas che giats fugids vegnian returnads sche pussaivel a lur possessuras e possessurs. Sche la possessura u il possessur na po dentant betg vegnir eruì, ston ils animals – sin ordinaziun da la vischnanca – vegnir plazzads en in lieu adattà u vegnir mazzads en il mender cas. Il nov mussavia è d'ina vart in agid per las vischnancas per evitar che giats daventian selvadis e da l'autra vart per survegnir la controlla da populaziuns da giats ch'èn gia daventads selvadis. Cun agid da mesiras cumbinadas, intenziunadas ed adattadas a la situaziun pon las vischnancas reducir u schizunt impedir problems da sanadad tar populaziuns da giats daventads selvadis e tar giats da chasa.
Infurmaziuns:
Dr. Rolf Hanimann, veterinari chantunal, uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals dal Grischun, telefon 081 257 24 11, e-mail:
Rolf.Hanimann@alt.gr.ch
Gremi: uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals
Funtauna: rg uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals