Entaifer 18 onns è il dumber da vischnancas politicas en il Grischun sa reducì a la mesadad. L'onn 2001 existivan anc 212 vischnancas. A partir dal 1. da schaner 2019 datti mo pli 106. A medem temp hai er dà ina reducziun marcanta dal dumber da vischnancas burgaisas sco er da las furmas da collavuraziun intercommunala. La regenza suttametta ussa al cussegl grond in rapport davart las structuras communalas. Ultra da constataziuns statisticas s'occupa il rapport oravant tut da la controlla da las fusiuns da la scola auta da tecnica ed economia Cuira (SATE).
La lescha na prescriva betg da far in rapport davart las structuras communalas. Tuttina è la regenza da l'avis ch'ils meds da promoziun substanzials impundids sco er la dinamica da las refurmas structuralas giustifitgeschan in rapport. Sco instrumentari principal per mesirar ils effects da las fusiuns vegn duvrada la controlla da las fusiuns da la SATE Cuira.
Il rapport davart las structuras communalas na propona betg adattaziuns da leschas u da strategias. Anzi, il cussegl grond vegn infurmà en moda cumplessiva davart il stadi da la refurma da vischnancas e dal territori. La direcziun da quella aveva il cussegl grond fixà en la sessiun da favrer 2011.
La rectificaziun da las structuras è sin buna via
La rectificaziun da las structuras territorialas en il Grischun durant ils ultims var 20 onns è remartgabla. Il dumber da vischnancas politicas è sa smesà, il dumber da las vischnancas burgaisas è sa reducì da 130 l'onn 2000 a 67. Ultra da quai existan anc 8 associaziuns burgaisas. Il dumber da colliaziuns intercommunalas è medemamain sa reducì durant la perioda observada per circa la mesadad da var 400 a 200.
Meds da promoziun èn necessaris
Ils meds finanzials da var 190 milliuns francs ch'èn vegnids impundids ils ultims stgars 20 onns a favur da vischnancas pli grondas, pli fermas e pli autonomas èn da designar sco considerabels. Quests meds finanzials èn però vegnids impundids bain, van els tuttina a favur dal plaun statal il pli bass, numnadamain da las vischnancas. Er grazia a las fusiuns realisadas ed als meds da promoziun pajads sa preschentan las vischnancas grischunas tut en tut en ina situaziun finanziala excellenta. Las fusiuns sa fan er valair organisatoricamain. Oz na datti strusch pli vischnancas che na pon betg occupar lur autoritads.
Fitg buna situaziun finanziala da las vischnancas grischunas
Las evaluaziuns dals quints annuals da las vischnancas grischunas mussan che las finanzas èn sa sviluppadas en moda ordvart positiva ils ultims onns. Malgrà grondas investiziuns en l'infrastructura communala è la situaziun finanziala da las vischnancas solida. Las fusiuns realisadas che han pussibilità er contribuziuns chantunalas a favur d'investiziuns necessarias, han attribuì a la buna situaziun finanziala. Il nov sistem da la gulivaziun da finanzas augmenta l'autonomia finanziala da las vischnancas e consequentamain er lur responsabladad.
Il pe da taglia resta stabil suenter la fusiun – savens è el pli bass
Il svilup dals pes da taglia communals per las persunas natiralas mussa che quels sa reduceschan suenter ina fusiun en la gronda part dals cas. Durant la fasa iniziala gida la promoziun chantunala da fusiunar ils pes da taglia sin in nivel uschè bass sco pussaivel. Suenter la fasa da consolidaziun èn las adattaziuns structuralas, organisatoricas e politicas uschenavant progredidas, ch'ils pes da taglia inizials sa mussan sco duraivels e pon vegnir mantegnids.
Controlla da las fusiuns da la SATE Cuira cun resultats per gronda part positivs
Il center per management d'administraziun (CMA) da la SATE Cuira ha sviluppà in set d'indicaturs (controlla da las fusiuns) che permetta d'eruir e da preschentar a maun da metodas scientificas ils effects da fusiuns realisadas. Quest instrumentari è vegnì adattà a las relaziuns en il chantun Grischun. Tut en tut vegnan 29 indicaturs d'in mument avant la fusiun (t0) cumparegliads cun ils medems 29 indicaturs d'in mument suenter la fusiun (t1). Da quest proceder resultan infurmaziuns davart tendenzas generalas en connex cun ils effects da fusiuns da vischnancas. Dentant ston adina vegnir giuditgads ils resultats singuls. Ils resultats da la controlla da las fusiuns pon, ch'i sajan ussa positivs u negativs, vegnir attribuids a fatgs relevants per la fusiun sco er a fatgs ch'èn irrelevants per la fusiun.
Ils resultats da la controlla da las fusiuns ch'è vegnida fatga èn remartgablas. Cun las vischnancas fusiunadas vai bain. La rata da consentiment per fusiuns realisadas è bain sa reducida levamain. Anc adina acceptass però ina gronda maioritad da las votantas e dals votants danovamain la fusiun.
Realisà cun success la refurma dal territori
Las 11 regiuns ch'existan dapi il 1. da schaner 2016, han remplazzà las 14 corporaziuns regiunalas, ils 11 districts ed ils 39 circuls sco corporaziuns da dretg public. Uschia vala la refurma dal territori sco realisada cun success.
Agiunta:
missiva
Infurmaziuns:
cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner, scheffa dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01, e-mail
Barbara.Janom@dfg.gr.ch
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala