Per incumbensa dal chantun ha la scola auta da tecnica ed economia (SATE) Cuira examinà la transfurmaziun digitala en il Grischun. Ella vegn a la conclusiun che las interpresas grischunas consultadas pon tegnair pass cun quellas en Svizra. Per promover la transfurmaziun digitala ha ella descrit la rolla dal chantun e furmà champs d'acziun.
La transfurmaziun digitala (savens numnada mo "digitalisaziun") cumpiglia midadas en process, tar products, tar servetschs e tar models da fatschenta pervia da l'applicaziun da tecnologias digitalas. La realisaziun da la transfurmaziun digitala è in process da svilup a lunga vista cun in stadi final avert.
Stadi da la transfurmaziun digitala en il Grischun
Tenor il rapport da la SATE Cuira davart la transfurmaziun digitala en il Grischun na datti nagins indizis che la transfurmaziun digitala en las interpresas grischunas consultadas sa differenzieschia fundamentalmain da quella en interpresas da l'ulteriura Svizra. Facturs decisivs per che la transfurmaziun haja success en interpresas èn l'engaschament e la cumpetenza da las collavuraturas e dals collavuraturs, la cultura da l'interpresa sco er la prontezza da cooperar. L'obstachel il pli grond è la mancanza da persunas spezialisadas.
La responsabladad principala per concepir la transfurmaziun digitala han – sco tar mintga svilup tecnologic – en emprima lingia las interpresas. Il chantun porscha sustegn. El duai laschar a l'economia las libertads necessarias per far adattaziuns e svilups. Damai che la transfurmaziun digitala vegn a rinforzar la midada da structura, èsi anc pli impurtant ch'ils acturs possian s'adattar sin tut ils martgads en moda uschè flexibla sco pussaivel. Plinavant duai il chantun investir sistematicamain en la scolaziun ed en la furmaziun supplementara. Ultra da quai è il chantun dumandà da resguardar sez la transfurmaziun digitala en tut sias activitads. La finala è ina infrastructura da rait cumpetitiva ina premissa indispensabla per la transfurmaziun digitala.
Quatter champs d'acziun per il chantun
Per far avanzar la transfurmaziun digitala èn vegnids identifitgads en il rapport quatter champs d'acziun strategics: 1. cundiziuns generalas per creschientscha e per innovaziun, 2. scolaziun e furmaziun supplementara, 3. process da las autoritads sco er 4. infrastructura da rait. La regenza è da l'avis che quests champs d'acziun sajan cunvegnents ed adattads per furmar il rom da las mesiras e da las activitads dal chantun per sustegnair e per promover la transfurmaziun digitala.
Far avanzar la transfurmaziun digitala
La situaziun da l'avertura cun bindel lad en il Grischun, ch'è medemamain vegnida examinada da la SATE Cuira, è vegnida preschentada ils 25 d'avrigl 2018. Tar l'internet ultra svelt (> 100 Mbit/s) exista in basegn d'agir. Il chantun ha incumbensà ina gruppa d'expertas e d'experts da stgaffir la basa per ina strategia da promoziun. L'atun vegn il concept suttamess a la regenza. Quel vegn er a cuntegnair propostas da soluziun per WLAN liber.
Il zercladur 2018 ha la regenza concludì la strategia grischuna dad e-government. Quella furma la basa per sviluppar vinavant la digitalisaziun da l'administraziun durant ils proxims 5 onns: Per cuntanscher la pli gronda facilitad d'utilisaziun pussaivla duain ils servetschs pudair vegnir duvrads cun agid d'ina identificaziun adequata sur in portal da service digital.
Ultra da quai sa concentrescha il chantun – er en il context da la midada digitala – sin la creaziun da cundiziuns generalas che sustegnan il svilup economic e l'innovaziun, sco per exempel la strategia d'innovaziun, in center per interprendidras ed interprendiders giuvens per promover
start-ups che s'orienteschan a la tecnologia u la "digital roadmap" en il sectur dal turissem.
Durant la sessiun d'avust ha il cussegl grond ultra da quai incumbensà la regenza da stgaffir las basas necessarias per metter a disposiziun in credit d'impegn da 40 milliuns francs per dar in stausch a la digitalisaziun en il Grischun. Las lavurs èn gia vegnidas prendidas per mauns. Tar l'elavuraziun da questas basas vegnan resguardadas las enconuschientschas dal rapport da la SATE Cuira.
Ils rapports da la SATE Cuira èn vegnids elavurads per incumbensa dal departament d'economia publica e fatgs socials en il rom da
l'incumbensa da deputada Casanova-Maron concernent in "Grischun digital".
Agiunta:
rapport "Digitale Transformation in Graubünden"
Infurmaziuns:
- cusseglier guvernativ dr. Jon Domenic Parolini, schef dal departament d'economia publica e fatgs socials, tel. 081 257 23 01, e-mail
Jondomenic.Parolini@dvs.gr.ch
- prof. dr. Peter Moser, professer a la SATE Cuira, tel. 081 286 37 73, e-mail
Peter.Moser@htwchur.ch
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala