Pervia da las quantitads da naiv extraordinarias resultan en bleras regiuns dal chantun Grischun situaziuns criticas per la selvaschina. Per talas circumstanzas excepziunalas stattan a disposiziun concepts regiunals da mesiras d'urgenza. Quels prevesan mesiras sco calmar ils spazis da viver, terrar laina loma e metter a disposiziun fain.

En numerusas regiuns pli autas dal chantun Grischun hai actualmain extraordinariamain blera naiv. Quella restrenscha massivamain la libertad da sa mover da la selvaschina. Ils moviments dovran blera energia ed il pavel, ch'è malamain accessibel, sto vegnir sgiazzà en moda stentusa or da la naiv. Per talas situaziuns ha la tgira da la selvaschina per mintga regiun concepts da mesiras d'urgenza che pon vegnir realisads immediatamain. La decisiun davart lur realisaziun vegn prendida dal departament da construcziun, traffic e selvicultura sin proposta da l'uffizi da chatscha e pestga e da l'uffizi da guaud e privels da la natira. Realisadas vegnan las mesiras da l'organisaziun per la tgira da la selvaschina da l'uniun grischuna da chatschaders da patenta sco er dal servetsch forestal e da la surveglianza da chatscha.

Ina basa ecologica per la selvaschina e per il guaud
Il chantun Grischun persequitescha ina via ecologica. Tras la chatscha grischuna vegnan las populaziuns da selvaschina nizzegiadas en moda persistenta ed adattadas a la capacitad dals quartiers d'enviern. Uschia èn vegnids sajettads l'atun passà totalmain 14 000 tschiervs, chavriels, chamutschs e capricorns che stuessan ussa er anc viver da las pitschnas reservas da pavel. En tals muments daventa l'impurtanza da la chatscha cleramain visibla.

Da princip èn animals selvadis abels da surviver er dirs envierns en muntogna. Per surviver ha la selvaschina la strategia da spargnar energia cun reducir il metabolissem e la temperatura dal corp sco er da nizzegiar il spazi da viver d'enviern en moda uschè optimala sco pussaivel. Durant la gronda part dals envierns poi perquai vegnir desistì da pavlar la selvaschina d'ungla. En il cas normal èsi schizunt cuntraproductiv da pavlar la selvaschina, uschia che la pavlada è vegnida scumandada. En il rom dals concepts da mesiras d'urgenza po la pavlada dentant vegnir ordinada excepziunalmain.

Cura datti ina situaziun d'urgenza?
Ina situaziun d'urgenza resulta tras ina cumbinaziun da facturs disfavuraivels, per exempel sche l'enviern ha cumenzà baud, sch'igl ha lungas periodas fraidas e grondas navadas. La libertad da sa mover da la selvaschina vegn restrenschida massivamain, ed i daventa pli difficil per ella da sa nutrir. En consequenza da quai s'augmenta il dumber da selvaschina disgraziada andetgamain. Pertutgads il pli fitg èn ils animals giuvens, perquai ch'els han las reservas da grass las pli pitschnas.

Las mesiras d'urgenza cumpletteschan ils concepts da tgira
En ils concepts da tgira èsi definì cleramain, tge mesiras d'urgenza che pon vegnir prendidas. Il catalog cumpiglia mesiras sco calmar ils spazis da viver, terrar laina loma e metter a disposiziun fain. Da princip duai la selvaschina restar en ils quartiers d'enviern tschernids e betg vegnir carmalada cun pavladas en la vischinanza dals abitadis. Er pervia da quai èsi existenzial per la selvaschina d'avair durant l'enviern spazis da viver senza disturbis.


Infurmaziuns:
- dr. Georg Brosi, manader da l'uffizi da chatscha e pestga dal Grischun, tel. 081 257 38 92, e-mail Georg.Brosi@ajf.gr.ch
- Hannes Jenny, biolog da selvaschina, uffizi da chatscha e pestga dal Grischun, tel. 081 257 38 92, e-mail Hannes.Jenny@ajf.gr.ch


Gremi: uffizi da chatscha e pestga
Funtauna: rg uffizi da chatscha e pestga