En il rom da la nova politica regiunala promovan la confederaziun ed ils chantuns il svilup economic en il territori rural. Cun differentas mesiras duai vegnir rinforzada la cumpetitivitad da singulas regiuns e duai vegnir augmentada la valurisaziun da quella. Per la perioda da realisaziun 2016–2023 inoltrescha il chantun Grischun a la confederaziun dus programs, il program da realisaziun dal Grischun sco er il program da realisaziun interchantunal San Gottardo.

Nova politica regiunala da la confederaziun
La confederaziun ha introducì l'onn 2008 la nova politica regiunala (NPR) per promover l'economia en il territori rural ed en ils territoris da muntogna e da cunfin. La finamira è quella da rinforzar la cumpetitivitad da las branschas economicas orientadas a l'export. Resguardond la persistenza economica, sociala ed ecologica duain a lunga vista vegnir mantegnidas e creadas plazzas da lavur. Per realisar la NPR fa la confederaziun cunvegnas cun ils chantuns. Il secretariat da stadi per l'economia (SECO) examinescha las dumondas dals chantuns e negoziescha cun els fin la fin da l'onn ils programs definitivs e l'assegnaziun effectiva dals meds finanzials.

Program da realisaziun dal Grischun
Per ils onns 2016 fin 2023 dumonda il chantun Grischun a la confederaziun meds finanzials per il program chantunal da realisaziun (PR GR) che cuntegna in plan da mesiras e da finanzas concret fin l'onn 2019. Per il chantun Grischun èn centrals il turissem, l'industria e l'economia da furmaziun e da sanadad. Cun elavurar il PR GR han servì sco basa per l'ina las prescripziuns da la confederaziun pertutgant ils secturs che pon vegnir promovids e per l'autra las strategias da svilup ed ils plans da mesiras dal chantun e da sias regiuns. En il rom dal process "Agenda 2030 Grischun" èn questas strategias per sviluppar l'economia locala vegnidas elavuradas en set spazis economics, e quai en stretga collavuraziun cun las vischnancas e las regiuns. Il plan da finanzas PR GR cumpiglia en l'emprima fasa ils onns 2016–2019. El prevesa contribuziuns da la confederaziun e dal chantun en la dimensiun da 63 milliuns francs. Questa summa cuntegna 24 milliuns francs per ulteriurs programs per promover il turissem. Tar ils emprests federals munta la summa dumandada a 46 milliuns francs, dals quals duain 20 milliuns francs vegnir garantids per il program d'impuls turissem.

Program da realisaziun San Gottardo
Medemamain per la perioda 2016–2023 suttametta il chantun Grischun – ensemen cun ils chantuns Tessin, Uri e Vallais – a la confederaziun in program per la regiun dal Gottard (PR PSG). En quest program è il turissem central. Il preventiv general dal PR PSG cumpiglia – per ils onns 2016–2019 – per tuts quatter chantuns 71 milliuns francs. Da quels èn previs 49 milliuns francs per emprests federals e 22 milliuns francs per contribuziuns. La part ch'il chantun Grischun sto contribuir importa 4,9 milliuns francs.

Management regiunal Grischun
Ina NPR efficazia premetta che l'economia e la politica inizieschian e realiseschian projects al lieu. In sustegn impurtant è qua il management regiunal che vegn finanzià en il rom da la NPR. La regenza ha prendì enconuschientscha dal concept per concepir e per realisar en il futur il management regiunal. Tenor quest concept lavuran en sis spazis economics sviluppadras e sviluppaders regiunals. Ellas ed els inizieschan e coordineschan las mesiras ch'èn vegnidas elavuradas en las strategias per sviluppar l'economia locala en il rom da la "Agenda 2030 Grischun". Las regiuns dirigian questas spezialistas e quests spezialists. La confederaziun ed il chantun surpiglian ina part considerabla dals custs dal management regiunal. L'uffizi per economia e turissem sto exequir il management regiunal ed assista las spezialistas ed ils spezialists en incumbensas da concept e da project.


Infurmaziuns:
cusseglier guvernativ Jon Domenic Parolini, schef dal departament d’economia publica e fatgs socials, tel. 081 257 23 01, e-mail: Jondomenic.Parolini@dvs.gr.ch


Gremi: uffizi per economia e turissem dal Grischun
Funtauna: rg uffizi per economia e turissem dal Grischun