Tras la publicaziun da l'otgavel tom terminescha l'archiv dal stadi dal Grischun cun success il project "Cudesch da documents grischun" (CDGR) che ha durà plirs onns. Ils documents èn il gener il pli impurtant da funtaunas scrittas per l'istorgia dal temp medieval. Per il Grischun èn els ussa avant maun cumplettamain en furma stampada, e quai dals cumenzaments en il temp medieval tempriv fin l'onn 1400. Uschia dispona la perscrutaziun istorica da nova materia prima per dissegnar pli exactamain il maletg dal Grischun istoric e da ses territoris vischins.

Documents èn registraziuns d'andaments giuridics ("contracts") che adempleschan tscherts criteris formals. Durant il temp medieval èn els vegnids scrits praticamain mo sin pergiamina e vegnids legalisads cun agiuntar sigils u segns da notars. Las linguas preferidas en il Grischun eran latin ed – a partir da la fin dal 13. tschientaner – er tudestg. Tut en tut cumpiglia il Cudesch da documents grischun var 5000 documents. La gronda part da quels, var 4500, datescha dal temp tranter ils onns 1200 e 1400.

L'ediziun dals documents grischuns è vegnida elavurada tenor auts standards scientifics. Ultra da la transcripziun precisa dals documents che n'èn savens betg facils da leger, cumpiglia questa lavur er l'identificaziun da persunas e da lieus sco er la cataloghisaziun da sigils e da segns da notars.

Tom VIII: Betg mo faidas e guerras
Il tom VIII cun sias duas parts cumpiglia tut en tut 782 documents che han in connex cun il Grischun. Els derivan da differents archivs da la Svizra e da l'exteriur. Er per la perioda da quest ultim tom, ils onns 1386-1400, deriva la gronda part dals documents da l'archiv episcopal da Cuira.

Duas fermas persunalitads istoricas e rivals stattan en il center: l'uvestg Hartmann da Werdenberg-Sargans ed Ulrich Brun da Razén. Pervia da lur numerusas dispitas guerrilas e da las tractativas da pasch resultantas èn vegnids emess numerus documents, uschia che quests fatgs èn documentadas fitg bain en il tom actual. Auters temas èn l'amplificaziun da la via dal Pass dal Set, la pesta a Cuira u l'utilisaziun da pastgiras e d'alps en differentas vischnancas che vegnan per part numnadas per l'emprima giada.

Ultra da registers infurmativs chattan ins a la fin dal tom VIII er duas glistas che permettan a las utilisadras ed als utilisaders da tschertgar sigils e supplements en tut ils toms. La glista dals sigilladers grischuns po vegnir legida sco veritabel "who's who" dal Grischun medieval.

Vernissascha cun tuns istorics
La vernissascha ha lieu mesemna, ils 27 da favrer 2019, a las 18.00. Ils salids ed ils pleds da las collavuraturas e dals collavuraturs responsabels da l'archiv dal stadi sco er dal president da la regenza Jon Domenic Parolini vegnan accumpagnads musicalmain da Robert Grossmann e da Domenic Janett.

Fotografia:

Document da l'archiv dal stadi dal Grischun, StAGR D V/37A nr. 2 (07-12-1386)

Ulteriuras agiuntas:
- invitaziun a la vernissascha
- infurmaziuns detagliadas davart il Cudesch da documents grischun (CDGR) e davart il tom VIII


Infurmaziuns:
- dr. Imma Saulle, collavuratura scientifica da l'archiv dal stadi dal Grischun ed editura dal CDGR, tel. 081 257 28 09, e-mail Imma.Saulle@sag.gr.ch
- Reto Weiss, archivari dal stadi, tel. 081 257 28 03, e-mail Reto.Weiss@sag.gr.ch


Gremi: uffizi da cultura
Funtauna: rg uffizi da cultura