Il 1. da schaner 2016 entra en funcziun la nova gulivaziun da finanzas grischuna. La regenza ha fixà ils pajaments da gulivaziun per las 114 vischnancas grischunas per l'emprim onn. 75 vischnancas survegnan daners da la nova gulivaziun da las resursas, tut en tut 25 milliuns francs. Quest import vegn mess a disposiziun dal chantun e da 39 vischnancas ch'èn finanzialmain fermas. Da la gulivaziun da las grevezzas geografic-topograficas e da scola survegnan 55 vischnancas totalmain 24 milliuns francs dal chantun.

Il cumenzament da l'onn 2016 vegn introducida la nova gulivaziun da finanzas per las vischnancas grischunas ch'è vegnida acceptada a chaschun da la votaziun dals 28 da settember 2014. La directura da finanzas Barbara Janom Steiner constatescha cun plaschair – suenter che las calculaziuns actualas èn avant maun – che la nova gulivaziun da finanzas funcziuna sco spetgà e ch'ella mitigescha en moda moderada las grevezzas spezialas che resultan pervia da las structuras. Las differenzas tranter las vischnancas èn enorm grondas en quai che reguarda la vart da las entradas e la vart da las expensas. La media da las entradas decisivas per persuna importa 3370 francs. La differenza tanscha da la vischnanca actualmain la pli debla, Furna, che ha atgnas entradas da 21 pertschient da la media totala dal Grischun, fin a Farera che ha atgnas entradas da passa 600 pertschient.

La regenza ha fixà la fermezza da las resursas da l'onn 2016 per las 114 vischnancas grischunas. Decisivs per quai èn ils onns fiscals 2012 e 2013. Sin questa basa ha ella fixà ils pajaments per la gulivaziun da las resursas (GRes). 39 vischnancas èn finanzialmain fermas, q.v.d. ellas han ina fermezza da las resursas da passa 100 pertschient. Ellas cumprovan entradas surproporziunalmain autas per persuna. Da las entradas che surpassan la media da tut las vischnancas cedan ellas 17,5 pertschient. Las 5 vischnancas che pajan il pli bler per persuna èn Farera, Schlarigna, San Murezzan, Sufers e Runtgaglia.
Contribuziuns da gulivaziun survegnan las 75 vischnancas ch'èn finanzialmain deblas, q.v.d. quellas vischnancas che han ina fermezza da las resursas da sut 100 pertschient. Grazia a questas contribuziuns da gulivaziun han ellas ina fermezza da las resursas d'almain 70 pertschient da la media dal Grischun. Las 5 vischnancas che survegnan il pli bler per persuna èn Furna, Verdabbio, Maton, Farschno e Flearda. La nova GRes procura per in'assimilaziun essenziala da la dotaziun dals meds finanzials tranter las vischnancas.

8 vischnancas cun paucas resursas survegnan l'onn 2016 dal chantun supplementarmain ina gulivaziun limitada da tut en tut circa 1,8 milliuns francs. Questa gulivaziun facilitescha a questas vischnancas da midar al sistem nov.

Da la gulivaziun da las grevezzas geografic-topograficas e da scola (GGG) profitan tut en tut 55 vischnancas l'onn 2016. Il chantun metta a disposiziun 24 milliuns francs per quai. Decisivas per la repartiziun èn las lunghezzas da las vias, la surfatscha, la structura d'abitadi sco er la quota procentuala da scolaras e scolars da la scola populara en proporziun cun il dumber d'abitantas e d'abitants. Resguardada en quest connex vegn la fermezza da las resursas da las vischnancas. Stgars 5 milliuns francs vegnan pajads a vischnancas che han ina chargia spezialmain gronda pervia da la scola populara. Las 5 vischnancas che survegnan il pli bler per persuna èn Furna, Lon, Nufenen, Mut e Valragn.

La nova gulivaziun da las grevezzas socialas (GGS) sco er la gulivaziun individuala d'inegualitads per grevezzas spezialas (GIG) na pon betg vegnir fixadas ordavant. Qua vegnan las vischnancas pertutgadas ad inoltrar al chantun lur dumondas da contribuziun correspundentas. Il chantun fa quint cun circa 5 milliuns francs per la GGS e cun maximalmain 2 milliuns francs per la GIG. Las dumondas per la GGS 2016 vegnan las vischnancas ad inoltrar pir la primavaira 2017. Dumondas per la GIG 2016 pon vegnir inoltradas da tut temp a partir da l'onn proxim.

Cun il preventiv 2016 vegn il cussegl grond a fixar definitivamain ils parameters da la gulivaziun da las resursas 2016 sco er il volumen total 2016 per la gulivaziun da las grevezzas geografic-topograficas e da scola e per la gulivaziun individuala d'inegualitads per grevezzas spezialas.

Tge porta la nova gulivaziun da finanzas a las vischnancas grischunas?
La nova gulivaziun da finanzas duai cunzunt rinforzar las vischnancas. Il pli fitg vegnan sustegnidas las vischnancas finanzialmain deblas che han bleras fracziuns ed abitadis sparpagliads. Questas vischnancas sa chattan per gronda part en la periferia ed han per regla pes da taglia auts. Ellas vegnan distgargiadas tut en tut per passa 20 milliuns francs per onn. Ils effects vegnan controllads permanentamain e cumparegliads cun las finamiras fixadas. Sche quai è necessari e raschunaivel, pon vegnir fatgas adattaziuns ils onns che suondan.


Infurmaziuns:
- cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner, scheffa dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01, e-mail: Barbara.Janom@dfg.gr.ch  
- Thomas Kollegger, manader da l'uffizi da vischnancas, tel. 081 257 23 81, e-mail: Thomas.Kollegger@afg.gr.ch  


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun