La regenza ha prendì enconuschientscha da trais concepts impurtants per la protecziun da l'ambient, ha mess en vigur duas leschas per il 1. da schaner 2017 ed ha approvà il 10avel onn da scola a l'institut autalpin Ftan.
Trais concepts per meglierar la protecziun da l'ambient
La regenza ha prendì enconuschientscha da trais basas concepziunalas che pertutgan secturs impurtants da la protecziun da l'ambient. Latiers tutgan in concept cumplessiv per segirar il provediment cun aua da baiver en situaziuns d'urgenza, in plan da mesiras per l'igiena da l'aria ed in concept d'execuziun per la protecziun qualitativa dal terren en il chantun Grischun.
In concept chantunal duai garantir da tut temp la disponibladad da la quantitad d'aua da baiver ch'i dovra per surviver. En quest connex duain vegnir distgargiads uschè bain sco pussaivel provediments d'aua pitschens u vischnancas pitschnas en quel senn ch'els na ston betg far ils giudicaments da la segirezza correspundents. Tenor quest concept vegniss la populaziun – en cas d'in eveniment e cun agid da la protecziun civila – provedida cun aua da baiver d'in auter lieu.
Per meglierar la qualitad da l'aria en il Grischun ha la regenza extendì per part il plan da mesiras existent per l'igiena da l'aria. Il plan ha survegnì mesiras pli severas correspundentas per las quatter funtaunas da substanzas nuschaivlas las pli impurtantas, numnadamain stgaudaments, traffic, industria/mastergn ed agricultura.
Plinavant duai er il terren vegnir protegì en moda pli cumplessiva. Per quest intent ha l'uffizi per la natira e l'ambient actualisà il concept per la protecziun qualitativa dal terren. Fin ussa valevan mo midadas chemicas betg giavischadas sco contaminaziuns dal terren. Da nov tutgan latiers er periclitaziuns biologicas e fisicalas dal terren, uschia per exempel l'existenza da spezias da plantas exoticas invasivas (neofitas).
Mess en vigur duas leschas
A chaschun da sia sesida ha la regenza concludì da metter en vigur ils suandants relaschs:
- La revisiun parziala da la lescha davart la relaziun da lavur da las collavuraturas e dals collavuraturs dal chantun Grischun (lescha dal persunal) vegn messa en vigur per il 1. da schaner 2017. Ultra da quai ha la regenza approvà la revisiun parziala da l'ordinaziun respectiva. L'automatissem, tenor il qual mintgamai 1 pertschient da la summa dals salaris sto vegnir mess a disposiziun en il preventiv per il svilup dals salaris, vegn abolì cun la revisiun parziala da la lescha. Plinavant vegnan tranter auter meglieradas la protecziun da datas e la protecziun giuridica sco er la protecziun da las dunnas en speranza e la protecziun da la maternitad.
- La revisiun parziala da la lescha davart il sustegn da persunas basegnusas vegn medemamain messa en vigur per il 1. da schaner 2017. La finamira da la revisiun è quella da stgaffir ina basa legala, tenor la quala il chantun po manar atgnas structuras per la collocaziun e per l'assistenza da fugitivas e fugitivs minorens betg accumpagnads (FMBA). Tut ils custs per ils FMBA èn chaussa da las vischnancas. En l'avegnir na vegnan quests custs betg surpigliads mo da la vischnanca da dimora respectiva, mabain da tut las vischnancas grischunas en moda proporziunala e solidarica.
L'institut autalpin Ftan po manar il 10avel onn da scola
La regenza è sa declerada pronta da reconuscher la purschida transitorica/10avel onn da scola "CHANCE PLUS" a l'institut autalpin Ftan (IAF) per ina fasa d'emprova da 3 onns e da conceder ina contribuziun. La purschida duai servir a giuvenils da 15 fin 19 onns d'entrar suenter lur temp da scola obligatoric en il mund professiunal e da s'integrar en la societad. La gruppa en mira èn giuvenils che dovran anc in'orientaziun professiunala u che vulan eliminar deficits individuals da furmaziun. La purschida cumpiglia 40 emnas da scola cun 40 fin 45 uras d'emprender assistidas. Ella sa cumpona d'ina purschida da basa cun furmaziun generala durant 4 dis e d'in di da pratica externa en in manaschi per stgaffir in connex cun il mund da lavur. Ultra da quai duain vegnir organisads trais fufragnadis. Resalvada resta l'approvaziun dal credit posteriur necessari tras il cussegl grond.
Il project per la correcziun da l'aual d'Acletta a Mustér meglierescha la protecziun cunter aua gronda
Il project da la vischnanca da Mustér per construir rempars en la Val Acletta vegn approvà cun intginas cundiziuns e permissiuns sco er cun ina midada. Las contribuziuns federalas e chantunalas als custs per in project per la correcziun da l'aual vegnan permessas. La contribuziun federala importa circa 1,25 milliuns francs e la contribuziun chantunala circa 1,07 milliuns francs.
Tras la Val Acletta cula in torrent che maina aua l'entir onn. La quantitad d'aua crescha mintgamai fitg svelt, sch'i plova fitg u cur che la naiv lieua. La vischnanca da Mustér ha definì trais champs d'acziun per construir rempars en la Val Acletta. Sco emprim exista in deficit da protecziun cunter aua gronda per ils abitadis ed ils indrizs d'infrastructura ch'èn situads en vischinanza directa da l'aual. En la zona da privel sa chattan la staziun da val da las telefericas, edifizis d'abitar, hotels, garaschas, chasas da parcar, bargias, remisas, parcadis sco er ulteriurs implants da sport. In segund champ d'acziun pertutga il chanal da las telefericas. Questa construcziun è en in stadi architectonic fitg nausch. Ils mirs dal chanal èn magliads orasut massivamain ed i smanatschan donns consecutivs. Il terz impuls per il project deriva dal "Resort Catrina" planisà. Per pudair realisar il resort sco planisà da la vart dretga da l'aual ston vegnir prendidas mesiras da la protecziun cunter aua gronda er en quest territori.
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun