Il preventiv 2019 dal chantun Grischun mussa in surpli d'expensas giustifitgabel da 33,7 milliuns francs. Quest deficit correspunda ad 1,3 pertschient dals custs totals da 2,5 milliardas francs e lascha anc adina bunas vistas per in quint da facultad equilibrà. Las expensas d'investiziun sa chattan cun tut en tut brutto 446,0 milliuns sin il nivel fitg aut da l'onn precedent. Las investiziuns nettas che ston vegnir finanziadas dal chantun cun agens meds importan 159,2 milliuns. Il preventiv observa tut las directivas da la politica da finanzas dal cussegl grond. La situaziun finanziala è solida e stabila. Il chantun po prender per mauns las sfidas finanzialas dals proxims onns or d'ina buna posiziun da partenza.

Ils puncts centrals dal preventiv 2019 sa preschentan sco suonda:

• deficit dal preventiv 33,7 milliuns (onn precedent 22,8 miu.), suenter prelevaziuns da reserva da 13,9 milliuns
• quota statala da 14,6 pertschient (onn precedent 14,8 %)
• creschientscha dals custs totals 1,6 pertschient (onn precedent 1,5 %)
• creschientscha da la summa totala dals salaris relevanta per la valur directiva 0,6 pertschient (onn precedent 1,0 %)
• investiziuns bruttas da 446,0 milliuns (onn precedent 445,6 miu.)
• investiziuns nettas decisivas da 159,2 milliuns (onn precedent 155,0 miu.)
• deficit dal quint da las vias da 19,8 milliuns (onn precedent 19,9 miu.)
• naginas midadas tar la dotaziun da la gulivaziun da finanzas per las vischnancas

Resultats
"La regenza e l'administraziun han observà consequentamain las prescripziuns strictas, giuditgà grevezzas supplementaras tenor prioritads severas ed elavurà uschia in preventiv bain equilibrà" ha la cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner commentà ses ultim preventiv sco ministra da finanzas.

Custs da persunal
Ils custs totals da persunal s'augmentan per 1,7 pertschient e creschan parallelamain als custs totals. Cun l'augment da 6,6 milliuns vegnan finanziads d'ina vart las plazzas duvradas supplementarmain (principalmain per il nov stabiliment giudizial Cazas Tignez e per la polizia chantunala) sco er il svilup dals salaris dal persunal vertent. I na sto betg vegnir fatg quint cun in augment dals salaris chaschunà da la chareschia, perquai che la chareschia equilibrada dals onns passads sa basa vinavant sin in stadi pli aut da l'index. La regenza propona al cussegl grond er quest onn 1 pertschient da la summa dals salaris per ils svilups individuals dals salaris.

Custs materials
Ils custs materials e las ulteriuras expensas da manaschi sa reduceschan per 6,7 milliuns (-2,1 %). Entant che las expensas per servetschs e per onuraris s'augmentan pervia dals projects (+2,5 miu.), sa reduceschan ellas tar il mantegniment funcziunal ed architectonic da l'infrastructura duvrada (-8,4 miu.). La reducziun tar il mantegniment da las vias vegn cumpensada cun expensas supplementaras tar la renovaziun da las vias.

Custs da transfers
Las prestaziuns da transfers s'augmentan cun 1,6 pertschient tut en tut però en la medema dimensiun sco ils custs totals. Dals 1149,3 milliuns tutgan circa 80 pertschient (918,7 miu.) a contribuziuns a communitads ed a terzas persunas. En quest sectur è la creschientscha da las expensas notoricamain surproporziunala (+2,2 %, +19,9 miu.). La part lunschor la pli gronda dals custs supplementars vegn chaschunada da las contribuziuns per reducir las premias da las cassas da malsauns (+13,7 miu. sin 122,2 miu.). Dapi l'onn 2008 èn quests custs quasi sa dublegiads (quint 2008: 62,0 miu.). Els arrivan plaunsieu al cunfin dal supportabel.

Retgavs
A las finanzas publicas contribueschan las taglias la part la pli gronda dal retgav total (31,4 %). Cun totalmain 785,3 milliuns restan ellas sin il nivel da l'onn precedent (783,1 miu.). Las taglias da las persunas natiralas èn s'augmentadas per 7,3 milliuns (+1,3 %). Ensemen cun las taglias spezialas (taglias sin il gudogn tras la vendita da bains immobigliars, taglias sin l'ierta e taglias sin donaziuns) ch'èn 5 milliuns pli autas, po il regress prognostitgà tar las persunas giuridicas (-9,6 miu., -10,9 %) vegnir pli che cumpensà. Las taglias sin il gudogn e sin il chapital pli bassas èn la consequenza da la reducziun dal pe da taglia ch'il cussegl grond ha concludì sco mesira da la politica fiscala activa cun il preventiv 2017.

Retgavs supplementars da pajaments da dividendas (+5,3 miu.) e da pajaments da transfer (+6,6 miu. da las taglias federalas directas, da las taglias anticipadas e da la gulivaziun da finanzas) megliereschan la vart da las entradas, uschia ch'il pegiurament dal resultat total envers l'onn precedent (10,9 miu.) resta en ina dimensiun supportabla.

Gulivaziun da finanzas grischuna
Per la gulivaziun da las resursas vegnan mantegnids ils parameters da l'onn precedent: I vegnan applitgadas vinavant la tariffa da prelevaziun da 16,0 pertschient ed ina dotaziun minimala da 68,0 pertschient da la media chantunala. Da la gulivaziun da las grevezzas geografic-topograficas e da scola survegnan las vischnancas autorisadas sco l'onn precedent totalmain 24 milliuns. Il chantun alimentescha la finanziaziun speziala "gulivaziun da finanzas" senza midadas cun 40 milliuns da meds publics generals.

Investiziuns
L'activitad d'investiziun dal chantun resta l'onn proxim sin in nivel da record. Las expensas totalas sa muntan a 446,0 milliuns (onn precedent 445,6 miu.). Da l'autra vart stattan entradas totalas relativamain bassas da 143,6 milliuns (onn precedent 152,7 miu.). Sut il stritg sto il chantun finanziar sez investiziuns nettas da 302,4 milliuns, stgars 10 milliuns dapli che l'onn precedent (292,9 miu.). Expensas supplementaras èn planisadas d'ina vart tar las contribuziuns d'investiziun a terzas persunas (tranter auter per il traffic public e per il svilup economic). Da l'autra vart dovran ils projects immobigliars gronds (stabiliment giudizial Cazas Tignez e center administrativ Cuira) anc ina giada grondas summas fin ch'els èn terminads la fin da l'onn 2019.

Perspectiva
La planisaziun actualisada da las finanzas per ils onns 2020–2022 mussa deficits che creschan cuntinuadamain tranter 51,9 milliuns l'onn 2020 ed 81,8 milliuns l'onn 2022. En las cifras planisadas èn cuntegnidas las consequenzas dal project fiscal 17 (PF17) da la confederaziun sco er sia realisaziun cun ina revisiun parziala da la lescha chantunala da taglia che sa chatta en la fasa da consultaziun. Avert èsi, sche las finanzas publicas pon er vegnir tegnidas en in equiliber ils onns futurs sulettamain cun directivas severas per il preventiv. En il rom dal project general per garantir a lunga vista l'equiliber da las finanzas chantunalas duai – ultra da las revisiuns da leschas per reducir obligaziuns d'expensas fixas – vegnir fixà il concept dal proceder cun mesiras da distgargia.

Il cussegl grond vegn a tractar il preventiv 2019 en la sessiun da december 2018.

Agiuntas:
- quint economic
- quint d'investiziun


Infurmaziuns:
cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner, scheffa dal departament da finanzas e vischnancas, tel. 081 257 32 01, e-mail: Barbara.Janom@dfg.gr.ch


Gremi: regenza
Funtauna: rg departament da finanzas e vischnancas